روند پرونده کیفری چقدر طول می کشد؟

چکیده : شکایت کیفری ابتدا در دادسرا مطرح می‌شود، یعنی باید شکوائیه خطاب به دادستان نوشته و مشتکی ‌را با اسم و مشخصات و آدرس مشخص کنید و شرح شکایت خود را بنویسید و مدارک و مستندات خود را به شكايت الصاق نمایید

شکایت از فردی که مرتكب تخلفي شده و این کار او بر اساس قانون جرم تلقی می شود و قاضي براي آن مجازات تعیین كرده شکايت کیفری نامیده می‌شود. شکایت کیفری ابتدا در دادسرا مطرح می‌شود، یعنی باید شکوائیه خطاب به دادستان نوشته و مشتکی ‌عنه (کسی که از او شکایت دارید) را با اسم و مشخصات و آدرس مشخص کنید و شرح شکایت خود را بنویسید و مدارک و مستندات خود را به شكايت الصاق نمایید. نوشتن شکوائیه کیفری شیوه خاصی ندارد و مانند دعاوی حقوقی نیاز به فرم خاصی ندارد. اما برای طرح این شکایت میتوانید از مشاوره بهترین وکیل کیفری در تهران استفاده کنید.

مراحل شکایت کیفری در دادسرا و دادگاه کیفری

از عمده مشکلاتی که مراجعین دادگستری زیاد با آن مواجه هستند، تفکیک دو عنوان دعاوی کیفری و دعاوی حقوقی است و برای موفقیت در دادگاه، دانستن تفاوت‌های این دو عنوان بسیا موثر است:

1. شکایت کیفری مربوط به عملی است که برای مرتکب آن، دادگاه مجازات تعیین می‌کند ولی برای دعوای حقوقی دادگاه مجازاتی درنظر نمی‌گیرد و فقط مرتکب عمل رابه دادن حقوق قانونی دیگران یا انجام تکالیفش ملزم می سازد.

2.  شکایت کیفری را درهرکاغذی می‌توان تنظيم و به مرجع قضایی برد، ولی شکایت حقوقی حتماٌ باید در كاغذ مخصوصی بنام دادخواست نوشته شود وگرنه مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد .

3.  شکایت کیفری را برای رسیدگی باید ابتداء به مرجعی بنام دادسرا برد و بعد از انجام تحقیقات در کلانتری و دادسرا، جهت رسیدگی به دادگاه فرستاده می‌شود. ولی دادخواست حقوقی باید به صورت مستقيم به دادگاه برده شود.

4.  شکایت‌های کیفری را بدون استفاده از وکیل کیفری هم می‌توان در دادگستری مطرح کرد، ولی اکثر شکایت‌های حقوقی باید توسط وکیل دادگستری مطرح شود.

5.  برای مطرح کردن شکایت کیفری از هر نوعی که باشد فقط یک تمبر  2000 تومانی لازم است که در دادگستری برروی آن زده می‌شود، ولی برای طرح شکایت حقوقی، باید به تناسب ارزش مالی که راجع به آن دعوا مطرح شده یک ونیم در هزار تمبر باطل کرد.

6.  پرونده بسیاری از شکایت‌های کیفری حتی با پس گرفتن شکایت از طرف شاکی هم بسته نمی شوند مانند شکایت راجع به رشوه، زنا و.. اما شکایت‌های حقوقی با پس گرفتن دعوا از طرف شکایت کننده، خاتمه می‌یابند.

7.  درشکایت های کیفری، به شکایت کننده شاکی گفته می‌شود و به طرف او متشاکی یا مشتکی عنه و یا متهم گفته می‌شود و به موضوع پرونده نیز اتهام می‌گویند. اما در شکایت‌های حقوقی، به شکایت کننده خواهان می‌گویند، به طرف او خوانده گفته می‌شود و به موضوع پرونده هم خواسته می‌گویند.

