چرا مشترک مورد نظر در دسترس نیست؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ سی‌و‌ششمین نمایشگاه کتاب تهران رفته رفته به پایان خود نزدیک می‌شود‌، این دوره نمایشگاه کتاب یکی از متفاوت‌ترین دوره‌های برگزار شده بود،‌ هم از این جهت که شاهد بخش‌های تازه‌ای در نمایشگاه بودیم که می‌توان به بخش فناوری‌های نشر‌، ناشران الکترونیک و .. اشاره کرد و هم از این جهت که نمایشگاه کتاب تهران یک گام جدی به سمت بین‌المللی شدن نشر برداشت.

برگزاری نخستین فلوشیپ نشر تهران همزمان با نمایشگاه،‌ اقدامی بود که توانست یک گام نشر ایران را به بازارهای بین‌المللی نزدیک کند،‌ حضور 30 ناشر خارجی به همراه 30 ناشر داخلی در فلوشیپ که به 148 قرارداد نزدیک به اجرا منجر شد،‌ می‌تواند نوید خوبی برای نشر کودک و نوجوان ایران باشد.

اما نمایشگاه کتاب تهران تفاوت‌های دیگری نیز با سایر دوره‌های پیش از خود داشته است،‌ از جمله مماشات در برخورد با ناشران و تخلفات. به نظر می‌رسد در این دوره نمایشگاه‌، مدیران تلاش داشتند تا جای ممکن با ناشران و حاضران در نمایشگاه راه بیایند،‌ این را می‌توان در جای جای نمایشگاه مشاهده کرد،‌ عرضه کالای غیر یکی از مهمترین تخلفات آیین‌نامه‌ای نمایشگاه سی و ششم است که به نظر نمی‌رسد مسئولان تلاشی در جهت برخورد با آن داشته باشند. نه تنها در بخش کودک انواع و اقسام کالاهای غیر از کتاب،‌ بلکه در شبستان نیز این موارد به چشم می‌خورد.

مماشات در برخورد با تخلفات

ابراهیم حیدری قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران روز گذشته در جریان نشست خبری و در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران گفته است:‌ در مورد اینکه کالای پیوست کتاب به عنوان کتاب محسوب می‌شود یا خیر‌، جای بحث وجود دارد،‌ امسال قلم فرهنگی که پیوست کتاب است و توسط ناشران تولید می‌شود،‌ کتاب محسوب می‌شود و در سال‌های آتی با بررسی و کارشناسی همه جانبه موضوع را بررسی می‌کنیم.

این اظهارات حیدری در حالی است که کالای غیر عرضه شده در نمایشگاه تنها محدود به قلم هوشمند نمی‌شود،‌ بلکه از کره جفرافیایی گرفته تا دیوارکوب‌های سفالی و پازل در بخش کودک و کیف و جامدادی پارچه‌ای در شبستان عرضه می‌شود و با وجود ارسال گزارش‌های متعدد هم از جانب ناشران و هم خبرنگاران به مدیران برخوردی دیده نشده است.

شاید این بحث مطرح شود که امسال نخستین سال دولت در برگزاری نمایشگاه کتاب است و معیار حضور حداکثری ناشران در نمایشگاه بوده است. بنابراین وزارت ارشاد تمایل داشته تا با ناشران بیشترین همکاری را داشته باشد،‌ اما نباید فراموش کرد که نمایشگاه آیین‌نامه اجرایی دارد و معیار عمل باید قانون باشد نه سلیقه‌های فردی.

این مماشات حتی به برخورد با کتاب‌سازان نیز کشیده شده است،‌ حضور کتاب‌سازان که در دوره قبل در نمایشگاه کتاب محدود شده بود،‌ حالا در این دوره بیشتر خودنمایی می‌کند،‌ چند ناشر کتاب‌ساز در شبستان و چند ناشر نیز در بخش کودک و نوجوان مستقر هستند. و اتفاقا فروش خوبی را نیز تجربه می‌کنند.

اما امسال نیز معضل بزرگ نمایشگاه کتاب تهران که در سال‌های پس از کرونا به صورت پررنگ به چشم می‌خورد،‌ بار دیگر خودنمایی کرد و آن کاهش استقبال مردمی است. در روزهای نخست نمایشگاه جاری به مانند نمایشگاه سال گذشته ما با کاهش قابل توجه بازدید روبرو بوده‌ایم‌، برخی مهمترین دلیل این موضع را عدم اجرای تعهدات شهرداری تهران در نصب بنرها و تبلیغات شهری عنوان کردند،‌ تا جاییکه مهدی اسماعیلی‌راد معاون امور ناشران نمایشگاه نیز از آن انتقاد کرده و گفته بود که علی‌رغم اینکه وزارت ارشاد به تعهدات خود نسبت به شهرداری به صورت تام و تمام عمل کرده شهرداری تهران در نصب بنرها و تبلیغات شهری کوتاهی کرده است. هر چند بعدا سازمان زیباسازی شهر تهران این موضوع را رد کرده و گفته بود که به تعهدات خود عمل کرده اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که امسال حجم تبلیغات شهری و نصب بنرها برای نمایشگاه کتاب تهران به هر دلیلی کمرنگ بوده است.

