جشنواره هنر‌های تجسمی فجر غیر رقابتی است/ حذف جایزه‌بگیری!

نشست خبری هفدهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر امروز سه‌شنبه ۱۶ بهمن‌ماه با حضور بهرام کلهرنیا (دبیرکل جشنواره)، امیر راد (دبیر هنری) و جعفر واحدی (دبیر اجرایی) در موزه هنر‌های معاصر تهران برگزار شد.

بهرام کلهرنیا در ابتدای این نشست در سخنانی مطرح کرد: این جشنواره به لحاظ ساختاری، شیوه عملی و نوع تفکر تفاوت‌های آشکاری را با دوره‌های قبلی دارد که باعث می‌شود، بتوانیم مدعی شویم که کار جدیدی کرده‌ایم. این تحول و تغییر ناشی از نگاه نویی است که در جامعه شکل گرفته ولی نفی‌کننده نگاه جشنواره‌های قبلی نیست. در دوره‌های قبلی دوستان بسیار زحمت کشیدند ولی این در دوره هدف‌ها عوض شده است.

او ادامه داد: با رای و نظر شورای سیاست‌گذاری نخستین ایده این بود که جشنواره را از تمرکز در یک نگاه و مکان خاص تغییر دهیم. با توجه به شرایط اجتماعی و چشم‌انداز کنونی و پیشینه جمعیتی کشور، جوان‌گرایی را مورد توجه قرار دادیم؛ چراکه سرنوشت مملکت در دست جوانان است و آنها باید حضور یابند. همین امر باعث شد تولید محتوای فراخوان را ایجاد و ایده جایزه‌بگیری را حذف کنیم! مسئله مبارزه و رقابت برای پیروز شدن معمولا به سیستم‌های نظامی تعلق داشته و ایده خوبی مثلا در بین ورزشکاران است. هنرمند نمی‌تواند در کشمکش با دیگری قرار بگیرد، این امر جایی معنا پیدا می‌کند که خرید و فروش جریان دارد، مثلا در صنایع هنری که قصد فروش دارند، معنی دارد. اما در این رویداد صلح، هم‌گویی و هم‌اندیشی را می‌خواهیم رواج دهیم.

کلهرنیا تصریح کرد: این جشنواره مثلث فرضی مردم، هنرمند و مدیران نظام‌های سیاست‌گذار و برنامه‌ریز اجرایی را تجسم کرده است که باید در کنار هم باشند. ما باید به میان مردم برویم و به مهربانی نیاز داریم. ما باید جشن را به میان مردم ببریم؛ بنابراین افق و چشم‌انداز را این‌گونه دیدیم تا هر جا که می‌توانیم جشن را میان مردم ببریم و معنای اجتماعی مردمی را توسعه دهیم. ما می‌کوشیم جوانی، تجربه‌گرایی و کوشش برای پیاده کردن خلاقیت‌های نو را در جشنواره پیاده کنیم. این ایده سبب می‌شود که مفاهیم هنر فاخر کمتر در جشنواره بروز کند ولی این ضعف جشنواره نیست؛ چون می‌کوشیم که استعداد‌های جوان و پرقابلیت را معرفی کنیم و بالا ببریم و موقعیت پشتیبانی و تحقق آرزو‌های خود را فراهم کنیم. در این جشنواره استعدادیابی می‌کنیم و پشتیبانی برای بیان ایده و نظرات را خواهیم داشت؛ درحقیقت جشنی پر از رفعت، ایثار و مهربانی را خواهیم داشت.

او در توضیح بیشتر درباره علت رقابتی نبودن این دوره گفت: احساس می‌کنم بیش از ۱۰۰۰ سال کار معلمی کردم و آخر ترم همه از من نمره می‌خواستند و گویی که صرفا نمره گرفتن کافی است. من از این روند خسته شدم و فکر کردم که بهتر است سنجه‌های دیگری را باید برای ارزیابی در نظر بگیریم؛ به هر حال مسابقات در ایران به گونه‌ای است که گویا می‌خواهند برای برنده شدن گردن هم را بشکنند. مسئله محدودیت زمان نبوده است بلکه فشاری بوده که بر گردن ما بوده است. ما در انجام کار در کوتاه‌ترین زمان ممکن رکورد زدیم.

او ادامه داد: تا اینجای کار، جشنواره کار و زندگی شخصی من را متلاشی کرده است. من حق دارم که درباره حقوق شخصی خودم گفت‌و‌گو کنم، اما با این حال با حضور در این رویداد متوجه شدم که فرصتی داریم تا متفاوت فکر کنیم و به عنوان نمایندگان مردم از آرزو‌های آنها حرف بزنیم. وقتی از استعدادیابی حرف می‌زنیم؛ یعنی زمینه آن فراهم باشد. دانش‌آموزان و دانشجویان که فارغ‌التحصیل می‌شوند، در جامعه رها می‌شوند ولی جشنواره می‌تواند به کمک آنها برود. حال امیدوارم بتوانیم برای نخستین بار آکادمی جشنواره فجر را تشکیل دهیم. این حرف بار مسئولیت بالایی دارد ولی اگر ممکن شود، آکادمی کل سال بیدار خواهد بود و استعداد‌های جوان را رصد خواهد کرد.

