اگر تابه‌حال حتی به‌ مدت کوتاه به یبوست دچار شده باشید، به‌ خوبی می‌دانید که این مساله چقدر دردسرساز و رنج‌آور است. یبوست عموما در اثر کمبود آب بدن رخ می‌دهد، اما دلایل دیگری نیز می‌تواند داشته باشد. درمان‌های آن نیز متفاوت هستند اما یکی از عجیب‌ترین و موثرترین درمان‌ها، درمان یبوست با ماساژ کف پا است. بیهوده نیست که می‌گویند پا قلب دوم انسان است! گیرنده‌های بی‌شماری در کف پا وجود دارند که با کمک لمس و ماساژ می‌توانند به نقاط هدف دیگری از بدن پیام ارسال کنند و یکی از این نقاط هدف، روده است. شاید بهتر باشد که بگوییم محور روده – پا اگر به‌طور صحیح تحریک شود، باعث بهبود مشکل یبوست خواهد شد.

علت یبوست چیست؟

یبوست زمانی اتفاق می‌افتد که دفع مدفوع از روده کمتر از سه بار در هفته باشد و یا عمل دفع به سختی انجام شود. این کاهش در حرکات روده که ممکن است از چند روز تا چندین هفته یا بیشتر طول بکشد، به‌علت سفتی و خشکی مدفوع است. البته شما در این مورد تنها نیستید! تخمین زده می‌شود که تقریباً 16 نفر از هر 100 بزرگ‌سال علائم یبوست را تجربه می‌کنند. دلایل زیادی می تواند باعث یبوست شود، که از این جمله می‌توان به‌موارد زیر اشاره نمود:

• کم‌تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی
• کمبود آب بدن
• عدم مصرف میوه و سبزی کافی
• داروها
• بیماری تیرویید
• استفاده نادرست از ملین‌ها
• سندرم روده تحریک‌پذیر
• بیماری التهابی روده
• اختلالات مغزی که مانع عملکرد درست روده می‌شوند
• صدمات ستون فقرات
• نادیده گرفتن میل به دفع و تاخیر در انجام دفع
• تغییر سبک زندگی مانند سفر
• کهن‌سالی

تاثیر داروهای گیاهی در درمان یبوست

به نقل از مقاله درمان یبوست سایت دکتر کرمانی پیدا کردن داروهای گیاهی برای درمان یبوست ساده است. در واقع بسیاری از ملین ها بدون نیاز به نسخه، حاوی ترکیبات گیاهی هستند. گیاهان ملین به حرکت روده کمک می کنند و باعث خارج شدن مدفوع از بدن  می شوند.  همچنین اضافه کردن فیبر و مایعات به برنامه غذایی افرادی که یبوست دارند، ضروری است.

ماساژ چه تاثیری بر درمان یبوست دارد؟

ماساژ منظم به ترشح گاز و مواد زائد کمک نموده و از این‌طریق می‌تواند یبوست را تسکین دهد. همچنین، ماساژ قادر است به درمان سایر بیماری‌های زمینه‌ای یا همراه نیز کمک کند. به‌عنوان مثال، ماساژ منظم می‌تواند با کاهش سطح اضطراب و ایجاد آرامش، درد مرتبط با سندرم روده تحریک‌پذیر و عوارضی همچون یبوست را کاهش دهد. برای بازدهی بهتر ماساژ می‌توانید از روغن کرچک، آرگان یا نارگیل در هنگام ماساژ استفاده کنید.

نحوه‌ی انجام ماساژ پا برای درمان یبوست

ماساژ پا با نام علمی رفلکسولوژی نیز شناخته می‌شود و درمان یبوست با ماساژ کف پا یکی از راه‌های خوب برای کمک به بهبود این مشکل است. این درمان به رفع بی‌اختیاری مدفوع نیز کمک می‌کند. روش آن به این صورت است:

• از انگشت شست خود برای ماساژ وسط پاشنه راست خود استفاده کنید و کم‌کم از وسط پاشنه به‌سمت لبه بیرونی حرکت کنید.
• سپس به‌سمت بالا و ساق پا حرکت کنید.
• ساق پای راست را تا انتها ماساژ دهید و سپس به‌سمت پای چپ بروید و از بخش بیرونی پاشنه شروع به ماساژ دادن کنید.
• سپس در امتداد لبه به سمت پایین ماساژ دهید و به سمت مرکز پاشنه چپ حرکت کنید.
• با ماساژ دادن قسمت داخلی و ساق پای چپ کار را تمام کنید.