8. برای دعوت کردن طرف شکایت کیفری(متهم) به دادگاه برگه اي بنام احضاریه برای او فرستاده می‌شود ولی برای دعوت کردن طرف شکایت حقوقی(خوانده) از ورقه ای بنام اخطاریه استفاده می‌کند.

9. در شکایت کیفری، اگر متهم (مشتکی عنه) به احضاریه توجه نکند و در وقت تعیین شده خود را به مرجع قضایی معرفی نکند. او را جلب و به اجبار به دادگستری می‌برند ولی در شکایت‌های حقوقی اگرخوانده به موقع حاضر نشود، منتظر او نمی‌مانند و ممکن است حق را به خواهان بدهند.

10.  دردعواهای کیفری بدون وکیل هم می‌شود به حکم دادگاه اعتراض و خواستار ارسال پرونده به دادگاه تجدید نظر شد ولی در دعواهای حقوقی فقط وکیل دادگستری باید به وسیله دادخواست تجید نظر درخواست تجید نظرخواهی کند.

مراحل رسیدگی به شکایت کیفری در دادسرا و دادگاه

رسیدگی قضائی در دادگستری چند مرحله دارد:

1. مرحله طرح شکایت وشروع تحقیقات

2. مرحله رسیدگی ابتدایی دادگاه اولیه یا دادگاه بدوی

3. مرحله رسیدگی تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر

تنظیم شکوائیه و اقامه دعوی کیفری

در تنظیم شکواییه چند نکته و شرط لازم است که عبارتند از :

1. داشتن اهلیت: در جرایمی که تعقیب آن منوط به شکایت شخص زیان دیده از جرم است، شخص باید اهلیت داشته باشد. اهلیت در قانون جمهوری اسلامی ایران داشتن سن لازم است که در دختران سن 9 سالگی و در پسران سن 15 سالگی تعيين شده است. اما معمولا رویه عملی دادگاه سن 18 سالگی است. در صورتی که فرد هنوز به سن لازم نرسیده باشد باید ولی یا قیم فرد نسبت به شکایت اقدام کند.

2. شکایت شاکی: جرایمی هست که تنها با شکایت شاکی قابل پیگیری است و فاقد جنبه های عمومی هستند مانند جرایم افتراء، توهین و فحاشی و در این مسائل بلافاصله پس از تقدیم شکوائیه به دادسرا تعقیب و تحقیقات شروع می‌شود.

3. اعلام و اخبار ضابطين دادگستری: در جرایم عمومی و غیر قابل گذشت با اعلام و گزارش ضابطین دادگستری تعقیب جرایم را دنبال می‌کند .قابل ذکر است که ضابطین قوه قضائیه در حال حاضر همان ماموران نیروی انتظامی هستند.

4. اظهار و اقرار متهم

5. جرایم مشهود

6. شکوائیه کيفري

نکات مهم تنظیم شکواییه در دادسرا

1. نام ، نام خانوادگی ، نام پدر و نشانی دقیق شاکی

2.  موضوع شکایت با ذکر تاریخ و محل وقوع جرم تاریخ اعلام شکوائیه به داد سرا باید قید شود

3.  ذکر ضرر وزیان مالی که به مدعی وارد شده و قابل مطالبه است.

4.  مشخصات و نشانی مشتکی عنه (متهم) یا مظنون

5.  ادله و اسامی و مشخصات و نشانی شهود و مطلعین

پس از  طی موارد فوق و تکمیل شکوائیه، شاکی باید امضاء کند و به دادسرا یا دادگاه مربوطه ارائه کند و دادسرا یا دادگاه با بررسی شکوائیه و مدارک موجود دستورات لازم را جهت پیگیری به ضابطین قضائی اعلام می‌کند.

