تلفات کلنی‌های زنبور عسل در اثر سمپاشی با سم حشره کش

باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی - در پی گزارش‌های دریافت‌شده از اتحادیه شرکت‌های تعاونی کشاورزی تولید کنندگان عسل استان آذربایجان غربی، موضوع توزیع غیرقانونی سم خطرناک "فیپرونیل ۸۰ درصد که از تیرماه سال ۱۴۰۲ خورشیدی ثبت واردات آن ممنوع شده است، نگرانی‌های جدی در سطح مسئولان کشاورزی کشور ایجاد کرده است. این سم که اخیرا تحت عنوان بسته‌بندی جدید به‌صورت غیرمجاز در سطح استان توزیع شده، منجر به تلفات گسترده در برخی زنبورستان‌ها، به‌ویژه در شهرستان میاندوآب استان آذربایجان غربی، گردیده است. این اقدام غیرقانونی به‌طور قابل‌توجهی بر معیشت زنبورداران و سلامت زیست‌بوم تأثیر گذاشته و موجب خسارات سنگین به صنعت زنبورداری در این منطقه شده است.

در نامه‌ای که از سوی اتحادیه سراسری زنبورداران ایران با امضای میر محسن موسویان مدیرعامل این اتحادیه به ابراهیم حسن‌نژاد، معاون امور تولیدات دامی ارسال گردیده است، با استناد به صورتجلسه‌ای که توسط مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان میاندوآب تنظیم شده، مسئولان فروش سم‌های غیر مجاز شناسایی شده اند. این نامه به‌منظور هشدار به تمامی سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها برای پیگیری و جمع‌آوری این سم از سطح فروشگاه‌ها و جلوگیری از تکرار چنین مشکلاتی در دیگر نقاط کشور ارسال شده است.

در این راستا، همچنین یادآوری شده که در سال‌های ۱۴۰۱ و  ۱۴۰۲ خورشیدی تلفات زنبورهای عسل به دلیل مصرف این سم گزارش شده و اقدامات لازم برای جلوگیری از استفاده مجدد آن انجام گردیده بود. با این‌حال، این تخلف جدید و توزیع سم در بسته‌بندی جدید، نگرانی‌های بیشتری را در میان زنبورداران و مسئولان ایجاد کرده است. از طرفی، اتحادیه زنبورداران ایران خواستار برخورد قاطع با عاملین فروش و توزیع این سم از طریق مراجع قانونی، از جمله سازمان تعزیرات حکومتی، شده است.

در پی این نامه، حسن‌نژاد، معاون امور تولیدات دامی نیز در نامه‌ای به مسئولان سازمان‌های جهاد کشاورزی استانها، معاونین امور باغبانی و زراعت و رئیس سازمان حفظ نباتات کشور که رونوشت آن هم به دکتر رفیعی پور معاون وزیر و رئیس سازمان دامپزشکی کشور و اردستانی مشاور وزیر و رئیس حراست وزارت جهاد کشاورزی ارسال شده است، نسبت به اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از اثرات سوء سموم کشاورزی بر زنبورهای عسل تأکید کرده و خواستار جمع‌آوری فوری سم مذکور از سطح استان‌ها و برخورد قانونی با عاملین فروش آن شده است.

به گفته وی، این تخلف نه‌تنها تهدیدی برای سلامت زیست‌بوم و معیشت زنبورداران است، بلکه چه بسا بر کاهش عملکرد محصولات کشاورزی نیز اثرات منفی بگذارد. بر همین اساس، معاونت‌های جهاد کشاورزی در سراسر کشور موظف به اتخاذ اقدامات فوری و مؤثر برای شناسایی و جمع‌آوری این سموم از سطح بازار و اطلاع‌رسانی به کشاورزان و زنبورداران جهت جلوگیری از تلفات بیشتر گردیده‌اند.

این تحولات نگران‌کننده در صنعت زنبورداری، نیاز به همکاری بیشتر میان زنبورداران، کشاورزان و نهادهای ذی‌ربط را نشان می‌دهد تا بتوان از تکرار چنین فجایع زیست‌محیطی جلوگیری کرده و به تأمین امنیت غذایی کشور و حفظ این صنعت مهم کمک کرد.

لازم به ذکر است در بهار سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ خورشیدی به دلیل استفاده کشاورزان از سم خطرناک فیپرونیل در برخی استان‌ها به ویژه استان‌هایی که کاشت «یونجه» در آنها رواج یافته است، تعداد بسیار زیادی زنبورعسل و قطعا سایر گرده افشان‌ها که برای عمل گرده افشانی در بخش کشاورزی حائز اهمیت هستند تلف شدند که متعاقب این امر پس از پیگیری اتحادیه سراسری زنبورداران ایران، اتحادیه زنبورداران استان‌های خسارت دیده، دفتر مجری توسعه زنبورداری کشور، مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور و سازمان دامپزشکی کشور، شورای عالی مربوطه در سازمان حفظ نباتات از تیر ماه ۱۴۰۲ مجوز واردات این سم را لغو کرده است. اگرچه به گفته برخی منابع در این سازمان به دلیل حجم واردات صورت گرفته قبل از ممنوعیت و عدم خرید محموله وارد شده از قبل توسط متولیان دولتی این سم به اشکال مختلف توزیع شده و می‌شود.