کمیته اخلاق از آن بخشهایی است که واقعا می تواند بسیاری از مشکلات فوتبال ایران را یک تنه حل کند و از حیث اهمیت شاید مهمترین رکن قضایی فوتبال تلقی شود . آنچه که نگران کننده است اینکه متاسفانه تاسیس این کمیته در فوتبال ایران شاید مانند بسیاری دیگر از اقدامات ، صرفا از روی ناچاری و رفع تکلیف آنهم پس از تغییر اساسنامه فیفا از یکسو و فشار کارشناسان حقوقی و رسانه ها از دیگر سو بوده است و شاید همین بی انگیزگی باعث شده تا با وجود گذشت نزدیک دو سال از تغییر اساسنامه فیفا، کمیته اخلاق در ایران آنگونه که باید شکل نگرفته و موثر واقع نگردیده است .

در وهله اول اینکه برای تشکیل یک کمیته بایستی نخست آیین نامه آن کمیته وجود داشته باشد تا شکل گیری و ترکیب آن کمیته براساس مفاد آن آیین نامه باشد حال آنکه متاسفانه آنچه رخ داده برعکس بوده یعنی ابتدا این کمیته شکل گرفته و پس از شکل گیری ، ظاهرا برای آن آیین نامه نوشته شده است !

هرچند همین فرآیند معکوس نیز به درستی انجام نمی شود به این معنا که آیین نامه ای که ادعا می شود نگاشته و تصویب شده است ، منتشر نشده است که این خود از عجایب است که چگونه می توان قانونی را که منتشر نشده و به اطلاع عموم نرسیده است اجرا نمود و انتظار اجرای آن را داشت یا در صورت نقض مفاد آن ، ناقضین را مجازات نمود ؟

اما صرف نظر از موارد فوق باید دقت نمود که این رکن قضایی نیز مانند هر مرجع قضایی دیگری دارای اختیارات و حوزه عملکردی است که آن را " صلاحیت " می نامیم و خارج از این صلاحیت حق فعالیت یا رسیدگی و صدور حکم را ندارد .

مواد 13 به بعد آیین نامه اخلاقی فیفا به ذکر و بررسی این موارد که در صلاحیت کمیته اخلاقی است پرداخته و می توان گفت که موارد صلاحیت کمیته اخلاق عبارتند از :

رشوه ، فساد و تبانی ، شرط بندی و دستکاری نتایج مسابقات ، تبعیض نژادی ، عدم رازداری و امانتداری ، عدم وفادرای به سازمان ، جعل و سندسازی ، پیشنهاد یا قبول هدایای نامشروع ، تعارض منافع ، کوتاهی در افشاگری و ارایه گزارش به مقامات صالح ، رعایت نکردن بی طرفی توسط مقامات رسمی و دریافت کمیسیون و حق دلالی در راه انجام وظیفه .

سوالی که به ذهن می رسد اینکه آیا می توان با ادعای بومی سازی و انطباق با فرهنگ یا مذهب ، جرم انگاری نمود و مواردی را به عنوان تخلفات جدید به آیین نامه اخلاقی افزود یا از آن کاست ؟ پاسخ منفی است چرا که مقررات اخلاق از جمله " مقررات امری " هستند که دستکاری و تغییر آنها بدون اذن صریح قانونگذار ممکن نیست ( و هیچ جای مقررات بین المللی چنین مجوزی به کشورها داده نشده است ) و بلکه اتفاقا برابر ماده 23 آیین نامه اخلاقی فیفا ، هرگونه تبعیض نژادی ، قومی یا مذهبی به شدت نهی شده و مستوجب برخورد و مجازات شناخته شده است و نیک می دانیم که تبعیض نژادی یا مذهبی از مواردی است که به شدت توسط فیفا رصد و برخورد می شود .

در پایان این سوال مطرح می شود که اگر کمیته اخلاق خارج از صلاحیت خود ( براساس کدهای اخلاقی فیفا ) مبادرت به رسیدگی و صدور حکم نماید برای افرادیکه از محل صدور این حکم متضرر شده اند چه راهکاری وجود دارد ؟ پاسخ آنکه کمیته استیناف بعنوان مرجع تجدیدنظر احکام کمیته اخلاق ، این اختیار را دارد که احکام صادره را مجددا بررسی و در صورت مشاهده هرگونه اشکال، خصوصا عدم وجود صلاحیت برای کمیته اخلاق ، مبادرت به نقض حکم صادره خواهد نمود بنابراین و بعنوان مثال در پرونده اختلاف میان آقایان قلعه نوعی ، رحمتی ،‌کعبی و موسوی ، بعد از صدور حکم برائت به سودآقای قلعه نویی ، محکومیت بازیکنان به علت اظهار نظر خلاف واقع یا افترا مطلقا در صلاحیت کمیته اخلاق نیست و این بازیکنان حق دارند به علت عدم صلاحیت ذاتی کمیته اخلاق در صدور این بخش از حکم به کمیته استیناف مراجعه و تقاضای نقض حکم را بنمایند . ( حتی با وجود آنکه حکم در ظاهر قطعی و غیر قابل تجدیدنظر باشد .)

43 43