به گزارش ایسنا، هشتم مهرماه در تقویم رسمی کشور به نام «روز مولانا» نام‌گذاری شده است. علت نام‌گذاری زادروز مولانا و روز بزرگداشت او به سال ۲۰۰۷ بر می‌گردد که از سوی یونسکو به عنوان «سال جهانی مولانا» به ثبت رسید.
به همین مناسبت انتشارات سروش بسته پیشنهادی خود را با موضوع و محوریت مولانا به مخاطبان علاقه‌مند به این حوزه عرضه کرده است. در معرفی این بسته و جزئیات هر یک از آثار آن عنوان شده است:
«کتاب مثنوی و مردم: روایت‌های شفاهی قصه‌های مثنوی»
کتاب حاضر، از جمله کتاب‌هایی است که به کوشش سیداحمد وکیلیان و محمد جعفری‌قنواتی تهیه و تنظیم شده است و تلاش می‌شود تا روایت‌های شفاهی در مثنوی مولوی در ۵۰ قصه مورد بررسی قرار گیرد. این کتاب برای اولین بار در سال ۱۳۹۳ توسط انتشارات سروش منتشر و راهی بازار نشر شده است.
کتاب پیش رو، بیش از ۵۰ قصه مولانا را در نظر گرفته است و هدف از چاپ آن، نشان دادن این نکته بود که قصه‌های مثنوی در ادبیات و فرهنگ مکتوب ما به گونه‌ای مکرر، بازروایی شده‌اند. حدود ۵۰ درصد این روایت‌ها نتیجه کار میدانی دو پژوهشگر «مطرح» فرهنگ عامه، محمد جعفری‌قنواتی و سیداحمد وکیلیان است که برای بار اول به چاپ می‌رسند. به علاوه با استفاده از کتاب تیپ‌شناسی قصه‌های عامیانه جهان، کد بین‌المللی هر قصه تعیین شده و بر حسب مورد به روایت شفاهی آن در کشورهای دیگر اشاره شده است.
«مثنوی و مردم» شامل دو بخش از روایت‌های شفاهی برخی قصه‌های مثنوی است که در میان مردم ایران رایج هستند. ترتیب و توالی این روایت‌ها منطبق با دفترهای شش‌گانه مثنوی است. در بخش اول قصه‌هایی آمده که مولوی شرح کامل آن را بیان کرده است. نخستین روایت مربوط به قصه مرد بقال و طوطی و آخرین آن‌ها روایت شفاهی دژ هوش رُبا یا قلعه ذات الّصور است که در میان مردم با عنوان «گل به صنوبر چه کرد» معروف است. بخش دوم شامل تمثیل‌ها و قصه‌هایی است که در مثنوی بن‌مایه آن‌ها با یکی، دو بیت آمده است.
درباره روایت‌های مکتوب باید گفت که هم روایت‌های پیش از مثنوی و هم روایت‌های پس از آن مورد توجه بوده‌اند. هدف از اشاره به این روایت‌ها نشان دادن این نکته بوده است که قصه‌های مثنوی در ادبیات و فرهنگ مکتوب ما به گونه‌ای مرتب تکرار و بازروایی شده‌اند. تکرار و بازروایی چنین قصه‌هایی نشان می‌دهد که نخبگان ما بن‌مایه‌های این قصه‌ها و موضوع آن را جزئی از فرهنگ خود به شمار می‌آوردند.
بعد از آن روایت‌های شفاهی نقل شده‌اند. البته علاوه بر این روایت‌ها به روایت‌هایی که دیگر پژوهشگران ادبیات شفاهی ضبط و منتشر کرده‌اند، با ذکر مشخصات کتاب‌شناسی پرداخته شده است. هدف از توجه به روایت‌های گوناگون شفاهی، نشان دادن تعدد و تکرر این روایت‌ها در فرهنگ شفاهی مردم ایران بوده است.
