چطور میتوان با محاسبه بهای تمام شده محصولات، هزینه ها را کنترل کرد؟

محاسبه بهای تمام شده در شرکت های تولیدی توسط حسابدار آن شرکت یک ایده بسیار مناسب جهت مدیریت کردن و حداقل کردن هزینه هاست. اگر مدیر های یک شرکت گزارش دقیق از هزینه های مستقیم در تولید محصولات و کالا نداشته باشند، نمی‌توانند تصمیمات صحیحی را اتخاذ کنند. پس محاسبه بهای تمام شده شرکت های تولیدی چاره کار است. همچنین با بکارگیری این موضوع عوامل موثر بر محاسبه بهای تمام شده شرکت های تولیدی هم در اینجا نقش پررنگی را ایفا می‌کنندکه بهتر با آنها آشنا شویم.

حسابداری بهای تمام شده چیست؟

حسابداری بهای تمام شده را می‌توان زیر شاخه ای از حسابداری دانست. که وظیفه آن جمع آوری اطلاعات مربوط به هزینه های:

• محاسبه بهای تمام شده محصولات
• ارائه روش های کاهش بهای تمام شده تولیدات

است که این فعالیت ها به وسیله تجزیه و تحلیل گزارشات و بررسی شیوه های تولید امکان پذیر است. حسابداری بهای تمام شده، حسابداری مدیریت و بخشی از امور حسابداری  است که مرتبط با هزینه خدمات، کالا و محصولات است.

منظور از بهای تمام شده کالا چیست؟

بهای تمام شده کالا به شامل تمام هزینه هایی است مربوط به کالا و محصولات فروش رفته توسط یک شرکت است. بهتر است اینگونه بیان کنیم بهای تمام شده کالا تمامی هزینه های محصول تولید شده توسط شرکت است. نکته که حائز اهمیت است مربوط به هزینه های جانبی است که شامل بهای تمام شده کالا نیستند مانند:

• تبلیغات
• بازاریابی
• پورسانت
• خدمات پس از فروش
• حمل بعد از فروش

انواع سیستم های حسابداری بهای تمام شده در شرکت های تولیدی

سیستم های حسابداری بهای تمام در شرکت های تولیدی شده شامل 2 نوع سیستم هستند که عبارتند از:

• سیستم بهایابی مرحله ای
• سیستم بهایابی سفارش کار

1- سیستم بهایابی مرحله ای

سیستم بهایابی مرحله ای زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که یک سری از فرآیندها و تولیدات مربوط به هم، حجم بسیار بالایی از محصولات شبیه به هم را تولید می‌کنند. در این سیسنم به جهت حصول اطمینان از اینکه به اندازه کافی محصول تکمیل شده برای فروش وجود دارد و همچنین محصولات به طور مستمر تولید شده است، استفاده می‌شود.

2- سیستم بهایابی سفارش کار

در این سیستم اقلام بهای تمام شده به هر سفارش ویا هر بسته از محصولات اختصاص پیدا می‌کند.

چه اصطلاحاتی در حسابداری بهای تمام شده به کار می‌رود؟

در حسابداری بهای تمام شده هم اصطلاحات رایجی به کار می‌رود که عبارتند از:

• کالای در جریان ساخت
• هزینه یابی
• دایره هزینه یابی
• کالای ساخته شده
• تولید
• نرخ جذب سربار
• عوامل بهای تمام شده
• بهای اولیه
• تسهیم هزینه
• نقطه سر به سر
• سود عملیاتی
• فرمول Goal seek
• حاشیه سود

عوامل موثر بر محاسبه بهای تمام شده شرکت های تولیدی

برای اینکه بتوانیم بهای تمام شده کالا را محاسبه کنیم با در قدم اول عوامل موثر بر محاسبه تمام شده شرکت های تولیدی را شناسایی و آن ها را اعمال کنیم. این عوامل شامل 3 دسته زیر هستند:

• دستمزد
• مواد اولیه
• سربار

1- دستمزد

دستمزد به مبلغی گفته می‌شود که به کارگران در صورت انجام کاری تعلق می‌گیرد. دستمزد به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:

دستمزد مستقیم: بابت مزد یا حق الزحمه کاری که به شکل مستقیم باعث می‌شود تا مواد اولیه به کالا و محصولات تبدیل شوند. مانند دستمزد کارگران خط تولید

دستمزد غیر مستقیم: این دستمزد به افرادی تعلق می‌گیرد که به شکل مستقیم در روند تبدیل مواد اولیه به کالا و محصولات نقشی نداشته باشند. مانند دستمزد نگهبان کارخانه

2- مواد اولیه

مواد اولیه مهم نرین بخش در تولید محصولات است که شامل دو دسته زیر است:

مواد مستقیم: موادی که جزوی از عناصر تشکیل دهنده محصول هستند. مانند پارچه در تولید لباس

مواد غیر مستقیم: موادی که برای به وجود آمدن محصول لازم هستند ولی در پروسه تولید، جزو مواد غیر مستقیم بشمار می‌روند. مانند بسته بندی محصولات

3- سربار یا سایر هزینه ها

هر هزینه دیگری که نمی‌توان آن را جزوی از هزینه دستمزد یا هزینه مواد اولیه دانست را سربار می‌نامند. مانند هزینه تعمیر، بیمه کارکنان و ...

بهای تمام شده شرکت های تولیدی را چگونه محاسبه کنیم؟

برای محاسبه بهای تمام شده شرکت های تولیدی فرمول های زیر بهتربن راه است:

خرید خالص = خرید طی دوره + اضافات خرید - (برگشت از خرید + تخفیفات درصدی خرید + کسورات خرید)

موجودی کالا آماده برای فروش = موجودی کالا اول دوره + خرید خالص

بهای تمام شده کالا فروش رفته = کالای پایان دوره - موجودی کالا آماده برای فروش

بهای تمام شده موجودی کالای پایان دوره= موجودی کالا تعدادی در انبارها که قابل شمارش باشند * بهای هر کالا

تفاوت حسابداری مدیریت با حسابداری بهای تمام شده در چیست؟

• کسانی که از اطلاعات حسابداری بهای تمام شده استفاده می‌کنند درون سازمانی و کسانی که از اطلاعات حسابداری مدیریتی و مالی استفاده می‌کنند بیرون سازمانی هستند
• هر سازمان می‌تواند بر اساس شرایطی که دارد قوانینی را برای حسابداری بهای تمام شده وضع نماید
• حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی به صورت دوره ای گزارشات را ارائه می دهند اما در حسابداری بهای تمام شده گزارشات زمانی تهیه و ارائه می‌گردند که مورد نیاز مدیر باشد
• حسابداری مالی و حسابداری مدیریت، اطلاعات مربوط به کل سازمان و شرکت را در بر می‌گیرند در حالی که حسابداری بهای تمام شده برای قسمتی خاص از شرکت و سازمان است

به عنوان یک حسابدار چگونه بهای تمام شده را به طور کامل یاد بگیریم؟

محاسبه بهای تمام شده برای شرکت های تولیدی راه حل بسیار کارآمدی جهت مدیریت کردن هزینه های تولید توسط مدیران شرکت است. حسابداران برای محاسبه بهای تمام شده یک شرکت تولیدی باید نحوه اجرا و پیاده سازی بهای تمام شده را به طور کامل بدانند. بدیهی است یادگیری و آموزش حسابداری بهای تمام شده با تمام مباحث حسابداری صنعتی مانند نکات مربوط به مراحل تولید محاسبه بهای تمام شده و سرشکن کردن سربار تولید، تسهیم هزینه و با نحوه پر کردن فرم‌های مربوطه برای هر حسابدار حرفه ای الزامی و از الویت های کاری او محسوب میشود.