مهریه چیست؟

یکی از مهمترین حقوق مالی که به محض وقوع عقد ازدواج میان زن و مرد، به زنان تعلق می گیرد، مهریه است. مطابق قانون مدنی، زنان به محض انعقاد عقد، چه انعقاد عقد دائم و چه عقد موقت، مالک مهریه محسوب شده و می توانند هر زمان که بخواهند، بدون هیچ قید و شرطی، آن را از همسر خود مطالبه نمایند.

انواع مهریه:

مهریه عند المطالبه: عندالمطالبه مهریه‌ای است که زن هر زمان که آن را مطالبه کند مرد باید آن را بپردازد.

مهریه عندالاستطاعه: مهریه عندالاستطاعه، مهریه‌ای است که مرد هر زمان که توانایی مالی داشته باشد ملزم به پرداخت آن است.

مهرالمسمی: مقدار مال معینی است که با توافق طرفین در هنگام عقد به عنوان مهریه زن معین شده است که مرد باید آن مقدار را به زن بپردازد.

مهرالمثل: در صورتی که میزان مهریه زن، در عقدنامه نکاح ذکر نشده باشد و طرفین هیچ توافقی برای آن انجام نداده باشند و همچنین بین طرفین نزدیکی رخ داده باشد، برای زن، مهرالمثل تعیین می‌شود.

مهرالمتعه: در ماده ۱۰۹۳ این نوع مهر تعریف شده است: هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه است.

مهرالسنه: مهریه دختران پیامبر بوده که میزان آن پانصد درهم نقره است که محاسبه آن با نوسانات بازار لحاظ می‌شود و در صورتی که در قسمت میزان مهریه، نوشته شده باشد، مهرالسنه این میزان قابل مطالبه است.

نحوه مطالبه مهریه

گام اول مراجعه به دفتر ازدواجی است که عقد نکاح در آنجا ثبت رسمی شده است و سپس باید درخواست صدور اجرائیه برای هر مقدار از مهریه را ارائه نماید. گام بعدی مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک ( اداره اجرای مهریه) میباشد؛ در اینجا اولاً میتوان زوج را ممنوع الخروج نمود و ثانیاً میتوان برای اموال وی درخواست توقیف نمود و اگر اموالی نباشد اداره مذکور از مراجع ذی صلاح استعلام مینماید. در صورتی که مالی شناسایی شود توقیف و ارزیابی و در ادامه به مزایده گذاشته میشود.  اگر زوج معترض به این باشد که مستثنیات دین باشد، اعتراض او وارد است. در نهایت اگر ظرف ۲ ماه مالی پیدا نشود و یا ظرف ۶ ماه کار به نتیجه نرسد به درخواست زوجه یا وکیل مهریه وی گواهی مبنی بر مراجعه به دادگاه صادر میگردد. مراحل اجرا و توقیف برای مهریه زمانبر و پردردسر است از این رو توصیه میشود در این زمینه از وکیل پایه یک و مشاور حقوقی راهنمایی بخواهید.

لینک مشاوره با وکیل مهریه

قیم کیست؟

مطابق قانون مدنی کسانی که به اصطلاح محجور هستند یعنی توانایی تصرف در امور مالی یا انجام امور غیر مالی خود را ندارند، نیازمند شخصی هستند تا در انجام این امور به آنها کمک نماید.

محجورین به سه دسته صغار، اشخاص غیر رشید و مجانین تقسیم میشوند. صغیر کسی است که به سن بلوغ نرسیده است؛ غیر رشید یا سفیه و مجنون یا دیوانه مطابق قانون، همگی محجور هستند.

در چه مواردی قیم نصب میشود؟

نصب قیم برای محجورین اعم از قیم دائم و قیم موقت، در ماده 1218 قانون مدنی مشخص شده است که بدین شرح میباشد:

1. برای صغاری که ولی خاص ندارند.

2. برای مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آنها متصل به زمان صغر آنها بوده و ولی خاص نداشته باشند.

3. برای مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آنها متصل به زمان صغر آنها نباشد.

در صورتی که محجور، ولی خاص ، یعنی پدر یا جد پدری نداشته باشد، باید شخص واجد صلاحیت دیگری به قیمومت او منتصب گردد. در صورتی که پدر فوت شده باشد، این وظیفه بر عهده جد پدری یا پدر بزرگ آنهاست و اگر او هم فوت شده باشد، در صورتی که پدر یا جد پدری به موجب وصیت، شخصی را برای اداره امور آنها پیش بینی کرده باشند، به این شخص وصی گفته می شود. اما اگر در وصیت شان وصی هم تعیین نکرده باشند، دادگاه شخصی را تعیین مینماید که به او قیم گفته میشود تا مراقبت از شخص محجور و نمایندگی او را به موجب قیم نامه، بر عهده بگیرد.

