رونمایی از تقویم تاریک در فرهنگسرای اندیشه

باشگاه خبرنگاران جوان - در نشست مراسم رونمایی از کتاب «تقویم تاریک» اثر میثم امیری، جمعی از مدیران فرهنگی، دیپلمات‌ها، پژوهشگران و اهل رسانه درباره اهمیت ثبت خورده روایت‌ها، نقش مستندسازی در جلوگیری از تحریف و ضرورت حفظ حافظه جمعی ملت سخن گفتند.

مراسم با حضور مسئولان، پژوهشگران و مخاطبان علاقه‌مند به موضوع جنگ، ادبیات مقاومت و روایتگری برگزار شد.

اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه در این نشست با اشاره به فضایی که تصاویر ابتدایی مراسم تداعی کرده بود گفت: ارزش کتاب‌هایی از جنس تقویم تاریک تنها در ثبت وقایع نیست و مهمترین کارکرد آن این است که خواننده را درگیر حس و حال مردمی کند که در آن روزها با نگرانی، خشم، امید، اضطراب و عزم دفاع از کشور روبه‌رو بودند.

بقایی تأکید کرد که این نوع ثبت تاریخی باعث می‌شود نسل‌های بعد بتوانند درک دقیق‌تری از شرایط تصمیم گیری و زیست در دوران جنگ داشته باشند و از قضاوت‌های دور از واقعیت پرهیز شود.

او به نمونه‌هایی از حضور گروه‌های مختلف مردم در جبهه مقاومت اشاره کرد از جمله کامیون‌داری که روایتش در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای یافت و نشان داد چگونه افراد عادی در روزهای حمله در کنار دیگران به دفاع از وطن برخاستند. بقایی همچنین درباره اهمیت فعالیت‌های رسانه‌ای در جریان جنگ صحبت کرد و توضیح داد که در آن روزها تلاش شد نگذارند صدای مردم ایران خاموش شود.

او گفت تصمیمی که برای دعوت از خبرنگاران خارجی به ایران گرفته شد تصمیمی ساده نبود اما حضور آنها به انتشار واقعیت و جلوگیری از روایت سازی یک‌طرفه کمک کرد. به گفته او آستانه اشرفیه که در آن بیست نفر قربانی یک عملیات تروریستی شدند یکی از نقاطی بود که برای خبرنگاران خارجی بازدید شد و همین موضوع بخشی از روایت جهانی از آن دوازده روز را شکل داد.

سخنگوی وزارت امور خارجه در بخش دیگری از سخنانش به نقش دیپلماسی اشاره کرد و گفت برخلاف تصور عمومی دیپلماسی حتی در لحظات اوج درگیری نیز متوقف نشد و سفرهای متعدد و مذاکرات پشت صحنه برای جلوگیری از گسترش بحران ادامه داشت. او این موضوع را یکی از نشانه‌های حقانیت و نجابت ملت ایران دانست و تأکید کرد که ثبت این تلاش‌ها باید بخشی از روایت جنگ باشد.

در ادامه میثم امیری نویسنده با اشاره به نقش ادبیات در ماندگاری یک واقعه آغاز کرد و گفت هیچ روایتی تا زمانی که وارد ادبیات نشود پایدار نخواهد ماند.

امیری برای توضیح نقش ادبیات به نمونه‌ای تاریخی اشاره کرد و گفت: گاهی یک خطبه یا یک سخنرانی می‌تواند تمام ساختارهای سیاسی و رسانه‌ای را شکست دهد و این قدرت از قلب دردمند روایتگر می‌آید نه از ابزارهای تبلیغی و رسانه‌ای.

او تأکید کرد که بسیاری از حکومت‌ها در طول تاریخ امکانات گسترده‌ای در اختیار داشتند اما چون روایتشان بر حق و همراه با صدق نبود در ادبیات ماندگار نشدند.

امیری درباره نقش تقویم تاریک گفت ارزش این اثر در این است که بر پایه روایت‌های انسانی بنا شده و حس واقعی روزهای جنگ را از زبان کسانی که در متن وقایع بوده‌اند منتقل می‌کند.

او نمونه‌هایی از روایت‌های مردمی مانند امدادگران در صحنه انفجار، نیروهای موشکی و مردم مناطق شهری را یادآور شد و گفت همین روایت‌هاست که حقیقت جنگ را از سطح رسمی به لایه‌های انسانی نزدیک می‌کند.

امیری اضافه کرد: آنچه می‌تواند یک واقعه را در حافظه جمعی یک ملت ثبت کند صداقت و آگاهی نسبت به حقیقت است و اگر این دو وجود داشته باشد روایت به خودی خود ماندگار می‌شود.

در بخش دیگری از مراسم جواد موگویی پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر نیز در سخنان کوتاهی بر اهمیت خورده روایت‌ها تأکید کرد و گفت در بسیاری از وقایع بزرگ کشور ثبت تجربه مردم عادی مغفول مانده است.

به گفته او یکی از ارزش‌های تقویم تاریک این است که مخاطب از خلال روایت‌های ساده روزمره مانند خرید میوه یا مسیر رفت و آمد می‌تواند تغییر احساسات و نگرانی‌های مردم را در طول روزهای نبرد لمس کند.

سند دفاع از حقیقت

محمدرضا نوروزپور معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز اهمیت بازتاب روایت‌های انسانی و نقش آنها در اصلاح تصویر ایران در عرصه بین الملل را مورد تأکید قرار داد و گفت: ادبیات مقاومت و آثار مشابه این کتاب می‌توانند در برابر موج تصویرسازی نادرست، سندی برای دفاع از حقیقت باشند.

مراسم با قدردانی برگزارکنندگان از عوامل تولید کتاب و تأکید دوباره بر ضرورت ادامه این نوع روایتگری به پایان رسید.