به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مهدی کاظم پور سرپرست هیأت باستان‌شناسی با اعلام این خبر گفت: مجموعه شیخ شهاب‌الدین اهری در بالای یک تپه مدور شنی و در داخل بوستانی به همین نام در جنوب شهر اهر قرارگرفته که براساس مستندات تاریخی، شالوده‌ای از دوره ایلخانی دارد و شامل قسمت‌های خانقاه، چینی‌خانه، صحن، مناره‌ها وغرفه‌های متعدد است.
به گفته این باستان‌شناس، در دوره‌های بعدی خصوصاً دوره‌های تیموری و صفوی الحاقاتی به این مجموعه افزوده شده و به شکل کنونی در آمده و براساس شواهد موجود در اطراف این بقعه مجموعه بناهای عام‌المنفعه نظیر کاروانسرا، حمام، آب‌انبار و برخی فضاهای رفاهی وجود داشته که امروزه از هیچکدام اطلاعاتی در دست نیست.
کاظم پور با اشاره به دخالت مستقیم نیروهای عثمانی و روس به ترتیب در دوره صفویه و قاجار در تخریب و نابودی این مجموعه تصریح کرد: بسیاری از آثار ارزشمند و فضاهای این مکان از بین رفته و امروزه فقط خانقاه برای ما به یادگار مانده است.
او خاطرنشان کرد: همچنین طی دوره‌های مختلف تاریخی استفاده از این مکان به عنوان مکانی مقدس برای تدفین باعث تبدیل بخش‌های متخلف آن به گورستانی عظیم شده که همین امر آثار بر جای مانده را به شدت دچار آسیب کرده است.
عضو هیات‌علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز در تشریح مراحل اجرای گمانه‌زنی بقعه شیخ شهاب‌الدین اهری پس از دریافت مجوز از پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، به انجام مطالعات و بررسی‌های میدانی قبل از انتخاب موقعیت گمانه‌ها به دلیل وسعت محل اشاره کرد و گفت: مجموعاً درزمان مقرر ۲۰ گمانه در بخش‌های مختلف مجموعه ایجاد شده که از این تعداد ۹ گمانه بدون آثار و ۱۱ گمانه دارای آثار بودند.
این باستان‌شناس با اشاره به نتایج برنامه گمانه‌زنی مجموعه شیخ شهاب‌الدین اهری افزود: این مجموعه بر بالای یک پشته و تپه‌ای شنی مدور که شیب آن تا اطراف رود اهرچایی امتداد می‌یابد ایجاد شده که به دلیل قرارگیری در ارتفاع بالا و نزدیکی به رود اهر چایی دارای هوایی بسیار متبوع بوده و علاوه بر آن یکی از تپه‌های مرتفع در دشت اهر است که به تمام نقاط شهر احاطه کامل دارد.
او خاطرنشان کرد: در طی دوره‌های مختلف تاریخی، این مکان مورد توجه قرار گرفته و به دور از هیاهوی شهری مکانی مناسب برای انجام برخی مراسم‌های دینی و ملی را فراهم آورده است.
کاظم پور افزود: به دلیل موقعیت استراتژیک این تپه در مرحله اول فرض بر این بود که این منطقه در دوره قبل از اسلام خصوصاً دوره اورارتو نیز مورد استفاده بوده ولی طی گمانه‌زنی مشخص شد این مکان نه تنها در این دوره مورد استفاده نبوده بلکه در هیچ دوره از تاریخ در آن استقراری وجود نداشته و تنها مکانی مذهبی برای برگزاری مراسم‌ها و تدفین شخصیت‌های بزرگ ملی و مذهبی منطقه بوده است.
این باستان‌شناس اظهار کرد: اینکه تدفین از چه دوره‌ای در این مکان انجام شده نیازمند کاوش‌های بیشتر باستان‌شناسی است ولی طی گمانه‌زنی کشف داغ مقبره‌ای از دوره سلجوقی نشان می‌دهد که حتی پیش‌تر از دوره ایلخانی، این مکان برای تدفین انتخاب و تدفین‌هایی در این قسمت انجام شده است.
او گفت: علاوه بر آن، شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که همزمان با دوره ایلخانی در بخش‌های مختلف این بقعه بناهایی وجود داشته که در ارتباط با مجموعه بنا و بنای فعلی بوده ولی طی دوره‌های مختلف به دلیل دخالت‌های انسانی از بین رفته‌اند.
