گوناگون 12:42 - 05 فروردین 1402

بیشتر ابتلائات جوامع بشری پایمال شدن ضعفا است

خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه: بعد از قرآن کریم، حدیث دومین منبع و سند دین شناسی و تعیین کننده راه سعادت انسان‌ها است. تکیه بر این منبع حیات بخش در برخی حوزه‌های دین پژوهی همچون فقه و بخشهایی از اخلاق بیشتر و گسترده‌تر است؛ زیرا اصول این دانشها در قرآن به اجمال و اشاره آمده و تفصیل آن را باید در حدیث یافت.

حضرت آیت الله خامنه ای همواره در ابتدای درس خارج فقه خود که تا پیش از کرونا، چندین سال منظم برگزار گردید به قرائت و تبیین و شرح یک حدیث می‌پرداختند.احادیثی که با مضامین اخلاقی و اجتماعی و قابل استفاده برای عموم جامعه است و شرح حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر احادیث نیز حاوی نکات نو و کاربردی در سبک زندگی اسلامی است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابتدای جلسه درس خارج فقه ۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ با استناد به روایتی از امام علی (ع) به شرح حدیث اشتَدِّ عَلَی الظَّالِمِ وَ خُذ عَلَیه می‌پردازند که در ادامه صوت و متن این جلسه تقدیم مخاطبان می‌شود:

اَخبَرَنا مُحَمَّدُ بنُ مُحَمَّدٍ قالَ: اَخبَرَنا اَبُو الحَسَنِ اَحمَدُ بنُ مُحَمَّدِ بنِ الحَسَنِ بنِ الوَلیدِ قالَ: حَدَّثَنی اَبی، عَن مُحَمَّدِ بنِ الحَسَنِ الصَّفّارِ، عَن اَحمَدَ بنِ مُحَمَّدِ بنِ عیسی، عَنِ الحَسَنِ بنِ مَحبوبٍ، عَن اَبی اَیّوبَ الخَزّازِ، عَن اَبی حَمزَةَ الثُّمالیِّ (رَحِمَهُ اللهُ)، عَن اَبی جَعفَرٍ الباقِرِ مُحَمَّدِ بنِ عَلیٍّ (عَلَیهِ السَّلامُ) قالَ سَمِعتُهُ یَقولُ: … وَ اَربَعٌ مَن کُنَّ فیهِ مِنَ المُؤمِنینَ اَسکَنَهُ اللهُ فی اَعلیٰ عِلّیّینَ فی غُرَفٍ فی مَحَلِّ الشُّرَفِ کُلُّ الشَّرَفِ مَن آوَی الیَتیمَ وَ نَظَرَ لَهُ فَکانَ لَهُ اَباً وَ مَن رَحِمَ الضَّعیفَ وَ اَعانَهُ وَ کَفاهُ وَ مَن اَنفَقَ عَلی والِدَیهِ وَ رَفَقَ بِهِما وَ بَرَّهُما وَ لَم یَحزُنهُما وَ لَم یَخرِق لِمَملوکِهِ وَ اَعانَهُ عَلی ما یُکَلِّفُهُ وَ لَم یَستَسعِهِ فیما لا یُطیق .(۱)

وَ اَربَعٌ مَن کُنَّ فیهِ مِنَ المُؤمِنینَ اَسکَنَهُ اللهُ فی اَعلیٰ عِلّیّینَ فی غُرَفٍ فی مَحَلِّ الشُّرَفِ کُلُّ الشَّرَف:

فقره‌ی قبلی این روایت را در جلسه‌ی قبل خواندیم؛ این فقره‌ی بعدی است که از حضرت ابی‌جعفر، امام باقر (علیه الصّلاة و السّلام) است. می‌فرماید هر کسی از مؤمنین که دارای این چهار خصوصیّت باشد خداوند او را در برترین مراتب مرتفع بهشتی و مرکز قرب الهی جا می‌دهد که شرف واقعی هم آنجا است؛ در غرفه‌هایی که مرکز و محلّ شرافت است؛ شرافت کامل. این خصوصیّات چهارگانه این جور است و این ثواب و اجر کسی است که این چهار خصوصیّت را داشته باشد. حالا این چهار خصوصیّت چیست؟

مَن آوَی الیَتیمَ وَ نَظَرَ لَهُ فَکانَ لَهُ اَبا

این اوّلی است؛ ببینید چطور ناگهان [حدیث] از عبادات و ذکر و دعا و مانند اینها منصرف می‌شود به یک مسئله‌ی اجتماعی، یک مسئله‌ی انسانی؛ ضعیفی را شما پناه بدهید؛ آوی، [یعنی] پناه دادن؛ به یتیمی که بی‌پناه است، پناه بدهید، مثل پدر با او رفتار کنید؛ این یک خصوصیّت.