نکته بسیار بااهمیتی که ذکر آن ضروری است، این است که اگرچه از این قصه‌ها روایت‌های دیگری در ادبیات گذشته فارسی وجود دارد، اما آن‌چه در میان مردم ما رایج است بیشتر با روایت‌های مثنوی منطبق است. این موضوع به خوبی تأثیرپذیری ادبیات شفاهی ما را از مثنوی نشان می‌دهد.
گشت و گذار با «مکاشفات رضوی در شرح مثنوی معنوی»
کتاب «مکاشفات رضوی در شرح مثنوی معنوی» نیز یکی از شروح معتبر و مرجع گذشتگان است که در قرن ۱۱ هجری به دست یکی از بزرگان به نام محمدرضا لاهوری بر مثنوی نگاشته شده و شارح سعی کرده است ضمن شرح مختصر ابیات مشکل، توضیح لغات، اشارات مختلف قرآنی و حدیثی مثنوی را نیز در حد وسیعی بیان کند تا خواننده نگاه وسیع و عمیق‌تری نسبت کتاب مثنوی معنوی پیدا کند. در این میان توجه نویسنده به ابیات دفترهای نخستین مثنوی بیشتر از دفترهای پایانی آن بوده است. این شرح از مفصل‌ترین شروح عرفانی مثنوی است و از نظر حجم و محتوا به شرح انقروی نزدیک است.
رضا روحانی نیز به عنوان مصحح، ضمن تصحیح انتقادی کتاب که برای اولین بار به کمک نسخ معتبر داخلی و خارجی صورت می‌گیرد، کوشیده است در بخش تعلیقات، مشکلات و اشتباهات کتاب را رفع و منابع لازم را ذکر کند.
فصل اول کتاب به عنوان مقدمه مصحح، درباره شروح مثنوی، معرفی مثنوی از زبان مولانا و همچنین انگیزه‌ها و عوامل خروش و خموشی مولانا در مثنوی مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. فصل دوم کتاب به شرح شش دفتر پرداخته و فصل سوم کتاب تعلیقات این شش دفتر را بیان می‌کند تا خواننده شرح مفصلی را در باب مثنوی معنوی در اختیار داشته باشد.
«فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا»
نمادها و نشانه‌ها همواره کاربرد وسیعی در فرهنگ و ادبیات و هنر اقوام و ملل داشته‌اند و فرهنگ ایرانی اسلامی یکی از ممتازترین فرهنگ‌ها از این حیث است.
در میان آثار مکتوب به‌جامانده از گذشته ما، مثنوی مولوی نمونه کم‌نظیری است زیرا کسی از میان عرفا به قدرت مولانا در حوزه قصّه و تمثیل نبوده است و مثنوی در عمل مجموعه‌ای از تفسیر قرآن و احادیث و معلومات عمیق درباره ایمان و عقاید صوفیانه است همراه با امثال، حکایات و قصص. این همه باعث می‌شود تا پژوهش درباره نمادها و نشانه‌های این اثر سترگ توجیه و ضرورت پیدا کند. فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا با این نگاه و برای پاسخ دادن به این ضرورت تدوین شده است.
کتاب مثنوی که مولانا آن را «صیقل روح» و دوستانش «قرآن فارسی» نام نهاده‌اند، مجموعه‌ای از تفاسیر قرآن، احادیث نبوی و اطلاعات عمیق درباره ادیان است. این کتاب به تعبیری محک و ملاک ذوق ایرانیان نیز هست. مولوی فقط مبدع بعضی از مسائل نیست، بلکه کار عمده‌اش تحلیل و تجزیه افکار و تجارب متقدمان و به دست آوردن نتایجی تازه از آن‌هاست، بنابرانی تحقیق درباره مولوی برابر با پژوهش درباره بهترین دستاوردهای فلسفی و دینی اسلام است.
