در این مسیر، به دنبال شناخت آن‌چه زن باید باشد و آن‌چه باید بداند و عمل کند، به‌سراغ روایاتی از ایشان رفتیم که محوریت آن‌ها، زنان بود و جایگاه‌شان، بایدهایشان بود و نبایدهایشان؛ تا چراغی برگیریم، توشه راه و قدمی برداریم، در مسیر درست.



دخترانه‌ها

امام ‌رضا علیه‌السلام می‌فرمایند: «در خانه‏ ای که نام یکی از زنان فاطمه باشد، محرومیت داخل نمی‏ شود.» (۱)



همسرانه‌ها

امام ‌رضا علیه‌السلام می‌فرمایند: «بعضی زن‌ها برای شوهرشان ‏بهترین غنیمت هستند؛ زنانی‌که به شوهرانشان اظهار عشق و محبت کنند.» (۲)



امام‌رضا علیه‌السلام در روایت دیگری می‌فرمایند: «هیچ فایده‌ای به کسی نمی‌رسد بهتر از این‌که برایش بانویی باشد که نگاه‌کردن به او و مصاحبت با او، موجب شادمانی همسر باشد و در غیاب شوهر، امانت‌دار و حافظ حریم خویش و خانواده و اموال شوهر است.» (۳)



ابن‌جهم، در روایتی قابل تأمل نقل می‌کند: نزد امام‌رضا علیه‌السلام رفتم، دیدم که ایشان موهایشان را رنگ سیاه زده بودند. گفتم: فدایت شوم، موهایتان را سیاه کرده‌اید؟ فرمودند: در رنگ‌آمیزی مو پاداش است. رنگ‌کردن موی و آمادگی (با آراستن ظاهر) از چیزهایی است که پاکدامنی زنان را افزون می‌سازد. زنان پاکدامنی‌ها را رها کردند، چون همسرانشان خود را برای ایشان آماده نکردند. (۴)



و در همین‌ زمینه در روایتی دیگر از قول امام ‌رضا علیه‌السلام به آسیب‌شناسی این رفتار پرداخته شده‌ است: «چه‌بسا که بی‌توجهی مرد به آراستگی ظاهر، سبب گردد که زن از پاکدامنی فاصله بگیرد.» (۵)

در روایت دیگری از امام‌رضا علیه‌السلام، ایشان بر حقوق مالی زنان تأکید و توجه ویژه داشته و از قول رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم می‌فرمایند: «خداوند متعال هر گناهی را مورد آمرزش قرار می‌دهد، مگر گناه انکار مهر زن...» (۸)



مادرانه‌ها

امام‌رضا علیه‌السلام، به مادر‌بودن زنان نیز توجه ویژه داشته و توصیه‌هایی در این رابطه داشته‌اند. ایشان می‌فرمایند: «به زنان حامله کندر بخورانید تا فرزندی که در بطن دارند اگر پسر است، باهوش و دانا و شجاع و اگر دختر است، خوش‌قیافه و خوش‌اخلاق و... گردد.» (۹)



در روایتی دیگر، حضرت بر حق مادربودن اشاره‌کرده و می‌فرمایند: «این حق همسر است (به عنوان مادر) که فرزند تا هفت سالگی در دامن او باشد؛ مگر زمانی‌که نخواهد نزد او بماند.» (۱۰)



و در مرقومه حضرت برای مأمون آمده است: «نیکی به پدر و مادر واجب و لازم است؛ اگرچه مشرک و کافر باشند، ولی در معصیت خدا نباید اطاعتشان کرد.» (۱۱)



زنانه‌ها

حضرت ‌رضا علیه‌السلام برای وجهه زن‌بودن نیز اهمیت جداگانه‌ای قایل‌ شده و در روایتی ظریف در‌ این ‌زمینه از قول پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم می‌فرمایند: «خداوند به زنان مهربان‌تر است تا مردان، و خداوند هرکس زنی را که میان او و آن زن پیوند خویشاوندی وجود دارد خشنود کند، در روز قیامت خشنود می‌گرداند.» (۱۲)



پی نوشت ها:

۱. حر عاملی، وسایل‏الشیعه، ج۱۵، ص۱۲۹.

۲. نوری، مستدرک‌الوسایل، ج۲، ص۵۳۲.

۳. وسایل‌الشیعه، ج۱۴، ص۲۲.

۴. وسایل‌الشیعه، ج۱۴، ص۱۸۳.

۵. طبرسی، مکارم‌الاخلاق، ص۴۸۹.

۸. مستدرک‌الوسایل، ج۱۳، ص۳۷۸.

۹. مکارم‌اخلاق، ج۱، ص۱۹۲و۱۹۳.

۱۰. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۲۷۵.

۱۱. بحارالانوار، ج۷۴، ص۷۲.

۱۲. وسایل‌الشیعه، ج۱۵، ص۱۰۴.