احیای دیپلماسی اقتصادی ایران در قفقاز جنوبی

باشگاه خبرنگاران جوان - سفر رسمی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور محترم کشور به جمهوری آذربایجان، نقطه عطفی در روابط تهران–باکو است.

این سفر از منظر دیپلماسی اقتصادی و توسعه روابط دوجانبه، واجد ابعاد راهبردی مهمی است که می‌تواند نقشی مؤثر در تحکیم پیوند‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری میان دو کشور ایفا کند.

فراتر از یک دیدار دیپلماتیک، این سفر فرصتی کم‌نظیر برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های مکمل ایران و آذربایجان در حوزه‌هایی همچون تجارت، ترانزیت، انرژی و همکاری‌های منطقه‌ای است.

با توجه به برخی سوءتفاهم‌ها و تنش‌های سیاسی اخیر، این سفر می‌تواند در مسیر بازسازی اعتماد، کاهش تنش‌ها و عادی‌سازی روابط دیپلماتیک گام مؤثری تلقی شود.

در سال‌های اخیر، نقش ایران در معادلات ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی به‌ویژه در حوزه دیپلماسی اقتصادی، تضعیف شده و میدان بیشتری برای رقبا، از جمله ترکیه و رژیم صهیونیستی فراهم آمده است. سفر ریاست محترم جمهوری می‌تواند این روند را تعدیل کرده و جایگاه راهبردی ایران در منطقه را تقویت کند.

درباره دلایل اهمیت سفر رئیس‌جمهور به آذربایجان می‌توان به چند مورد اشاره کرد.

۱. تقویت تجارت دوجانبه و تسهیل تبادل کالا

اشتراکات جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی دو کشور، زمینه‌ساز ایجاد الگویی موفق از همکاری‌های تجاری منطقه‌ای است. انتظار می‌رود این سفر، موجب کاهش موانع گمرکی، تسهیل رویه‌های صادرات و واردات و توسعه مبادلات در حوزه‌هایی، چون کشاورزی، انرژی، صنایع سبک و کالا‌های مصرفی شود.

۲. توسعه زیرساخت‌های ترانزیتی و تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی ایران

همکاری در پروژه‌های کریدور بین‌المللی شمال–جنوب، از جمله مسیر‌های ریلی، جاده‌ای و دریایی، ظرفیتی استراتژیک برای ایران به‌شمار می‌رود. این سفر می‌تواند نقش ایران را به‌عنوان بازیگری کلیدی در زنجیره ترانزیت بین‌المللی منطقه تثبیت کند.

۳. بسترسازی برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک

دیپلماسی اقتصادی امروز، مبتنی بر جذب سرمایه، ایجاد فضای امن و گسترش همکاری‌های بخش خصوصی است. شکل‌گیری شرکت‌های مشترک، سرمایه‌گذاری متقابل در حوزه‌هایی، چون انرژی، کشاورزی و فناوری، و تأسیس شهرک صنعتی مشترک، از جمله راهکار‌هایی است که می‌تواند تعاملات اقتصادی دو کشور را وارد مرحله‌ای تازه کند.

۴. انرژی؛ محور راهبردی همکاری‌های بلندمدت

با توجه به تجربه‌های ارزشمند ایران و آذربایجان در حوزه نفت، گاز و انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه همکاری‌ها در زمینه سوآپ گاز، احداث نیروگاه‌های مرزی، تبادل برق و گسترش زیرساخت‌های انتقال انرژی، می‌تواند به‌عنوان نقطه اتکای یک مشارکت راهبردی بلندمدت مورد توجه قرار گیرد.

۵. الگوسازی برای همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی

تعامل اقتصادی با جمهوری آذربایجان، الگویی قابل تعمیم برای توسعه روابط ایران با سایر کشور‌های قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی است. چنین رویکردی، ضمن کاهش آسیب‌پذیری در برابر تحریم‌ها، موجب تنوع‌بخشی به شرکای اقتصادی و کاهش انحصار تجاری خواهد شد.

در یک جمع‌بندی، سفر رئیس‌جمهور به جمهوری آذربایجان، می‌تواند سرآغاز نظمی جدید در مناسبات اقتصادی منطقه‌ای باشد. پیگیری توافقات این سفر، نهادسازی مشترک و فعال‌سازی ظرفیت بخش خصوصی، مأموریت‌های کلیدی برای تحقق این هدف است.

منبع: اتاق ایران