به گزارش خبرنگار مهر، چاپ دوم کتاب «مهدویت پژوهی (مسئله شناسی، معرفت شناسی، مبانی شناسی)» اثر حجت الاسلام والمسلمین حسین الهی نژاد است که در پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۴۸۷ صفحه به چاپ رسید.
فلسفه مهدویت پژوهی به عنوان یک حوزه مطالعاتی با رویکرد درجه دو و بیرونی ناظر به مباحث کلی مهدویت پژوهی است؛ مباحثی که رو در روی کل حوزه مهدویت پژوهی قرار دارد و کلیت آن را بحث و بررسی می‌کند.
در این نوشتار به سه مقوله اساسی فلسفه مهدویت پژوهی، یعنی مسئله شناسی، مبانی شناسی و معرفت شناسی مهدویت پژوهی، با رویکرد کل نگرانه و برون نگرانه می‌پردازیم.
ساختار اثر
این اثر در سه بخش تألیف شده است؛ در بخش اول این اثر در سه فصل به مسئله شناسی مهدویت پژوهی پرداخته شده، پس از بیان مفاهیم و کلیات، به بیان موضوع و مسائل مهدویت پژوهی و الگوی نظام مسائل مهدویت پژوهی می‌پردازد. در این فصل، گونه شناسی مسائل بر اساس الگوی روش شناختی و ماهیت شناختی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
نویسنده در بخش دوم که با عنوان «معرفت شناسی مهدویت پژوهی» نگارش یافته، در سه فصل به ساختارهای نظام معرفتی مهدویت پژوهی و جایگاه معرفت و ابزار آن در نظام جهانی مهدویت اشاره شده است؛ مبناگرایی معیار شناخت قضایای مهدویت پژوهی، تعالی علوم در پرتو ظهور، کمال عقل و عقلانیت در پرتو ظهور، انواع و قلمرو حکمت، رشد حکمت نظری و عملی در نظام جهانی مهدوی، عناوین برخی از مباحث این بخش است.
«مبانی شناسی مهدویت» عنوان سومین بخش از کتاب حاضر است که در قالب دو گفتار و هشت فصل به رشته تحریر درآمده است. اولین گفتار که با عنوان «مبانی فلسفی و هستی شناختی مهدویت» تألیف شده، پس از بیان چیستی مبانی فلسفی و هستی شناختی مهدویت و ضرورت هستی شناختی مهدویت در احادیث و مبانی هستی شناخت مهدویت، در پنج فصل به «آینده نگری و مهدویت»، «قاعده قسر و مهدویت»، «قاعده لطف و مهدویت»، «مهدویت و ربوبیت الهی» و «مهدویت و نظام احسن» پرداخته است.
دومین گفتار از این بخش تحت عنوان «مبانی دین شناختی مهدویت» در سه فصل به مباحث «خاتمیت و مهدویت»، «امامت و مهدویت» و «حتمیت سنن الهی (استخلاف و تدافع حق و باطل)» اختصاص یافته است.
ابعاد امامت و نسبت آن با مهدویت، شاخصه‌های سنت الهی، استخلاف خاص از منظر قرآن، وظیفه مهم منتظران، دیدگاه سه گانه درباره تنازع حق و باطل، رابطه فلسفه غیبت و استخلاف، مهدویت هدف تاریخ بشر، و اهداف اصلی و فرعی نهضت جهانی مهدوی، اهم مباحث این گفتار است.
ژرف نگری انسان‌های آخرالزمان
امام سجاد (ع) می‌فرماید: «إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلِمَ أَنَّهُ یَکُونُ فِی آخِرِ اَلزَّمَانِ أَقْوَامٌ مُتَعَمِّقُونَ فَأَنْزَلَ اَللَّهُ تَعَالَی «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ» وَ اَلْآیَاتِ مِنْ سُورَةِ اَلْحَدِیدِ إِلَی قَوْلِهِ «وَ هُوَ عَلِیمٌ بِذاتِ اَلصُّدُورِ» چون خداوند متعال می‌دانست در آخرالزمان انسان‌های عمیق و ژرف اندیشی می آیند، پس سوره توحید و سوره حدید از آیه اول تا «هو علیم بذات الصدور» را نازل کرد.
امام سجاد (ع) در روایت فوق به آخرالزمان که ظرف ظهور امام مهدی (عج) است، اشاره کرده و انسان‌های آن زمان را از نظر علمی و عقلی دارای عمق، دقت و ظرافت بیشتری دانسته است. آری، فحوای روایت اشاره می‌کند که انسان‌های آخرالزمان با انسان‌های عصر معصومان (ع) از نظر پیشرفت و تکامل و از نظر درک و فهم تفاوت اساسی دارند و افق فکری و علمی آنها هم سطح و هم تراز با آنها نیست و این تفاوت‌های معرفتی و عقلی نشان از این دارد که بشر در گذشته‌های دور که افق فکری پایین‌تر و تراز علمی محدودتری داشته، به سوی افق برتر و سطوح عمیق‌تر حرکت کرده و این فرایند و حرکت تکاملی در طول تاریخ ادامه داشته است و تا رسیدن به ظهور امام مهدی (عج) - که اوج پیشرفت و تکامل بشر است - ادامه خواهد یافت.
