نشست نقد و بررسی کتاب «صبح شام» برگزار شد

باشگاه خبرنگاران جوان - در ابتدای برنامه فاطمه سلیمانی ازندریانی ضمن عرض خوش‌آمدگویی مطرح کرد: موضوع نشست امروز، کتاب «صبح شام» است؛ کتابی که روایت‌هایی از شهید امیر عبداللهیان درباره تحولات سوریه را در خود جای داده است. متأسفم که امروز درباره کتابی صحبت می‌کنیم که راوی آن دیگر در میان ما نیست و نام او با واژه‌ی «شهید» گره خورده است.

سلیمانی خاطرنشان کرد: من به‌تازگی این کتاب را خواندم و از همان چند روز نخست، از مطالعه آن لذت بردم. صبح شام تدوین خوبی دارد و نثر آن نیز بسیار روان و معیار است. البته این نثر در عین حال، رنگ و بوی زبان راوی را نیز حفظ کرده و همین نکته باعث شده که روایت‌ها بسیار دلنشین و مستند از کار دربیایند.

در ادامه، محمدرضا شیبانی، سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در لبنان و سوریه، به بیان خاطرات و تجربیات خود از همکاری با شهید امیر عبداللهیان پرداخت و گفت: من پیش از آغاز بحران سوریه، آشنایی نزدیکی با شهید امیر عبداللهیان داشتم و تعاملات و همکاری‌هایی میان ما شکل گرفته بود. همچنین در دوران جنگ ۳۳ روزه، توفیق داشتم که به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در لبنان خدمت کنم و در همان ایام، آشنایی و همکاری نزدیکی با شهید حاج قاسم سلیمانی نیز حاصل شد.

وی افزود: پس از بازگشت از لبنان، در معاونت عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه مشغول به فعالیت شدم و شهید عبداللهیان نیز در آن زمان به عنوان سفیر ایران در بحرین فعالیت می‌کرد. با آغاز تحولات بحرین و شروع موج بیداری اسلامی، ایشان به دعوت ما به عنوان مدیرکل منطقه خلیج فارس منصوب شدند. در همین جایگاه بود که همکاری‌های تنگاتنگی میان ما شکل گرفت و شاهد تلاش‌های شبانه‌روزی و مجاهدانه ایشان در عرصه سیاست خارجی و تحولات منطقه‌ای بودیم.

شیبانی خاطرنشان کرد: این دوره هم‌زمان با اوج بیداری اسلامی در منطقه بود و من نیز بنا به پیشنهاد شهید حاج قاسم سلیمانی، به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوریه منصوب شدم. حضور پنج‌ساله‌ام در سوریه مصادف شد با بحرانی‌ترین سال‌های این کشور، و در آن دوران، همکاری نزدیکی با هر دو شهید بزرگوار، حاج قاسم سلیمانی و امیر عبداللهیان، در مدیریت پرونده تحولات سوریه داشتم.

در ادامه نشست، سعید فخرزاده، پژوهشگر حوزه تاریخ شفاهی، به روند تولید و تدوین کتاب صبح شام پرداخت و اظهار کرد: ویژگی سیاستمداران و دیپلمات‌ها این است که کمتر صحبت می‌کنند، به همین دلیل روایت مستقیمی از تلاش‌ها و دستاورد‌های دیپلماسی جمهوری اسلامی در حوزه بین‌الملل وجود ندارد. این کتاب شاید نخستین روایتی باشد که بلافاصله بعد از یک پدیده تاریخی، یعنی بحران سوریه، از سوی یک مقام رسمی منتشر می‌شود.

او افزود: بعد از شهادت حاج قاسم، شهید عبداللهیان به دفتر رهبری رفته بودند و خاطره‌ای نقل می‌کردند. سوریه در آستانه سقوط بود، راه زمینی به دمشق وجود نداشت و همه معتقد بودند کار سوریه تمام است. ایشان تصمیم می‌گیرد با پروازی پرخطر به دمشق برود و در کاخ بشار اسد حاضر شود تا به او روحیه بدهد.

فخرزاده درباره روند تدوین گفت: در ابتدا پنج جلسه مصاحبه با شهید انجام شده بود که بیشتر حالتی اداری و گزارشی داشت. من بعد از پیاده‌سازی جلسات گفتم این روایت‌ها به درد مردم نمی‌خورد. مردم خاطره می‌خواهند، نه گزارش. ایشان پذیرفتند مصاحبه‌ها را از ابتدا انجام دهیم و حدود ده جلسه جدید برگزار شد. برای نمونه، توضیح دادم که در خاطره باید احساسات، روابط انسانی و تجربه درونی فرد بیان شود، نه فقط شرح ماجرا.

وی همچنین گفت: در ادامه با آقای مصحفی، که دارای دکترای علوم سیاسی از فرانسه بود و مدت‌ها در آنجا تحصیل کرده، برای تدوین نهایی متن همکاری کردیم. من از او خواستم کتاب را طوری تنظیم کند که قابلیت ترجمه و انتشار بین‌المللی هم داشته باشد. کتاب به دو بخش تقسیم شد: بخش اول خاطرات، بخش دوم یادداشت‌ها و گزارش‌های مکتوب.

سپس شیبانی ضمن اشاره به توفیق مطالعه نسخه الکترونیکی کتاب صبح شام، تأکید کرد: نحوه تنظیم و ارائه مطالب در این کتاب بسیار حرفه‌ای و جذاب است؛ به‌گونه‌ای که برخلاف بسیاری از خاطره‌نویسی‌های خشک، مخاطب را به خوبی با خود همراه می‌کند. او گفت: این کتاب فقط روایت خاطره نیست، بلکه دارای نگاهی کارشناسانه و تحلیلی نسبت به تحولات منطقه است که می‌تواند یکی از منابع مهم برای پژوهش‌های دانشگاهی در مقاطع ارشد و دکتری باشد.

شیبانی با اشاره به حضور مستقیمش در سوریه گفت: نقش دو شهید بزرگوار، حاج قاسم سلیمانی و امیر عبداللهیان، را در مدیریت بحران