در کتاب حاضر که تحقیقی نمادشناختی در کتاب مثنوی است، مجموعه نمادهای به کار گرفته‌شده مولانا در بیش از ۳۰۰ مدخل شرح داده شده و ۸۸۴ کلیدواژه را شامل می‌شود که توان تحقیق و پژوهش مخاطب را بالا می‌برد. مدخل‌ها بر اساس حروف الفبا تنظیم شده و بسیار راحت‌یاب‌اند. از «آب» تا «یونس» آن‌چه نماد و نشانه در مثنوی هست با شواهد کامل در این کتاب یافتنی است.
«فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا» تألیف علی تاجدینی توسط انتشارات سروش برای علاقه‌مندان به حوزه شعر و ادبیات فارسی منتشر شده است.
«فرهنگ اجتماعی عصر مولانا»
کتاب «فرهنگ اجتماعی عصر مولانا» از خلال اشعار مولانا در «دیوان شمس» به رشته تحریر درآمده است که علاوه بر پیش‌گفتاری به قلم محبوبه مباشری و مقدمه‌ای درباره موضوع «مختصری درباره هنر و ارتباط آن با جامعه به عنوان خاستگاه واقعی آن» پنج بخش کلی را شامل می‌شود. این کتاب همچنین به مباحثی چون شعر و هنر، ادبیات و اجتماع، ارتباط شعر با تاریخ و جامعه‌شناسی، جامعه‌شناسی و تاریخ، جامعه‌شناسی و شعر، انگیزه انتخاب دیوان کبیر یا کلیات شمس تبریزی، شیوه انجام این پژوهش، جغرافیای تاریخی آسیای صغیر، قونیه در روزگار مولانا، کشور روم و زبان فارسی در روزگار مولوی و خاندان مولوی و زبان فارسی پرداخته است.
بخش نخست با عنوان «اعتقادات» به بررسی موضوعات آداب و اصطلاحات فقهی و مذهبی رایج، اندیشه‌ها، عقاید و فرقه‌های مذهبی و کلامی و اصطلاحات آن، باورها و عقاید عامه و پیامبران و بعضی اشارات و اعتقادات در باب آن‌ها اختصاص دارد.
در بخش دوم مباحثی چون مولانا و طرح مسائل جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی در غزلیات، اصطلاحات اداری و حکومتی، آداب و رسوم و سنت‌های اجتماعی، بازی‌های مرسوم و رایج، پادشاهی و حکومت، القاب و عنوان‌های پادشاهی رایج، شکار و روش‌های مرسوم آن، مکان‌های اجتماعی و عمومی، موسیقی و جشن‌ها و سورها مطرح شده است.
در بخش «پراکنده‌ها» به انواع پرندگان، حیوانات و اعتقادات در باب آن‌ها، زر، سیم، اصطلاحات، انواع درخت، گل، گیاه و شیوه استفاده از آن‌ها، ابزار و وسایل جنگی، ابزار و وسایل خانه، ابزار و وسایل زراعت، و دیگر ابزارهای کاربردی در زندگی پرداخته شده است.
اما در بخش چهارم با عنوان «زبان» مولف به تشریح مباحث تأثیر متقابل زبان و جامعه بر یکدیگر، لغات برساخته مولانا با استفاده از پیشوندها و پسوندها، افعال تاریخی متروک و افعال برساخته مولانا، لغات ترکی و لغات مغولی و لغات و واژه‌های یونانی پرداخته است.
در بخش پنجم که «ضرب‌المثل‌های رایج» نام دارد فهرستی از این ضرب‌المثل‌ها و نمونه اشعار مولانا درباره آن‌ها ارائه شده است.
علاقه‌مندان برای تهیه آثار انتشارات سروش می‌توانند از طریق فروشگاه با شماره ۸۸۳۱۰۶۱۰ و یا فروشگاه اینترنتی با شماره ۶۶۴۱۵۴۰۱ تماس بگیرند. همچنین از طریق اینستاگرام انتشارات سروش به نشانی soroushpub_com@، واتس‌اپ به شماره ۰۹۳۰۱۹۴۹۱۳۰ و یا با مراجعه به سایت سروش www.soroushpub.com، برای تهیه کتاب اقدام کنند.
انتهای پیام