انجام ماساژ پا یا تمام بدن می‌تواند به آرامش کل بدن کمک کند.

انواع دیگر ماساژ برای درمان یبوست

سایر ماساژهای موثر برای درمان یبوست عبارتند از:

ماساژ روده بزرگ برای رفع یبوست

ماساژ روده بزرگ، گاهی به نام ماساژ عمیق شکم یا ماساژ اندام‌های داخلی نیز شناخته می‌شود و معمولا برای موارد زیر مفید است:

• رفع گاز، انسداد و نفخ روده
• درمان یبوست
• کاهش احتباس مایعات شکمی
• بهبود سلامت کلی گوارش

نحوه انجام آن به صورت زیر است:

• بنشینید یا دراز بکشید و زانوهای‌تان را خم کنید تا بالاتنه شل شده و شکم حالت انقباض نداشته باشد.
• از نوک انگشتان، بند انگشتان یا کف دست خود برای ضربه‌زدن یا فشاردادن به شکم استفاده کنید.
• به شکل نعل اسبی، نواحی مربوط به روده بزرگ را ماساژ دهید.
• ماساژ را از گوشه سمت راست پایین شکم شروع و به سمت بالا حرکت کنید.
• سپس زیر دنده‌ها و به سمت چپ ماساژ دهید.
• اکنون ماساژ را به سمت پایین و سپس به سمت مرکز منحرف کنید.
• هرجایی که مایل بودید، می‌توانید توقف کنید و روی هر قسمتی که نیاز به توجه بیشتری دارد، متمرکز شوید.

روش اول ماساژ شکم برای درمان یبوست

تحقیقات تجربی نشان می‌دهد ماساژ شکم می‌تواند در درمان یبوست مزمن موثر باشد و موارد زیر را تسهیل کند:

• افزایش دفعات اجابت مزاج
• کاهش زمان عبور کولون
• تسکین درد و ناراحتی

همچنین نشان داده شده است که ماساژ شکم باعث تحریک انقباضات ماهیچه‌ای شده و به دفع مدفوع در افراد مبتلا به ایلئوس پس از جراحی کمک می‌کند. ایلئوس یک توقف حرکتی موقت در روده است که می‌تواند منجر به انسداد روده و یبوست شود. روش کار به این‌صورت است:

• مقدار کمی روغن ماساژ روی شکم خود بمالید.
• زانوها را به سمت سینه بیاورید و به آرامی به مدت 1 یا 2 دقیقه فشار دهید. این کار می‌تواند به کاهش تنش در ناحیه شکم کمک کند.
• هردو دست را در قسمت پایین شکم در وسط و زیر ناف خود قرار دهید.
• دست‌های خود را با فشار متوسط ​​به‌سمت دنده‌ها به سمت بالا بکشید. این کار را 10 بار تکرار کنید.
• هر دو دست را روی پشت خود قرار دهید. دست‌ها را به سمت جلو آورده و از روی باسن به سمت کشاله ران خود پایین بیاورید. این کار را 10 بار تکرار کنید.
• دست راست را مشت کنید و روی شکم خود در سطح استخوان لگن قرار دهید.
• مشتتان را محکم به شکم فشار دهید و با حرکات دایره‌ای به‌سمت بالا و دنده‌ها در سراسر شکم، به سمت پایین تا استخوان باسن چپ و پشت در پایین شکم بلغزانید. این کار را 10 بار تکرار کنید.
• حالا از دنده‌های چپ شروع کنید و حرکات دایره‌ای مشت را انجام دهید. مشتتان را به سمت استخوان لگن چپ بلغزانید. این کار را 10 بار تکرار کنید و سپس به سمت راست بروید.
• حالا از سمت راست در سطح باسن شروع و به سمت قفسه سینه حرکت کنید.
• ماساژ را با 2 دقیقه ماساژ کامل دایره‌ای دور شکم از پایین سمت راست پایان دهید.
• حدود 30 دقیقه تا 1 ساعت پس از صرف غذا می‌توانید این ماساژ را انجام دهید.

