سنگ کلیه چیست؟ علائم و نحوه پیشگیری از آن

یکی از بیماری‌های سخت کلیوی، سنگ کلیه است. سنگ‌های کلیه، رسوبات سختی از مواد معدنی و نمک‌ها هستند که در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. این بیماری می‌توانند هر بخشی از دستگاه ادراری را تحت تأثیر قرار دهد. این سنگ‌ها اغلب زمانی ایجاد می‌شوند که، ادرار غلیظ شده و مواد معدنی در آن متبلور شوند و به هم بچسبند.

دفع سنگ کلیه ممکن است بسیار دردناک باشد، اما در بیشتر موارد، سنگ‌ها به خودی خود و بدون ایجاد آسیب دائمی از بدن دفع می‌شوند. با این حال، اگر سنگ باعث انسداد یا عفونت شود، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن سنگ باشد.

عوامل مختلفی مانند رژیم غذایی، اضافه وزن، شرایط پزشکی خاص و مصرف برخی داروها، می‌توانند خطر ابتلا به بیماری سنگ کلیه را افزایش دهند. در صورت وجود این عوامل، پزشک ممکن است درمان‌های پیشگیرانه‌ای را برای کاهش خطر ابتلا به سنگ‌های کلیوی تجویز کند. برای یافتن پاسخ سنگ کلیه چیست و روش‌های درمان آن، با ما همراه باشید.

سنگ کلیه چیست؟

سنگ‌های کلیه رسوبات سختی از مواد معدنی، اسیدها و نمک‌ها هستند که در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. اندازه آن‌ها می‌تواند از یک دانه شن تا بزرگ‌تر از یک توپ گلف باشد. این سنگ‌ها که به نام «نفرولیتیازیس» نیز شناخته می‌شوند، ممکن است بدون علامت باشند. به خصوص اگر سنگ کوچک باشد و بتواند به راحتی از مجرای ادراری عبور کنند. اما سنگ‌های بزرگ‌تر می‌توانند در حالب (لوله‌ای که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می‌کند) گیر کنند. این امر ممکن است منجر به انسداد ادرار، کاهش توانایی کلیه در فیلتر کردن مواد زائد و حتی خونریزی شود.

دفع سنگ کلیه می‌تواند تا 3 هفته طول بکشد. حتی سنگ‌های کوچک نیز، ممکن است درد شدیدی را هنگام عبور از دستگاه ادراری ایجاد کنند. در برخی موارد، اگر سنگ به خودی خود دفع نشود، نیاز به درمان پزشکی برای شکستن یا برداشتن آن خواهید داشت.

اندازه سنگ کلیه

بیشتر سنگ‌های کلیه کمتر از 5 میلی‌متر قطر دارند و معمولاً، به طور خودبه‌خود از طریق ادرار دفع می‌شوند. اما سنگ‌ها بزرگ‌تر در عبور از مجاری ادراری دچار مشکل می‌شوند، که در این صورت، نیاز به درمان پزشکی وجود دارد.

سنگ‌هایی با اندازه 5 تا 7 میلی‌متر (بزرگ‌تر از پاک‌کن مداد اما کوچک‌تر از نخود) در حدود 50 درصد موارد می‌توانند خودبه‌خود دفع شوند. با این حال، سنگ‌هایی که بزرگ‌تر از 7 میلی‌متر هستند، به ندرت بدون جراحی از بین می‌روند. اگر سنگ کلیه به موقع تشخیص داده شده و درمان شود، معمولاً آسیب دائمی ایجاد نمی‌کند.

چرا کلیه سنگ ساز می‌شود؟

سنگ کلیه زمانی تشکیل می‌شود که مواد تشکیل‌دهنده کریستال، مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک، بیشتر از مقدار مایع موجود در ادرار باشد. این مواد کریستالی به هم چسبیده و سنگ‌هایی را تشکیل می‌دهند که دردناک بوده و به کلیه‌ها آسیب می‌زنند. عوامل متعددی مانند ژنتیک، نوع تغذیه و برخی بیماری‌ها نیز، خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش می‌دهند.

بزرگ‌ترین عامل خطر برای تشکیل سنگ کلیه، ننوشیدن مایعات کافی است. تولید کمتر از 1 لیتر ادرار در روز، می‌تواند خطر تشکیل سنگ‌ها را افزایش دهد. در نتیجه، نوشیدن آب و مایعات کافی و جلوگیری از کم‌آبی بدن، اولین گام در پیشگیری از بروز انواع این سنگ‌ها مانند سنگ کلیه سیاه رنگ است.