جشنواره تجسمی فجر تهی‌دست است

دبیر جشنواره در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: جشنواره تجسمی فجر نسبت به سایر بخش‌ها تهی‌دست است. روز اول گفتم به شرطی این مسئولیت را می‌پذیرم که تشکل‌ها و انجمن‌ها کنار جشنواره باشند؛ چون معتقدم آنها هستند که به مسائل جشنواره آگاه هستند. همان ابتدا فهمیدم که آنها رنجشی به جشنواره تجسمی دارد و در سال‌های گذشته نگاه حکومتی به آن شکل گرفته است؛ زیرا به این فکر نکردند که جریان اقتصادی با حضور هنرمندان سرشناس در جشنواره فجر می‌تواند شکل بگیرد. در این دوره کوشیدیم برای این امر راه حل بیابیم.

وی افزود: طبیعی است که توان ما محدود است و گروهی پذیرفتند، گروهی به من اعتراض کردند و گروهی نپذیرفتند. اینجا فرصتی است برای گفت‌و‌گو و همه حق دارند اعتراض و حرف خود را بیان کنند. جشنواره تجسمی فجر مثل یک بچه ناخواسته است و در بین هنرمندان جا نیفتاده است. ما می‌کوشیم که کاخ هنر‌های تجسمی شکل بگیرد. ما از آقای صالحی و دکتر پزشکیان می‌خواهیم که زمینی به نام جشن فجر برای حضور انجمن‌ها و تشکل‌ها پیش‌بینی شود و در اختیار مجموعه قرار بگیرد. طبیعی است که آنجا آن مرکز آکادمی خواهد شد که عرض کردم. ما آنقدر پرسش داریم و پاسخ نداده شده که نمی‌توانید تصور کنید. من یک نفر هستم و نماینده کسی نیستم. افراد زیادی هستند که حرفی برای گفتن دارند و خودشان باید فرصت بروز داشته باشند و برای دگرگونی و پیشرفت پرسش کنند.‌

کلهرنیا همچنین گفت: ما برای ارزش‌گذاری انسان داوری انجام نمی‌دهیم. همه عزیزانی که در فجر شرکت می‌کنند، حقوق برابر دارند. ما همه معلم هستیم و می‌کوشیم آثار را به لحاظ کیفیت بررسی کنیم نه به این لحاظ که چه کسی برتر است. در این دوره تلاش کردیم آثاری روی دیوار بروند که کیفیت لازم را دارند. با همان معیار‌های دوره پیش می‌اندیشیم و معیار‌های جدید پیش‌بینی نکردیم. می‌کوشیم انسان‌مدار و شریف به جشنواره نگاه کنیم. نمی‌کوشیم هنرمندان را در مقابل هم قرار دهیم. من به برابری عدالت و شرف اعتقاد دارم. دوستان دوره‌های قبل بفرمایند بر چه اساسی برگزیدگان را انتخاب کردند؟ پروتکل‌های دقیقی برای سنجش نداشته و به دانایی و توان افراد متوسل می‌شدند. کار هنری کار لابراتواری نیست که براساس ترازو ارزیابی کنیم.

بودجه ایده‌آل ما ۳۵ میلیارد است

در ادامه این نشست، جعفر واحدی (دبیر اجرایی جشنواره) در سخنانی مطرح کرد: یکی از دغدغه‌های اصلی ما محل برگزاری جشنواره است و اصولاً بحث پول مسئله دوم ما بوده است. نگارخانه‌ای که زیر نظر وزارت فرهنگ باشد، نداریم و در این زمینه مشکل وجود دارد. این موضوع هر سال برای ما مشکل‌ساز است و باعث می‌شود زمان ما اتلاف و هزینه زیادی از ما کسر شود. این موضوع امسال هم خیلی برای ما چالش داشته است و رایزنی‌هایی برای تبلیغات و اختصاص دادن مکان‌هایی با زیباسازی صورت گرفته است.

او ادامه داد: ۱۷ میلیارد بودجه داشتیم و تا ۷۵ درصد آن محقق شده است ولی هدف‌گذاری ما رقم بیشتری است و تا محقق نشود نمی‌توانیم همه کار‌ها را تمام و کمال انجام دهیم؛ بودجه ایده آل ما برای برگزاری جشنواره ۳۰ تا ۳۵ میلیارد تومان است.

زنگ «سرزمین من» در شیراز نواخته خواهد شد

امیر راد (دبیر هنری جشنواره) نیز در بخش دیگری از این نشست اظهار کرد: با در نظر گرفتن و توجه ویژه به گسترش و ملی بودن جشنواره زنگ آغاز جشنواره در بخش «سرزمین من» یکشنبه در شیراز خواهد زده شد. بعد از آن ۲۶ بهمن افتتاح رسمی جشنواره را در مجموعه فرهنگی آسمان در بخش درخت زرین که مربوط به کیوریتوری است را خواهیم داشت. ۲۹ بهمن‌ماه نیز در فرهنگسرای نیاوران بخش یادداشت‌های یک دوربین که عکس‌های انقلاب ایران است، افتتاح می‌شود.

او ادامه داد: سوم اسفندماه نیز در موزه گرافیک بخش جشن‌ها که مجموعه پوستر‌هایی با موضوع جشن را شامل می‌شود، افتتاح خواهد شد. ۷ اسفند در موزه نگارستان بخش هنر فاخر مالی و ۱۰ اسفند آیین اختتامیه جشنواره خواهیم داشت.

در انتها نیز از پوستر هفدهمین جشنواره تجسمی فجر رونمایی شد.

منبع: ایسنا