روش دوم ماساژ شکم برای رفع یبوست

این روش کمی با قبلی متفاوت است:

• ابتدا به پشت دراز بکشید و با هر دو دست فشار ملایمی به شکم خود وارد کنید.
• از سمت راست و پایین شکم شروع کنید و با فشار ملایم به آرامی دایره‌هایی را در جهت عقربه‌های ساعت روی شکم بکشید.
• سپس از کف دست راست خود برای اعمال فشار ملایم به داخل استخوان لگن استفاده کنید.
• حالا کف دست را به‌سمت راست، زیر مرکز دنده‌ها و سمت چپ فشار دهید.
• از دست چپ استفاده کرده و به‌داخل استخوان لگن چپ فشار وارد کنید.
• از نوک انگشتان هردو دست خود برای فشار دادن به شکم و کشیدن به سمت بالا استفاده کنید.
• دوباره از پایین سمت راست شروع کنید و درجهت عقربه‌های ساعت حرکت کنید.
• می‌توانید هر یک از این مراحل را چندین بار تکرار کنید، اما مراقب باشید که زیاده‌روی نکنید.

ماساژ پرینه برای رفع یبوست

اگرچه درمان یبوست با ماساژ کف پا یکی از بهترین درمان‌های این مشکل است اما روش ماساژ پرینه برای درمان یبوست نیز بی‌تاثیر نیست و روش انجام آن به این ترتیب است:

• از دو انگشت اول خود برای فشار دادن پوست پرینه استفاده کنید. این ناحیه بین مقعد و واژن یا کیسه بیضه است.
• پوست را به آرامی در جهت مقعد خود فشار دهید.
• فشار دادن را در هربار به‌مدت 3 تا 5 ثانیه ادامه دهید.
• می‌توانید زمانی که میل به اجابت مزاج دارید، این ماساژ را انجام دهید.

ماساژ برای رفع یبوست در نوزادان

در نوزادان، از ماساژ شکم می‌توان برای موارد زیر استفاده کرد:

• درمان یبوست
• ایجاد آرامش
• کاهش استرس

ماساژ همچنین می‌تواند پیوند بین مادر و کودک را عمیق‌تر کند. روش آن به این ترتیب است که باید به‌آرامی شکم و پایین شکم کودک را در جهت عقربه‌های ساعت ماساژ دهید. این کار را چندبار در طول روز تکرار کنید. حداقل 45 دقیقه پس از شیرخوردن و قبل از ماساژ کودک خود صبر کنید. اگر کودک شما هرگونه بیماری زمینه‌ای دارد، قبل از انجام ماساژ نوزاد با پزشک صحبت کنید. در موارد زیر بهتر است هرچه زودتر به اورژانش مراجعه کنید:

• نوزاد درد معده یا مقعدی دارد که بیش از یک ساعت طول می‌کشد.
• مقعد نوزاد خونریزی می‌کند.
• نوزاد یبوست دارد که بیش از یک هفته طول می‌کشد.
• نوزاد علائم بیماری مانند استفراغ و ضعف دارد.

ماساژ برای رفع یبوست در بارداری

بانوان باردار در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری می‌توانند درصورت داشتن یبوست، ماساژ ملایم شکم داشته باشند. البته حتما باید از حرکات نرم استفاده شود. از ماساژ شکم در سه‌ماهه اول بارداری خودداری شود. برای مطالعه بیشتر در مورد یبوست در بارداری اینجا کلیک کنید.