وَ مَن رَحِمَ الضَّعیفَ وَ اَعانَهُ وَ کَفاه

این هم باز یک خصوصیّت دیگر: کسی که فرد ضعیف را مورد ترحّم قرار بدهد و به او کمک کند و او را کفایت کند. بیشتر ابتلائات جوامع بشری از اوّل دنیا تا امروز عبارت است از پامال شدن ضعفا؛ الان هم همین جور است؛ الان هم از گرفتاری‌های مهمّ بشر در جوامع مختلف [همین است]. پناه میبریم به خدا، در جامعه‌ی ما هم در مواردی همین جور است که ضعفا پامال می‌شوند؛ آن کسی که قوی است، آن کسی که دارای قدرت روحی یا قدرت مالی یا قدرت مقامی است، از معرکه‌های اجتماعی و از این زد و خوردی که در اجتماع به طور طبیعی وجود دارد، خود را سالم نجات می‌دهد امّا ضعیف زیر پا له می‌شود؛ ضعفا زیر پا له می‌شوند. اگر چنانچه کسی تصمیم بگیرد و این را تکلیف خود قرار بدهد که به ضعفا مهربانی کند، ترحّم کند، به آنها کمک کند، سینه سپر کند برای ضعفا، به خاطر ضعفا، یکی از این خصلت‌ها را دارا است؛ [یعنی یکی] از این چهار خصلتی را که انسان را در اعلیٰ‌علّیّین قرار می‌دهد دارا است.

البتّه توجّه داشته باشیم، این فضیلت هم مثل فضائل دیگر، مدّعیانی دارد که به زبان میگویند [امّا] در عمل هیچ غلطی نمی‌کنند؛ مثل این قدرتهای بزرگ. این‌که بحث حقوق بشر و مانند این حرف‌ها را ذکر می‌کنند، معنایش همین است دیگر، یعنی می‌خواهند از ضعفا حمایت کنند؛ امّا درست صددرصد در نقطه‌ی مقابل این قرار دارند؛ نه فقط از ضعفا حمایت نمی‌کنند، بلکه آنجایی که منافعشان ایجاب بکند، ضعفا را لگد هم می‌کنند، زیرپایشان له هم می‌کنند و در خدمت و در کنار اقویا قرار می‌گیرند. الان شما ملاحظه کنید، اغلب این دولتها و این قدرتها، یک جایی اختلافی بین آمریکا و یکی دیگر باشد، طرفِ آمریکا را می‌گیرند چون او قوی‌تر است. بنابراین این خصلتی است که اگر در عمل اتّفاق بیفتد و واقعاً و به معنای واقعی کلمه اگر چنین چیزی باشد، انسان در اعلیٰ‌علّیّین قرار می‌گیرد.

وَ مَن اَنفَقَ عَلی والِدَیهِ وَ رَفَقَ بِهِما وَ بَرَّهُما وَ لَم یَحزُنهُما

سوّمی این است که پدر و مادر را محزون نکند، اندوهگین نکند؛ [رفتار با] پدر و مادر خیلی مهم است. خیلی از شماها جوانید، بحمدالله پدر و مادر هم دارید؛ قدر پدر و مادرها را بدانید و غنیمت بشمرید ثواب الهی را که در خدمت به آنها، به شما وعده داده شده است. این یکی از آن [خصوصیّات] است؛ [مثلاً] پول دارد، برای پدر و مادرش خرج می‌کند، با آنها مهربانی و رِفق و ملایمت به خرج می‌دهد، به آنها نیکی می‌کند و آنها را اندوهگین نمی‌کند.

وَ لَم یَخرِق لِمَملوکِهِ وَ اَعانَهُ عَلی ما یُکَلِّفُهُ وَ لَم یَستَسعِهِ فیما لا یُطیق

[خصوصیّت] چهارم: سخت‌گیری نمی‌کند نسبت به مملوک و بَرده‌ی خود. حالا آن روزی که بَرده بود، [نسبت به] بَرده، امّا بَرده خصوصیّتی ندارد؛ [منظور] خدمتکار، زیردست یا آن کسی است که با دستور شما کار می‌کند. نسبت به آنها سخت‌گیری نکردن؛ اگر دارد جارو می‌کند، یک وقت هم جارو را از دستش بگیر شما، کمک کن به او و خودت جارو کن؛ کاری را که به عهده‌ی او است، تکلیف او است، شما انجام بده. او را در کارهایی که طاقت ندارد و نمی‌تواند؛ مجبور نکند، وادار نکند، اصرار نکند.