رویه حاکم بر اداره سرپرستی

رویه حاکم بر اداره سرپرستی بدین شکل است که جهت مطالبه مهریه، قیم باید از سمت قیمومت اعلام استعفا نماید تا قیم جدید منصوب گردد و سپس زوجه یا قیم سابق جهت مطالبه مهریه به طرفیت محجور و به نمایندگی قیم منصوب گردد.

بیشتر بخوانید: وکیل مهریه برای ایرانیان خارج از کشور

ایرادات و انتقادات وارده بر رویه حاکم در اداره سرپرستی:

اولاً: سند نکاحیه سندی رسمی و لازم الاجرا تلقی میشود و مفاد اسناد رسمی قانوناً برای اشخاص ذینفع و ثالث و ورثه و قائم مقام آنان مطابق ماده ۱۲۹۰ قانون مدنی لازم الاتباع و رسمیت و حجیت و اعتبار دارد بنابراین با توجه به اصل صحت واعتبار اسناد رسمی و مصون بودن اسناد مذکور از هرگونه ایراد و اشکال حقوقی بالطبع طرح دعوا یا اصرار بر رویه حاکم بر اداره سرپرستی آن هم بدون مدعی و عدم نیاز به اقامه بینه شرعی خلاف قانون و خلاف اصل صحت و به دور از انصاف قضایی است مضافاً اینکه رویه مذکور مغایر سیاست های قضاء زدائی می باشد.

ثانیاً:  الزام قیمی که صلاحیت نامبرده به تایید رسیده است برای استعفاء و انتصاب قیم جدید و الزام وی برای طرح دعوا یا صدور اجرائیه برای وصول مهریه آن هم با وجود سند رسمی که مورد تایید و مصون از ایراد یا تعرض (با وجود نظارت استصوابی و اطلاعی مدعی العموم) می باشد برخلاف غبطه و منافع و مصالح محجور یا صغار بوده و صرفاً باعث تحمیل هزینه ها (هزینه وکیل مهریه) و خسارات دادرسی و حق الوکاله و نیم عشر اجرایی و نظایر آن می شود که این رویه با اصول حقوقی و قضایی سازگار نمی باشد .

ثالثاً: حسب مدلول و مفاد مواد ۱۲۱۷ و ۱۲۳۵ قانون مدنی اداره اموال صغار بر عهده قیم بوده و کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مالی محجور یا صغیر با قیم است بنابراین قیم می تواند بدون طرح دعوا و با نظارت استصوابی و حتی اطلاعی مدعی العموم نسبت به پرداخت یا خارج کردن مهریه از ماترک اقدام نماید .

رابعاً: با تفسیر و با وحدت ملاک از مفاد ماده ۱۲۴۱ می توان استنتاج کرد که قیم می تواند بالحاظ غبطه مولی علیه یا قیم و تصویب مدعی العموم و بدون طرح دعوا و یا استعفاء از قیمومت نسبت به وصول مهریه اقدام نماید.

 خامساً: بر فرض محال ممکن است استدلال شود که بر اساس مفاد ماده ۱۲۴۰ قانون مدنی قیم نمی تواند به سمت قیمومت طرف معامله با محجور واقع شود ولی در پاسخ به این ادعا باید اذعان داشت که پرداخت مهریه از محل ماترک عرفاً و شرعاً و قانوناً نمی تواند معامله تلقی شود و بلا شک از مصادیق ماده ۱۲۴۰ قانون مدنی خروج موضوعی دارد.

مطالبه مهریه توسط قیم:

با توجه به مراتب معنونه و بر اساس مفهوم مواد ۱۲۹۰ و ۱۲۱۷ و ۱۲۳۵ و ۱۲۴۱ قانون مدنی و توجه به اصل استصحاب و اصل صحت، چنانچه زوجه به سمت قیمومت منصوب شود و قصد وصول مهریه از محل ماترک را داشته باشد نیازی به اعلام استعفاء ( به عنوان قیم سابق ) و نصب قیم جدید نبوده بالطبع موضوع طرح دعوا یا صدور اجرائیه به طرفیت محجور به نمایندگی قیم جدید نیز منتفی می باشد و قیم یا زوجه راساً می تواند با نظارت مدعی العموم نسبت به اخذ مهریه اقدام نماید بدین ترتیب نه تنها رسمیت سند نکاحیه مخدوش نشده است، بلکه زوج به حقوق حقه و قانونی خود نیز رسیده است مضافاً اینکه در راستای حفظ غبطه و صلاح مولی علیه یا محجور از تحمیل هزینه های دادرسی و حق الوکاله و نیم عشر اجرائی نیز جلوگیری شده است. برای راهنمایی بیشتر در خصوص مطالبه مهریه از قیم و بحث قیمومت با گروه دکتر عبدالمحمد بهترین وکیل مهریه در شهر تهران تماس حاصل نمایید.

https://lawyerrezaabdolmohammad.com/blog/best-dowry-lawyer-tehran/