چرا ماساژ پا به درمان یبوست کمک می‌کند؟

ماساژ منظم پا با کمک به ایجاد گاز و دفع می‌تواند یبوست را تسکین دهد. درمان یبوست با ماساژ کف پا یا رفلکسولوژی، تکنیکی است که با استفاده از دست‌ها و هدف قرار دادن نقاط رفلکس در پاها، دست‌ها و گوش‌ها انجام می‌شود. انتهای عصبی این اندام‌ها به غدد، بافت‌ها و بخش‌هایی از بدن مانند روده و مقعد رسیده و عملکردهای بدن را تسهیل می‌کند. تصور می‌شود که به دلیل تحریک نقاط رفلکس از طریق ماساژ، پاسخی توسط اندام‌های هدف ایجاد می‌شود.

هنگامی‌که یک نقطه رفلکس در پا فشار داده می‌شود، محرک‌های عصبی الکتروشیمیایی همراه با تحریک سیستم عصبی فعال شده و پیامی ارسال می‌شود. این پیام از طریق نورون‌های آوران در گانگلیون به سیستم عصبی مرکزی ارسال می‌شود. ماساژ کف پا با کمک به ارسال این پیام‌ها به روده و مقعد باعث ایجاد تعادل در عملکرد این اندام‌ها و دفع راحت‌تر می‌شود.

درمان‌های دیگر برای یبوست

در ادامه به برخی درمان‌های مفید دیگر برای یبوست اشاره می‌کنیم:

• در طول روز مقدار زیادی آب و مایعات بدون کافئین بنوشید. اگر خانم هستید، باید روزانه ۹ فنجان مایعات و اگر آقا هستید ۱۳ فنجان مایعات بنوشید.
• اول صبح یک لیوان آب بنوشید.
• غذاهای پرفیبر مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات کامل و لوبیا را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
• مدیتیشن، یوگا یا سایر فعالیت‌های آرامش‌بخش را تمرین کنید.
• مراجعه منظم به دستشویی می‌تواند باعث نرم‌شدن مدفوع و تسریع حرکت روده‌ها شود. سعی کنید قبل از خواب و اول صبح به دستشویی بروید.
• برای کمک به پیشگیری و تسکین یبوست، ورزش را جزء برنامه منظم خود قرار دهید. حداقل 150 دقیقه فعالیت هوازی متوسط در هفته (30 دقیقه ورزش هوازی در روز به‌مدت پنج روز در هفته) را انجام دهید. پیاده‌روی یا دویدن می‌تواند به تحریک عضلات روده کمک کند.
• دریافت فیبر کافی در رژیم غذایی بسیار مهم است. انواع توت‌ها، کدوحلوایی، زیتون، موز، آلو، یا آووکادو برای درمان یبوست مفیدند.
• مصرف مکمل‌های منیزیم را فراموش نکنید. مکمل‌های خوراکی منیزیم به عنوان ملین اسمزی عمل می‌کنند.
• مصرف یک یا دو قاشق غذاخوری روغن نارگیل در روز ممکن است به روان شدن روده‌ها کمک کند.

سخن پایانی

درمان یبوست با ماساژ کف پا یکی از درمان‌های شناخته شده برای این مشکل به‌شمار می‌رود. در کف پا گیرنده‌هایی وجود دارند که می‌توانند سیگنال‌هایی را به اندام‌هایی مانند روده بفرستند. ماساژ پا از طریق تحریک این سیگنال‌ها به تعادل عملکرد روده و رفع یبوست کمک می‌کند. برخی ماساژهای دیگر مانند ماساژ شکم یا پرینه نیز در بهبود این بیماری موثرند. ماساژ باید با کف دست یا مشت به آرامی در کف و ساق پا یا نواحی اطراف شکم ایجاد شود. مصرف آب کافی، فیبر، مکمل‌های منیزیم و ورزش منظم نیز از جمله درمان‌های جانبی برای مشکل یبوست هستند.

برگرفته شده از سایت دکتر کرمانی متخصص رژیم لاغری و چاقی https://kermany.com/