شروع تحقیقات شکايت کيفري در دادسرا

شروع تحقیقات با شنیدن شکایت شاکی است یعنی قاضی دادسرا باید بداند شما از چه کسی شکایت دارید و دلایل شکایت شما چیست ارائه دلیل بسیارمهم است وجود دلیل محکم راه رسیدگی را هموار می‌کند و پرونده درمسیرتحقیقات پیچیده نمی‌افتد و زودتربه نتیجه می‌رسد. شاکی می‌تواند مواردی را که برای احراز مجرمیت متهم ضروری می‌داند به قاضی اعلام کند تادرصورت لزوم انجام شود ولی اگر قاضی ظن به مجرمیت متهم نداشت قرار منع تعقیب متهم را صادر میکند این قرار قابل اعتراض در دادگاه خواهد بود.

تقدیم دادخواست به دادگاههای کیفری

فرم دادخواست برای دعاوی حقوقی و مالی است و معمولا به دادگاه‌های حقوقی تقدیم می‌شود اما گاهی ممکن است یک امر کیفری با شکایت شما دردادگاه کیفری مطرح باشد که جنبه مالی هم داشته باشد. در اینگونه مواقع گرفتن مشاوره از بهترین وکیل کیفری در مشهد میتواند کمک شایان توجهی در پیشبرد بهتر پرونده داشته باشد. مثلا علیه کسی شکایت خیانت در امانت مطرح کرده اید و پرونده دردادگاه کیفری درحال رسیدگی است چون دادگاه کیفری صرفا به آنچه شما شکایت کرده اید رسیدگی می‌کند و کاری به جنبه مالی ندارد قانونگذار اجازه داده برای تسهیل کار و اینکه شما زودتر به حق خود برسید دعوی مالی مرتبط با همان شکایت را در همان دادگاه کیفری با تقدیم دادخواست مطرح کنید درچنین مواردی دادگاه کیفری پس از رسیدگی به امر کیفری درصورتی که جرم را ثابت دانست و متهم را به مجازات محکوم کرد به امرحقوقی ادعائی شما رسیدگی ورای مقتضی صادر خواهد کرد.

تظلم خواهی به دوگونه در دادگستری میسر است:

1. شکایت کیفری: در این صورت به تظلم خواه شاکی گفته می‌شود و کسی که از او شکایت شده مشتکی عنه یا متهم نامیده می‌شود و آنچه علیه متهم مطرح می‌شود، شکایت نام دارد. در این صورت اگر چیزی به متهم نسبت داده شود اسم آن اتهام است.

2.  ادعای حقوقی: درچنین صورتی به تظلم خواه مدعی می‌گویند (یعنی خواهان) و کسی که علیه او ادعائی مطرح شود مدعا علیه نامیده می‌شود(یعنی خوانده)وآنچه راخواهان طلب می‌کند ادعا (یعنی خواسته) نام دارد. به اموری که در شرع یا قانون مورد امر یا نهی است و تخطی از آن مستوجب مجازات است، جزائی یا کیفری می‌گویند مانند سرقت ، کلاه برداری و... به عبارتی هرگاه قانونگذار فعل یا ترك فعلی را ممنوع كرده و برای مرتكب آن مجازات مشخص كند، انجام یا عدم انجام امر و نهی قانونگذار جرم خواهد بود. در بیشتر موارد قانونگذار از اشخاص می‌خواهد اعمال پیش بینی شده در قانون را انجام ندهند وگرنه مجازات می‌شوند.

طرح شكایت و شکوائیه در دادسرا

بیشتر پرونده‌های مطروحه در دادگستری با شكایت متضرر از جرم آغاز می شود. هر روزه در صحن مجتمع های قضایی شاهد اشخاصی هستیم كه با تنظیم و تقدیم شكایت به مراجع ذی صلاح، مبادرت به طرح و تعقیب دعاوی خود می‌كنند و از مقامات قضایی تقاضای اعاده حقوق از دست رفته خود و مجازات مرتكبین جرایم را دارند. در تنظیم شكایت كیفری، شاكی باید چند مسأله را به طور دقیق در شكایت خود درج كند.

