مبانی نظری برای افرادی که در سطح تحصیلات تکمیلی مشغول تحصیل هستند. می تواند از اهمیت بالایی برای تکمیل کردن پژوهش برخوردار باشد. در رشته های تحصیلی مختلف موضوعاتی برجسته تر هستند که با تحقیق درباره آنها می توان نظریه ایی جدید را ارائه داد. اما برای مقدمه و آشنایی بیشتر با مبانی نظری و پیشینه تحقیق درباره موضوع مشخص باید اطلاعاتی در این خصوص داشته باشید. منابع وسیعی برای تحقیق در این خصوص وجود دارند و برای هر سرشاخه و رشته ایی نیز موضوعات مختلفی مد نظر بوده و ثبت شده است. افرادی که به صورت تخصصی موضوعات مختلف مبانی نظری و پیشینه تحقیق را جمع آوری کرده اند، هر کدام حرفه و کارشان موضوع مربوطه بوده است. به همین جهت نگرانی ها درباره درست نبودن منابع و یا شک و شبهه درباره محتوای مبانی نظری رد می شود. در ادامه بیشتر در خصوص منابع مبانی نظری و موضوعات مربوط به آن بحث می کنیم.

مفهوم مبانی نظری:

وجود منابع و مبانی کافی برای تحقیق درباره یک موضوع در اولویت قرار دارد. برای ثبت یک پژوهش خوب باید در گام اول درباره آن موضوع تحقیق کنیم. پس پژوهش های اولیه درباره نظریه های مختلفی که وجود دارد را باید مبنای کار قرار دهیم. اما منابع معتبر برای شروع کار کدام ها هستند؟ تصور کنید موضوع پژوهش شما مربوط به ادبیات باشد، پس باید تمامی نظریه هایی که درباره آن موضوع وجود دارد را جمع آوری کنید. در اصطلاح کلی به تحقیق و پژوهش درباره یک موضوع و پایه گذاری تحقیق مبانی و پیشینه تحقیق می گویند. مبانی و پیشینه تحقیق در واقع آماده کردن و پایه گذاری منابع اولیه تحقیق  به حساب می آید. آشنایی اولیه با مبانی نظری کارایی بالایی در جمع بندی پژوهش ها دارد. بنابراین از اصول اولیه پژوهش مبانی نظری و ساختار کلی مربوط به آن است.

شروع تحقیق با مبانی نظری:

زمانی که می خواهید درباره یک موضوع تحقیق کنید مطمئنا به منابع زیادی نیاز دارید. در اولین مرحله باید مقدمه ایی از موضوع را جمع آوری نمایید. تمامی نظریه هایی که مربوط به مبحث مربوطه است را مطالعه نمایید و ایده های جدیدی را در پژوهش ارائه دهید. پس برای شروع پایان نامه به تحقیق و مبانی پیشینه نیازمند هستید. اما آیا همین مبانی کافی است؟ باید لحاظ کنیم که شما برای تحقیقات وسیع و گسترده هم به مبانی فارسی و هم خارجی نیاز دارید.  توجه داشته باشید که استفاده از منابع و مبانی درست از مهمترین نکاتی است که باید به آنها توجه کرد. کلیاتی که درباره موضوع پژوهش شما وجود دارد می تواند از منابع مطالعاتی کامل برای جمع آوری مبانی و پیشینه تحقیق باشد.

موضوعات اصلی مبانی و ادبیات نظری:

در ابتدای تحقیق و تفحص درباره مبانی باید سوالاتی را مطرح کرد و به دنبال آنها رفت. با اینکه موضوعات ممکن است متفاوت باشد اما در اکثر جمع آوری ها این پرسش ها بوجود می آید: بررسی ادبیات و مبانی نظری چیست؟ چرا برای تحقیق نیاز به بررسی مبانی پیشینه وجود دارد؟  بررسی مبانی نظریه نیازمند چه منابعی است؟ چگونه منابع را خوانده و بهترین ها را برگزینید؟ چگونه مبانی بررسی شده را که جمع آوری کرده اید ارزیابی نمایید؟ و مهمتر از همه چگونه موضوع پیشنهادی مناسبی برای تحقیق انتخاب کنید؟ پاسخ تمام این سوالات شما را در گردآوری پژوهش هایی جامع یاری می کند. مبانی نظری و ادبیات نگارشی آن باید به گونه ایی باشد که روان و قابل درک باشد. یعنی در پایان دید مناسب و قابل مفهومی را به خواننده القاء کند. با جستجوی درست به بهترین پیشینه از موضوع تحقیقاتی خود می رسید.

دسته بندی ادبیات و مبانی نظری  :

معمولا فصل دوم پایان نامه ها اختصاص به مبانی نظری و پیشینه تحقیق دارد. ترجمه هایی که از انگلیسی به فارسی ترجمه کرده اید را ویرایش کنید و جداگانه دسته بندی نمایید. برای اینکه تحقیقات شما منسجم تر باشد چکیده ایی از هر کدام تهیه کنید و بر اساس سر تیتر مرتب نمایید. این گام ها جزو گام های اولیه جمع آوری مبانی مربوط به تحقیقات می باشند. اینگونه بعد از پایان تحقیقات خواهید فهمید که هر تیتر به کدام فصل مربوط است. موضوعاتی که شما انتخاب می کنید اولین منابعی هستند که با استفاده از نام آنها می توانید به مبانی ها و نظریه های مربوط به آن دسترسی پیدا کنید. چهار چوب هایی که درباره آن موضوع وجود دارد و کلیه بحث و گفتگو هایی که درباره آن مبحث انجام شده همگی از جمله منابع تحقیقی به حساب می آیند. تحقیقات و اقدامات درباره موضوع تحقیق شما نیز می تواند در دسته بندی بعدی مبانی و پیشینه تحقیق و پژوهش شما قرار گیرد.

مراحل مربوط به مبانی نظری:

مطمئنا قبل از شما افرادی درباره سرشاخه و موضوع مربوط به پژوهش تحقیق کرده اند. پس شما باید با مطالعه نگرش هایی که آنها داشته اند به یک ایده نو برسید. مطمئن باشید که مبانی و پیشینه قبلی از پژوهش نظری به شما در برداشتن گامی بزرگ برای تکمیل پایان نامه کمک خواهد کرد. شما می توانید با الگو گرفتن و تحقیق بر اساس کلید واژه های اصلی که در موضوع پژوهش شما وجود دارد به تمامی منابع و مبانی اولیه مربوط به آنها برسید. تمامی کلمات موضوع تحقیق و یا پایان نامه خود را جدا کنید و اصلی ترین ها را جداگانه مورد بررسی قرار دهید. با این روش به مطالب بیشتری می رسید که در تکمیل کردن مبانی نظری و پیشینه موضوع به شما کمک می کند. وجود پورتال های جامع، کتاب های منبع، وب سایت هایی که به صورت گسترده به مبانی و پیشینه موضوعات مختلف پرداخته اند، جزو منابع موثق برای ادامه تحقیقات می باشد. شما حتی می توانید از پایگاه های علمی و یا منابع دانشگاهی کمک بگیرید.