رَبیعُ الاول سومین ماه سال هجری قمری است که گفته می‌شود به خاطر جشن و سرور اهل بیت علیهم السلام به ربیع‌المولود نیز، شهرت دارد و در زمره‌ی ماه‌های حرام قرار نمی‌گیرد و طبق گفته‌ی علی بن حسین مسعودی، تاریخ‌نگار و جغرافی‌دان مسلمان سده چهارم هجری قمری سالی که نامگذاری این ماه قمری انجام شده با فصل بهار مقارن بوده و درواقع، روییدنی‌های زمین در این فصل زیاد بوده است.

فضیلت این ماه به خاطر مناسبت‌های متعددش به ویژه جشن و سرور اهل بیت علیهم السلام است؛ به طوری‌کهمیرزا جواد آقا ملکی تبریزی در کتاب «المراقبات» نوشته اند: «این ماه همان‌گونه که از اسم آن پیداست بهار ماه‌ها است، به‌جهت اینکه آثار رحمت خداوند در آن هویداست. در این ماه، ذخایر برکات خداوند و نور‌های زیبایی او بر زمین فرود آمده است. زیرا میلاد رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در این ماه است و می‌توان ادعا کرد از اول آفرینش زمین، رحمتی مانند آن بر زمین فرود نیامده است، زیرا برتری این رحمت بر سایر رحمت‌های الهی مانند برتری رسول خدا بر سایر مخلوقات است». 

حجت‌الاسلام والمسلمین میلاد غفاری، مدرس حوزه و دانشگاه درمورد برکات و مناسبت‌های مهم ماه ربیع‌الاول بیان کرد: یکی از مناسبت‌های مهم این ماه قمری، هشتم ربیع‌الاول است که به دلیل مقارن بودنش با ایام فرخنده ولادت تا حدی مهجور واقع شده است و آن هم شهادت امام حسن عسکری علیه السلام است و شایسته است که شیعیان در این روز، نام مبارک پدر امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف را بر زبان بیاورند و توسلات و توجهات خود را به امام یازدهم علیه السلام داشته باشند.

این مدرس حوزه و دانشگاه گفت: در روز نهم ماه ربیع‌الاول سالروز آغاز امامت امام عصر علیه السلام است که با فصل جدیدی از امامت در این روز روبرو خواهیم شد چراکه امام زنده این عصر هستند و در این روز، آغاز امامت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را داریم و اعمال متعددی برای این روز وارد شده است که می‌توان به خواندن دعای ندبه، سفارش به توسلات و توجهات به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در این روز اشاره کرد.

در دهم ربیع‌الاول، سالروز ازدواج آسمانی پیامبر اکرم صل الله علیه وآله والسلم و حضرت خدیجه سلام الله علیها را داریم که حضرت خدیجه سلام الله علیها جان‌فشانی‌ها و مجاهدت‌هایی برای اسلام و مسلمین داشته‌اند.

حجت‌الاسلام غفاری تصریح کرد: گفته می‌شود حضرت خدیجه سلام الله علیها نخستین بانویی بودند که اسلام را پذیرفتند و قبل از به رسالت و به نبوت رسیدن پیامبر اکرم صل الله علیه وآله والسلم، حضرت خدیجه سلام الله علیها حضرت صل الله علیه وآله والسلم را قبول کردند و این موضوع بسیار مهمی است و درواقع، فضیلت خاص و ویژه‌ای برای حضرت خدیجه سلام الله علیهاست و این نشان دهنده گوهرشناس بودن ایشان است که وجود نازنین پیامبر گرامی اسلام صل الله علیه و آله والسلم را شناختند و با حضرت محمّد مصطفی صل الله علیه وآله والسلم ازدواج کردند. 

این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: در روز دهم ربیع‌الاول وفات جناب عبدالمطلب، پدربزرگ و جدّ رسول خدا صل الله علیه وآله والسلم را داریم که اگرچه در سن هشت سالگی پیامبر اکرم صل الله علیه وآله والسلم رحلت کردند و درواقع، دوران اسلام را درک نکردند، اما از شخصیت‌های مهمی بودند که بنابر روایات متعدد، هیچ‌گاه بت‌پرست نبودند و وارد فضای حرام‌هایی نشدند که قبل از رسالت و نبوت حضرت محمّد مصطفی صل الله علیه و آله والسلم بودند و فضیلت‌های خاصی دارند تا جایی که سنت‌هایی که جناب عبدالمطلب پایه‌گذاری کردند احکام عالم اسلام شده‌اند. 

او عنوان کرد: در اسلام دو نوع احکام داریم. یکی، احکام امضایی و دیگری احکام تأسیسی است. احکام تأسیسی یعنی احکامی که اسلام در ابتدا بدون سابقه قبلی، چیزی را تأسیس و پایه‌گذاری می‌کند و برخی دیگر از احکام، تأسیسی نبوده‌اند بلکه امضایی بوده‌اند. به این معنا که قبلاً در عالم اسلام، این سنت حسنه وجود داشته است و عالم اسلام و پیامبر اکرم صل الله علیه وآله والسلم آن را امضا کردند و تقریباً شاید حدود ۱۰-۱۵ مورد از سنت‌هایی که جناب عبدالمطلب پایه‌گذاری کرده‌اند را اسلام امضا کرده است. 

حجت‌الاسلام غفاری گفت: مثلاً هفت بار طواف کردن دور خانه خدا را جناب عبدالمطلب پایه‌گذاری کردند و یا این که انسان از مازاد دارایی خود، خمس در راه خداوند متعال دهد؛ بنابراین شخصیت جناب عبدالمطلب مهم و چهره برجسته‌ای بوده است. به همین دلیل، شایسته است که مومنان به روز رحلت ایشان نیز، توجه کنند. 

این کارشناس حوزه و دانشگاه افزود: از دوازدهم تا هفدهم ربیع‌الاول باید بگوییم که طبق نقل روایت اهل سنت، دوازدهم این ماه قمری ولادت حضرت محمّد صل الله علیه وآله والسلم است و بنابر روایات شیعیه، روز هفدهم ربیع‌الاول ولادت فرخنده پیامبر اکرم صل الله علیه وآله والسلم است که در این بازه زمانی را هفته وحدت می‌گویند که این موضوع هم به خاطر برکات تدابیر امام خمینی رحمت الله علیه است. زیرا اگر وحدت به معنای حقیقی‌اش در همه عالم اسلام انجام می‌شد شاید امروز شاهد وقایع غم‌انگیز و فجیع غزه نبودیم؛ بنابراین اگر اسلام وسیله سعادت و حیات حقیقی انسان است واسطه این موهبت الهی رسول خدا، حضرت محمّد مصطفی صل الله علیه وآله والسلم هستند.