1. مشخصات و آدرس خود

2.  مشخصات مرتكب یا مرتكبین جرم و اعلام نشانی آنها

3. محل وقوع جرم

4.  شرح عمل مجرمانه مورد ادعا و چگونگی و تاریخ وقوع آن

5.  دلایل ارتكاب جرم درصورت وجود شهود آدرس آنها

6. میزان خسارت وضرر و زیان وارده ـ در صورت ورود خسارت و امكان تعیین آن ـ در شكواییه مطروحه شاكی به بیان شكایت خود با ذكر موارد پیش گفته كرده و از مقامات قضایی دادخواهی می‌كند كه بااین طرح شكایت فرآیند دادرسی كیفری آغاز می‌شود .

ابلاغ رای دادگاه کیفری

پس‌از صدور رای در دادگاه کیفری رأی صادرشده باید برای طرفین دعوا یا نمایندگان قانونی آن‌ها ارسال شود و مراتب ابلاغ و ارسال آن و مدت زمان ابلاغ رأی دادگاه کیفری ۱ و ۲ در ماده ۳۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری مورد پیش‌بینی قرار گرفته‌است و امروزه جز در موارد استثنا شده توسط قانون‌گذار پس‌از صدور رای در روند پرونده کیفری رأی صادره از طریق  سامانه ثنا به طرفین ابلاغ می‌شود براساس ماده ۳۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری مراتب ابلاغ رای پس‌از صدور رای در دادگاه کیفری و مدت‌زمان ابلاغ رای دادگاه کیفری ۱ و ۲ مطابق مراحل زیر می‌باشد:

مدیر دفتر دادگاه باید حداکثر ظرف ۳ روز پس‌از امضای دادنامه آن را برای ابلاغ ارسال نماید.

در روند پرونده کیفری با عنوان جرایم منافی عفت درصورتی‌که متن دادنامه دربردارنده مطالبی باشد که اطلاع شاکی از آن حرام است و در جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور ابلاغ دادنامه حضوری است.

در صورت ابلاغ حضوری رای به اصحاب دعوا در مدت‌زمان ابلاغ رأی دادگاه کیفری ۱ و ۲ ابلاغ مجدد آن ضرورت نداشته اما دادن نسخه‌ای از رأی یا تصویر مصدق آن به طرفین الزامی است.

اعتراض به رأی دادگاه کیفری

نحوه اعتراض به آرای دادگاه بدوی چنانچه قابل تجدید نظرخواهی باشند یا به ‌موجب صدور غیابی از قابلیت واخواهی برخوردار باشند بدین‌صورت است که طرف دعوایی که حق اعتراض دارد باید در مهلت قانونی اعتراض مراتب اعتراض خود را با ارائه دادخواست تجدید نظرخواهی یا واخواهی و ارسال آن از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اعلام نماید مهلت اعتراض به حکم و واخواهی برای افراد مقیم ایران ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از ایران ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رای و مهلت اعتراض به قرار برای اشخاص مقیم ایران ۱۰ روز و برای افراد ساکن خارج از کشور ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رأی خواهد بود.

آرای صادره از دادگاه‌های کیفری در مرحله تجدیدنظر غیرقابل اعتراض هستند مگر در مواردی که قانون مشخص نموده باشد. در این حالت اعتراض به رأی دادگاه کیفری از طریق به طرق فوق‌العاده اعتراض به دادگاه به رأی دادگاه کیفری نظیر فرجام‌خواهی و اعاده دادرسی صورت می‌گیرد شایان‌ذکر است برخی آراء قطعی مرحله بدوی نیز به‌موجب قانون قابلیت اعاده دادرسی و فرجام‌خواهی را دارند.

درخواست فرجام‌خواهی پس‌از صدور رای در دادگاه کیفری به دادگاه صادرکننده رأی داده می‌شود و درخواست اعاده دادرسی به دیوان‌عالی کشور.

در مواردی که رأی خلاف شرع بین است و فرد قصد اعاده دادرسی از آن را دارد درخواست به رییس‌کل دادگستری استان داده خواهد شد.

منبع: سایت وکیل از ما