۱) امالی طوسی، مجلس هفتم، ص ۱۹۰؛ «ابوحمزه ثمالی می‌گوید شنیدم که امام باقر (علیه السّلام) می‌فرمود: … و چهار چیز است که در هر کس از مؤمنان باشد، خداوند او را در اعلیٰ‌علّیّین، درون اتاق‌هایی به جایگاهی سراسر شرف سکنا دهد: هر کس که یتیمی را پناه دهد و به او چون پدری [مهربانانه] بنگرد، و کسی که بر ناتوان ببخشاید و او را یاری کرده و کفایتش نماید، و کسی که بر پدر و مادرش انفاق کند و با آنان به نیکی و مهربانی رفتار کند و آنان را از خود ناراحت نسازد، و آن کس که به زیردستان خود مدارا کرده و او را بر آنچه به عهده‌اش گذاشته یاری کند و او را در آنچه توانایی ندارد به زحمت نیندازد.»


11847695
 
پربازدید ها
پر بحث ترین ها

مهمترین اخبار گوناگون

گوناگون
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از جهاد دانشگاهی تهران، دومین جلسه کارگروه مطالعاتی، عملیاتی کردن شعار سال در سالن جلسات حوزه ریاست سازمان جهاد دانشگاهی تهران، تشکیل و چارچوب عملیاتی کردن شعار سال حول محور «رشد تولید» نهایی شد. در این جلسه که با حضور...
گوناگون
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرنگار مهر، محمدعلی زلفی گل در مراسم افتتاحیه ناحیه نوآوری که امروز ۱۰ خرداد برگزار شد، راه اندازی این ناحیه را منشا خیر و برکت توصیف کرد و گفت: این اقدام دانشگاه تهران یک مرزشکنی و الگو برای سایر دانشگاه ها خواهد بود. این حرکت تیمی در حالی...
گوناگون
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرنگار مهر، همزمان با سالروز میلاد با سعادت هشتمین امام شیعیان حضرت علی بن موسی الرضا (ع) آیین عمامه گذاری جمعی از طلاب حوزه علمیه قم در دفتر آیت الله مکارم شیرازی از مراجع عظام تقلید برگزار شد. در این مراسم شماری از طلاب جوان حوزه علمیه ق...
گوناگون
«خبرگزاری مهر» خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه: در تاریخ پرماجرای انقلاب، هیچ روزی مانند دوازدهم بهمن نبود که در آن، مردی از دودمان پیامبران و بر شیوه‌ی آنان، با دستی پرمعجزه و دلی به عمق و وسعت دریا، در میان مردمی شایسته و چشم به راه، چون آیه‌ی رحمت فرود آمد و آنا...
گوناگون
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرنگار مهر، دفترچه انتخاب رشته‌های تحصیلی برای مجازین به انتخاب رشته در آزمون ورودی کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۲ در سایت سازمان سنجش منتشر شد. پیش از این کارنامه و نتایج اولیه داوطلبان حاضر در جلسه آزمون ورودی مقطع کارشناسی ارشد ناپیوس...
گوناگون
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سازمان دانشجویان ایران، در مراسم اختتامیه یازدهمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران که توسط سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی امروز، ۱۰ خردادماه در دانشگاه علم و فرهنگ در حال برگزاری است، پیام رئیس جمهور به اختتامیه...
گوناگون
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرگزاری مهر، محمد اسماعیل توکلی گفت: برای دیدار تیم‌های فوتبال پرسپولیس - استقلال، نیروهای ستادی و عملیاتی اورژانس در ورزشگاه آزادی مستقر می‌شوند. سرپرست مرکز اورژانس استان تهران اظهار کرد: همزمان با مسابقه دو تیم فوتبال پرسپولیس-استقلال،...
گوناگون
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه آزاد اسلامی، آن دسته از داوطلبان راه یافته به مرحله مصاحبه علمی به منظور شرکت در مصاحبه لازم است با مراجعه به سایت مرکز سنجش، پذیرش و فارغ التحصیلی به آدرس www.azmoon.org نسبت به ثبت نام خود اقدام کنند. این ثبت...
گوناگون
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه آزاد اسلامی، ثبت‌نام آزمون EPT و آزمون فراگیر مهارت‌های عربی خرداد ۱۴۰۲ که از سوم خرداد آغاز شده بود، روز چهارشنبه ۱۰ خرداد به پایان می رسد. آزمون EPT و آزمون فراگیر مهارت‌های عربی در روز جمعه ۲۶ خرداد به صور...
گوناگون
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه آزاد اسلامی، مهلت ثبت‌نام از داوطلبان شرکت در مصاحبه آزمون دکتری تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی امروز به پایان می رسد و داوطلبان راه‌یافته به مرحله مصاحبه علمی تا امروز فرصت دارند برای شرکت در مصاحبه به سایت مرکز سن...

مشاهده مهمترین خبرها در صدر رسانه‌ها

صفحه اصلی | درباره‌ما | تماس‌با‌ما | تبلیغات | حفظ حریم شخصی

تمامی اخبار بطور خودکار از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شود و این سایت مسئولیتی در قبال محتوای اخبار ندارد

کلیه خدمات ارائه شده در این سایت دارای مجوز های لازم از مراجع مربوطه و تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد.

کلیه حقوق محفوظ است