به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از صدا و سیما، مریم حسینی، رئیس مؤسسه تحقیقات برنج کشور گفت: کشت برنج در دنیا به دو روش نشایی و مستقیم انجام می‌شود که بستگی به اقلیم، شرایط آب و هوایی و تناوب کشت دارد. در روش نشایی، طی ۲۰ تا ۲۵ روز بذور در خزانه پرورش یافته و زمین اصلی نیز گل خراب (پادل) شده و نشاها به زمین اصلی منتقل می‌شوند. این شیوه کشت در بسیاری از کشورهای دنیا و شمال ایران مرسوم است. در این سیستم کشت، آبیاری تناوبی می‌تواند تا حدی موجب کاهش مصرف آب شود.
وی افزود: در برخی مناطق که برنج در تناوب با سایر محصولات کشت می‌شود، کشاورزان به‌منظور صرفه‌جویی در هزینه‌ها، کاهش صعوبت کاری و جلوگیری از تخریب ساختمان خاک از سیستم کشت مستقیم استفاده می‌کنند. کشت مستقیم به دو روش کشت بر بستر مرطوب و کشت بر بستر خشک (خشکه‌کاری) انجام می‌شود. آنچه در سال‌های اخیر به نام خشکه‌کاری برنج در برخی استان‌های کشور انجام می‌شود، سیستم کشت مستقیم بذر بر بستر خشک است.
رئیس مؤسسه تحقیقات برنج کشور افزود: خشکه‌کاری برنج موجب کاهش هزینه‌های تولید و کاهش مشکلات کاشت می‌شود. اما تغییر سیستم کشت از نشایی به خشکه‌کاری به تنهایی نمی‌تواند موجب صرفه‌جوئی در مصرف آب شود، بلکه به دلیل نبود لایه سخت در خاک، نفوذ عمقی و جانبی آب در خاک افزایش یافته و تبخیر از سطح خاک نیز بیشتر است، بنابراین در این سیستم کشت، میزان مصرف آب کاهش نیافته و حتی در مواردی بیش از سیستم نشایی و آبیاری غرقابی است.
حسینی تصریح کرد: صرفه‌جویی در مصرف آب در خشکه‌کاری برنج صرفاً از طریق سیستم‌های آبیاری نوین به ویژه آبیاری قطره‌ای یا تیپ امکان‌پذیر است. البته این سیستم آبیاری اگر چه موجب صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود، اما در این شرایط عملکرد نیز تا حدی کاهش می‌یابد.
رئیس مؤسسه تحقیقات برنج کشور افزود: مؤسسه تحقیقات برنج کشور در زمینه خشکه‌کاری و راه‌های صرفه جویی در میزان مصرف آب، با همکاری سایر مؤسسات و مراکز تحقیقاتی کشور مطالعاتی را در سطح کشور و شرایط اقلیمی مختلف انجام داده است. نتایج این مطالعات نشان داده که برای هر اقلیم بسته به شرایط آب و هوایی، آب قابل دسترس، تناوب کشت، نوع خاک، فلور علف‌های هرز و سایر عوامل مؤثر باید دستورالعمل ویژه هر منطقه رعایت شود.
وی ادامه داد: دستورالعمل فنی کشت در هر منطقه تهیه شده که شامل نوع رقم، چگونگی کاشت و داشت و برداشت و سیستم‌های مناسب آبیاری است؛ لذا خشکه‌کاری برنج در هر منطقه مستلزم رعایت دستورالعمل‌های هر منطقه و بهره‌گیری از سیستم آبیاری نوین است.
رئیس مؤسسه تحقیقات برنج کشور بیان کرد: زمانی که سیستم‌های آبیاری نوین در خشکه‌کاری استفاده می‌شود، تمام عملیات به‌زراعی نیز باید متناسب با شیوه آبیاری تنظیم شود. به‌عنوان مثال: کنترل علف‌های هرز، آفات، بیماری‌ها و نحوه کوددهی در این شرایط متفاوت بوده و در صورت عدم رعایت این موارد؛ عملکرد کاهش می‌یابد؛ لذا رعایت دستورالعمل‌های به‌زراعی و به‌کارگیری یافته‌های علمی در این زمینه را به کشاورزان توصیه می‌کنیم.
حسینی تاکید کرد: توجه به الگوی کشت و مناسب بودن شرایط آب و هوایی به‌ویژه آب قابل دسترس برای کشت برنج ضروری است؛ لذا استفاده از آب‌های زیر زمینی برای زراعت برنج توصیه نمی‌شود و صرفاً برای استان‌های شمالی با میزان بارش و آب قابل دسترس کافی، حاشیه رودخانه‌ها که سطح تراز پایینی دارند و مناطق دارای آب‌های سطحی کافی و قابل دسترس پیشنهاد می‌شود.
وی اضافه کرد: در حال حاضر با همکاری معاونت زراعت و معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، طرح‌هایی برای افزایش عملکرد تولید برنج در خشکه‌کاری با سیستم آبیاری قطره‌ای در دست انجام است که پس از تکمیل؛ نتایج آن گزارش خواهد شد.
رئیس مؤسسه تحقیقات برنج کشور افزود: در تلاش هستیم با استفاده از فن‌آوری‌های نوین، کشاورزی دقیق، معرفی ارقام مناسب خشکه‌کاری (ارقام هوازی) و ورود دانش به مزارع شالیزاری میزان بهره‌وری آب در سیستم‌های کشت مستقیم و نشایی افزایش یافته و هزینه‌های تولید و سخت کاری تا حد ممکن کاهش یابد.
وی ادامه داد: برنج محصولی راهبردی است و نقش مهمی در سبد غذایی مردم دارد، از طرفی ایران کشوری با منابع محدود آب است و درتولید برنج باید به حفظ منابع پایه به‌ویژه آب و خاک توجه ویژه داشته باشیم. تولید پایدار برنج نیز مستلزم توجه به منابع آب و خاک و کاهش هزینه‌های تولید است.