علائم سنگ کلیه

سنگ کلیه معمولاً تا زمانی که در کلیه باقی بماند یا به حالب‌ها حرکت نکند، علائمی ایجاد نمی‌کند. حالب‌ها لوله‌هایی هستند که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند. اگر سنگ کلیه در حالب‌ها گیر کند، می‌تواند جریان ادرار را مسدود کرده و منجر به تورم کلیه و اسپاسم حالب شود. این وضعیت می‌تواند بسیار دردناک باشد. در صورتی که سنگ کلیه دارید، ممکن است این علائم را تجربه کنید:

• درد شدید پهلو و پشت، زیر دنده‌ها
• درد که به قسمت تحتانی شکم و کشاله ران منتقل می‌شود
• درد به صورت موجی با شدت متغیر
• درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن
• ادرار صورتی، قرمز یا قهوه‌ای
• عفونت ادراری و ادرار کدر یا بدبو
• نیاز مداوم به ادرار کردن، دفع ادرار بیشتر از حد معمول یا ادرار کردن در مقادیر کم
• حالت تهوع و استفراغ
• تب و لرز در صورت وجود عفونت
• رسوب مواد معدنی و کم آبی بدن

درد ناشی از سنگ کلیه می‌تواند تغییر کند و به مکان‌های دیگر منتقل شود، یا شدت آن همانطور که سنگ در دستگاه ادراری حرکت می‌کند، افزایش یابد. رایج‌ترین علائم سنگ کلیه، درد در ناحیه کمر، شکم یا پهلو است که به کشاله ران کشیده می‌شود. این درد می‌تواند مبهم یا تیز و شدید باشد و به عنوان، درد کولیکی شناخته می‌شود. البته، سنگ‌های کلیه کوچک‌تر، ممکن است هیچ علامت یا درد خاصی ایجاد نکنند.

علائم افتادن سنگ کلیه در مثانه

هنگامی که سنگ‌های کلیه به مثانه می‌رسند، ممکن است با علائم متفاوتی مواجه شوید. این علائم شامل درد زیر شکم، درد در هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار، مشکل در ادرار کردن یا قطع شدن جریان ادرار، خون در ادرار و ادرار کدر یا تیره رنگ غیرمعمول است. البته به طور معمول، با رسیدن سنگ‌ها به مثانه، درد کاهش می‌یابد، اما فشار شدید و میل مداوم به ادرار کردن، تقریباً هر پنج دقیقه یکبار، به‌دلیل تلاش بدن برای دفع سنگ ادامه دارد.

گاهی اوقات، سنگ ممکن است در ورودی مجرای ادرار گیر کرده و جریان ادرار را مسدود کند. سنگ‌هایی که کوچک‌تر از 4 میلی‌متر هستند، ممکن است در عرض یک تا دو هفته دفع شوند. در حالی که دفع سنگ‌های بزرگ‌تر، ممکن است 2 تا 3 هفته طول بکشند. عموماً، هنگامی که سنگ به مثانه می‌رسد، معمولاً در عرض چند روز دفع می‌شود.

برای درمان سنگ کلیه به چه دکتری باید مراجعه کنیم؟

اگر با علائمی مانند درد شدید شکم و پهلو مواجه هستید و نمی‌توانید راحت بنشینید، یا با درد همراه با حالت تهوع و استفراغ مواجه شدید، باید فوراً برای دریافت مراقبت‌های پزشکی اقدام کنید. همچنین، اگر درد با تب و لرز، خون در ادرار، یا مشکلاتی در دفع ادرار را مشاهده کردید، این موارد می‌توانند نشانه‌ دهنده وضعیت جدی‌تر بیماری سنگ کلیه باشد.

در این شرایط، برای دریافت درمان و بررسی‌های دقیق‌تر علائم سنگ کلیه، با پزشک متخصص ملاقات داشته باشید. در این شرایط، دکتر کلیه ابتدا درباره سنگ کلیه چیست موارد لازم را با بیمار در میان می‌گذارد. در نهایت، پس از بررسی علائم بالینی بیمار و آزمایش‌های انجام شده، بهترین راهکارهای درمانی را برای فرد تجویز می‌کند. برای دریافت نوبت آنلاین، تلفنی و حضوری از بهترین متخصصان کلیه، می‌توانید از سایت دکتردکتر کمک بگیرید.

تشخیص و درمان اختلالات سیستم ادراری همچون نارسایی کلیوی و بیماری‌های دستگاه تناسلی مردان، بر عهده دکتر کلیه است. بیماری‌های شایع اورولوژی همچون ناباروری مردان، بزرگی پروستات، عفونت‌های ادراری، زود انزالی، سنگ کلیه، سرطان پروستات و سرطان مثانه، تحت نظر دکتر متخصص اورولوژی درمان می‌شوند.

دکتر ارولوژی برای تشخیص بیماری‌های اورولوژی، از روش‌هایی همچون سونوگرافی، آزمایش ادرار، آزمایش خون، سونوگرافی اورولوژیک، سیستوسکوپی، اورتروسکوپی و بیوپسی استفاده می‌کند. جراحی لاپاروسکوپی، ترانسورترال رزکشن پروستات (TURP)، لیتوتریپسی، نفرکتومی و درمان دارویی اورولوژی، تکنیک‌های درمانی دکتر متخصص کلیه هستند. شما می‌توانید برای گرفتن نوبت از بهترین دکترهای کلیه و اورولوژی یه سایت نوبت دهی دکتردکتر (https://drdr.ir) مراجعه نمایید.