روایت مستند «کد ۰۲۴» به مناسبت روز نیروی دریایی

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور - مستند کد «۰۲۴» به کارگردانی عبدالرضا رحمانی‌نسب، فانوس بهترین فیلم مستند بخش «تاریخ فرهنگی اجتماعی دفاع مقدس» را در دوازدهمین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار از آن خود کرد. این اثر داستان تجهیزات جنگی را روایت می‌کند که با وجود سختی‌های فراوان، برای حمایت از رزمندگان ساخته و به خط مقدم فرستاده شدند.

 به مناسبت ۷ آذر، سالروز نیروی دریایی، نگاهی می‌اندازیم به یکی از شاهکارهای فنی و نوآورانه دفاع مقدس که با روحیه دریادلان ایرانی گره خورده است. پیروزی در عملیات بدر مدیون قایق‌هایی بود که با ایده‌پردازی شخصیت‌هایی چون علی حمامی‌ها ساخته شدند. همچنین ۰۲۴ کد مخفی قایقی‌هایی است که توانایی حمل سلاح‌های نیمه سنگین را داشتند. به همین مناسبت با عبدالرضا رحمانی‌نسب، کارگردان این اثر به گفت‌و‌گو نشستیم.

کارگردان مستند «۰۲۴» درباره ایده اصلی ساخت این اثر گفت:«طی جلسه‌ای در حوزه هنری استان خراسان رضوی با علی حمامی آشنا شدم. علی حمامی شخصیتی بود که در طول جنگ و عملیات بدر کارهای بسیار چشمگیری در حوزه ساخت ادوات و تجهیزات جنگی انجام داده است؛ کارهایی که حتی شرکت‌های داخلی در آن زمان موفق به ساخت نشده بودند.آشنایی با پروژه ساخت قایق‌های عساکره برای عملیات بدر در آن جلسه و پیشنهاداتی در مورد ساخت فیلم، منجر شد علاقه و ایده تولید مستند «۰۲۴» در من شکل گیرد.»

او درباره هدف ساخت این مستند گفت:«من در همه تولیداتم به دنبال تکثیر این نگاه هستم که همه انسان‌ها می‌توانند تاثیرات بسیاری در جامعه ایفا کنند و این موضوع در شکل‌گیری شخصیت انسان‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند.»

رحمانی‌نسب افزود:«تلاش علی حمامی برای ساخت قایق‌ها موضوع مهمی است؛ اینکه آن جوان در آن سن چنین کاری را جهت ساخت تجهیزات جنگی انجام داده است جای تقدیر دارد و هدف نشان دادن و روایت شخصیت‌هایی است که این چنین تاثیر‌گذاری‌هایی برای پیشبرد کشور داشته‌اند.»

شکار تاریخ در غیاب سند فیزیکی

رحمانی‌نسب کارگردان «۰۲۴» درباره چالش ساخت مستند گفت:«نبود مستندات و قایق‌های بجا مانده، از مهم‌ترین چالش‌های ما بود. طی تحقیقات انجام شده، هیچ قایقی از مدل قایق‌های عساکره باقی نمانده است و تنها ابزار ما برای ساخت این مستند، تصاویر و فیلم‌های کوتاهِ تهیه شده از زمان عملیات بدر بود و ما مجبور بودیم صرفا به تعریف از این قایق‌ها بسنده کنیم درحالی که اگر می‌شد نشان داد این قایق‌ها چگونه عمل می‌کردند، از ارزش بالاتری برخوردار بود و این موضوع از مهم‌ترین چالش‌های ما در ساخت مستند بود.»

استقبال بی‌سابقه؛ جذابیت بصری و سندیت محتوایی

رحمانی‌نسب درباره واکنش مخاطبان این اثر توضیح داد:« هیأت داوران جشنواره مردمی فیلم عمار لذت وافری از سبک تولیدی فیلم بردند، به نحوی که طولانی‌ترین جلسه تبادل نظر و خوش و‌بش را در اختتامیه جشنواره با داوران داشتیم. همچنین به نقل از داوران، جذابیت بصری مستند در سطح بالایی قرار داشت. این جذابیت ناشی از استفاده خلاقانه از تکنیک جلوه‌های ویژه بصری و بازسازی‌های سه‌بعدی بود. این روش امکان بازسازی عینی مستندات جنگی را فراهم آورده تا مخاطب، برخلاف برخی از آثار تولید شده در این حوزه، شناختی ملموس و بصری از تجهیزات و وقایع جنگ پیدا کند.»

او در ادامه افزود:« واکنش‌ها به این مستند تنها محدود به جشنواره مردمی فیلم عمار نبود. هیأت ارزیابی صداوسیما جهت پخش اثر، بازخورد احساسی نسبت به آن ابراز کردند. به نقل از هیأت ارزیابی صداوسیما، دقیق بودن مطالب ذکر شده در این اثر از چنان اهمیتی برخوردار است که قابلیت دارد به عنوان سند جنگ خریداری و پخش شود. این واکنش نشان‌دهنده ارزش محتوایی و مستندسازی دقیق «۰۲۴» است.»

عمار؛ فرصت دیده شدن آثار تاریخی

کارگردان مستند« ۰۲۴» درباره فرصت دیده شدن آثار تاریخی در جشنواره مردمی فیلم عمار گفت:« معتقد هستم تاریخ، چه در قالب بیوگرافی و چه در قالب سوژه‌های اجتماعی، مملو از نکات ریز و درشتی است که بستری غنی برای تولید آثار فاخر فراهم می‌آورد. همچنین فرصت دیده شدن محتواها با نگاه تاریخی در جشنواره مردمی فیلم عمار، وجود دارد.»

رحمانی نسب در پایان گفت:« دیده شدن حرف و اثر هنرمند، منبع اصلی خوشحالی و تداوم‌دهنده مسیر خلاقیت است. آرزوی اصلی این است که همه هنرمندان طعم دریافت جایزه در جشنواره‌های سینمایی را بچشند و بتوانند مخاطبان خود را با کارهایشان همراه کنند؛ جایی که جذابیت بصری نیز مکمل محتوای عمیق باشد.»