این خلوتی نمایشگاه کتاب در روزهای اولیه و حتی پنجشنبه و جمعه‌ها موجب شده تا ناشران از فروش خود ناراضی باشند.

اگرچه بر اساس آمار اعلامی از سوی ابراهیم حیدری در فروش ریالی تاکنون از فروش سال گذشته بیشتر پیش رفته‌ایم،‌ اما نباید تورم قیمت کتاب را نیز از نظر دور داشت،‌ در حالیکه سال گذشته تا پایان روز دهم نمایشگاه فروش حدود 497 میلیارد فروش را تجربه کرد،‌ امسال تا پایان روز نهم 424 میلیارد تومان فروش داشته‌ایم که اگر آمار امروز نیز به آن اضافه شود،‌ رقم بالاتر از سال گذشته خواهد بود،‌ اما با احتساب تورم قیمت کتاب باید بگوییم که با کاهش فروش در این دوره نمایشگاه روبرو هستیم.

کاهش فروش در نمایشگاه در روزهای میانی موجب شد تا مسئولان چند تصمیم بگیرند،‌ اول اینکه مقرر شد مخاطبان مجازی از نمایشگاه خرید کنند و بتوانند کتاب را حضوری تحویل بگیرند،‌ اما این اتفاق در عمل منجر به نتیجه چندانی نشد،‌ چون تقریبا ناشران آن را اجرایی نکردند.

مورد دیگر اختصاص یارانه فیزیکی بود که هم به نظر می‌رسد،‌ رنگ اجرا به خود نگرفت.

معاون امور ناشران:‌ نمایشگاه فیزیکی باید از نمایشگاه مجازی جدا شود

مهدی اسماعیلی‌راد معاون امور ناشران نماشگاه کتاب نیز در این زمینه معتقد است که این کاهش بازدید از نمایشگاه کتاب تهران نشان می‌دهد که مسئولان وزارت ارشاد باید برای سال بعد یک اقدام مهم انجام دهند و آن جداسازی  نمایشگاه فیزیکی از نمایشگاه مجازی است.

وی ادامه می‌دهد:‌ برخی دوستان می‌گویند نمایشگاه محل عرضه کتاب است نه فروش،‌ اما این  نمایشگاه حالا پس از 36 دوره برگزاری ماهیتی متفاوت با نمایشگاه‌های دیگر دنیا دارد.

به گفته اسماعیلی‌راد تعداد بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب تهران سال به سال کمتر می‌شود‌، به همین دلیل مسئولان وزارت ارشاد سال آینده حتما باید نمایشگاه فیزیکی را از مجازی جدا کنند.

وی معتقد است که نبود یارانه در نمایشگاه فیزیکی نیز روی تعداد بازدیدکنندگان اثر منفی می‌گذارد.

حذف کتابفروشان هم دردی دوا نکرد!

یکی از تغییرات این دوره نمایشگاه نسبت به دو سال گذشته‌، حذف کتابفروشان از نمایشگاه فیزیکی بود،‌ چرا که ناشران معتقد بودند حضور کتابفروشان در نمایشگاه روی فروش آن‌ها تاثیر می‌گذارد،‌ اگرچه این حذف با انتقاداتی مواجه و در نهایت وزارت ارشاد را وادار به برگزاری دوره فروش مجازی ویژه کتابفروشان پس از نمایشگاه کرد،‌ اما در نهایت امر تاثیر چندانی روی فروش ناشران نداشت.

به هر روی امروز بسیاری معتقدند که نمایشگاه کتاب تهران در آستانه ربع قرن برگزاری خود با مشکلات بسیاری مواجه است که ماهیت وجودی آن را زیر سوال می‌برد،‌ نمایشگاه کتاب در ایران همواره محلی برای فروش بوده و اساسا برگزاری آن برای نمایش کتاب،‌ محلی از اعراب برای مخاطب ایرانی ندارد، حیات نمایشگاه کتاب در ایران در همه سال‌های برگزاری وابسته به حضور مخاطب بوده است،‌ در دوره‌هایی با توزیع گسترده یارانه میان مردم تلاش شد که مردم را به نمایشگاه کتاب بکشانند و در دوره‌هایی نیز تلاش‌ها نتیجه نداد و بازدید‌ها کمرنگ بود. بنابراین رویکرد اساسی مدیران و مسئولان وزارت ارشاد در پایان نمایشگاه سی و ششم باید پاسخ به این پرسش باشد که برای آشتی دوباره مخاطب با نمایشگاه کتاب تهران چه باید کرد؟

انتهای پیام/