مجله سیب سبز - عاصفه الله وردی: وقتی در ادبیات از گل صحبت می‌شود منظور نویسنده صددرصد گل سرخ یا گل رز خودمان است. وقتی به یک دسته گل فکر می‌کنیم، اغلب تصور ما دسته گل رز است. همه ما با گل رز خاطره داریم و از آن بسیار شنیده‌ایم. گل رز یا سرخ، قدمتی اساطیری دارد. با وجود داشتن خارهای اشک‌آورش، در دل همه مردم دنیا جایگاه ویژه‌ای باز کرده است. شاید علت این همه شهرت، کامل بودن این گل و دوام ویژه آن باشد.





گل سرخ بدون شک در فرهنگ مشرق زمین به‌خصوص ایران ریشه‌هایی دیرینه دارد و گفته می‌شود که پس از جنگ‌های صلیبی به اروپا راه پیدا کرده است. شاید یکی از دلایل همه‌پسندی گل رز، این باشد که بوته‌اش درختچه است و از گزند باد و باران در امان می‌ماند، به‌خصوص در زمستان و زیر برف و دلیل دیگرش اینکه دوام این گل روی ساقه نسبت به بسیاری از گل‌های دیگر بیشتر است. این گل در ده‌ها کشور به‌عنوان گل ملی شناخته می‌شود.



میزبان مهربان گل سرخ باشیم



بوته رز این قابلیت را دارد که با هرس به‌موقع و به اندازه، شکل و فرم بگیرد و بنا به سلیقه باغبان گل بدهد. هر ساله باید پاجوش‌هایی که از زیر بوته‌ها سر می‌زنند را حذف کنید.



 پاجوش‌ها مواد مغذی را از بوته می‌گیرند و بوته را ضعیف می‌کنند. در انجام این کار باید دل به دریا بزنید چون پاجوش‌ها به‌نظر قوی و زیبا می‌رسند. اما وقتی آینده بوته را در‌نظر بگیرید، آنها یک عامل مزاحم برای گلدهی محسوب می‌شوند. بوته‌ها را باید به‌طور مرتب آبیاری کرد. البته آبیاری به تناسب فصل فرق می‌کند. مثلا گل رز باغچه در تابستان تقریبا دو بار در هفته نیاز به آبیاری دارد. اما یادتان باشد گل سرخ به سفیدک سطحی حساس است و بهتر است آبیاری از پای بوته انجام شود و روی برگ‌ها آب را اسپری نکنید.



از مهم‌ترین گل‌های رز وحشی که از قدیم در باغ‌های مناطق گرم و معتدل دیده می‌شوند، نسترن‌ها هستند که با انواع و اقسام رنگ‌ها، شکل‌ها و عطرهای مختلف، انسان را حیرت زده می‌کنند. اما یک نوع رز مخصوص کشور ما که اتفاقا اسم علمی آن هم نام «پرشیا» را یدک می‌کشد، در کوهستان‌های سراسر کشور می‌روید. نام این رز وحشی «ورک» است و از خانواده گل سرخ. فصل گلدهی این گل زیبا که بویی نادر و بوته‌ای با شاخه‌های رونده دارد، بهار است.





چای و روغن گل سرخ



شاید برای‌تان عجیب باشد اما از گل سرخ روغنی تهیه می‌شود که اتفاقا با حرارت دادن گلبرگ‌هایش از آن خارج می‌شود که تقویت‌کننده قوای جنسی  است و برای درمان مشکلات زناشویی کاربرد دارد. علاوه براین از ریزش مو و پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. گفته می‌شود که در درمان آسم و سردرد هم موثر است. چای گل سرخ نیز آرام‌بخش، مقوی، شاداب‌کننده، ضدافسردگی است.



در فصل زمستان به‌خصوص توصیه شده که از چای گل سرخ استفاده کنید تا جلوی سرماخوردگی را بگیرید؛ جالب توجه اینکه هم می‌توان گلبرگ‌های گل سرخ و هم میوه گل سرخ را به‌عنوان دمنوش دم کرد. در هر دو صورت دمنوشی صورتی تا قرمز رنگ با خواص دارویی فراوان خواهید داشت. حتی در بعضی منابع گفته شده که غرغره کردن دمنوش برگ گل سرخ می‌تواند گلو درد حاصل از سرماخوردگی را بهبود ببخشد.



گل سرخ اساطیری



در افسانه‌های کهن ایران زمین آمده که آمیتیس، شاهدخت ایرانی و دختر هُوخشتره (شاه ماد)، پس از نبرد بین شام، بابل و مصر که با مادها به صلح انجامید، به همسری بُخت النصر مصری در آمد و بُخت النصر، باغ‌های معلق بابل را که از عجایب هفتگانه است برای همسرش آمیتیس ساخت که مملو از گل‌های سرخ بود و این‌گونه اولین «رز گاردن» در جهان ساخته شد.



اما بعد‌ها اروپاییان گل رز را به اروپا بردند و در ساخت باغ‌های خود از آن استفاده‌ کردند و اصطلاح «رز گاردن» یک اصطلاح اروپایی شد! از این روست که این روزها برای نام دختران، از اسم آمیتیس که یک واژه و نام ایرانی اصیل است، خیلی استقبال می‌شود.





گل محمدی و گلاب



همه ما از خواص گلاب که از نوعی گل سرخ به‌نام گل محمدی در ایران گرفته می‌شود باخبریم و در اغلب غذا‌های سنتی از این ماده استفاده می‌کنیم. اما آیا تابه‌حال شنیده بودید که گلاب خاصیت ضدتهوع دارد، برای پوست بسیار مفید است و سر درد را بهبود می‌بخشد؟



از گلبرگ‌های گل‌محمدی نوعی مربای بسیار ارزشمند تهیه می‌شود که آن هم سرشار از خاصیت است. همین‌طور از گلبرگ‌های خشک شده این گل به‌عنوان نوعی ادویه در انواع و اقسام غذا‌ها استفاده می‌کنند. حتما از آرایشگر‌ها هم شنیده‌اید که بهترین پاک‌کننده پوست صورت گلاب است.



 رنگ‌ها در گل سرخ چه می‌گویند؟



رز قرمز: را نشانه عشق و دوستی می‌دانند و به نشانه دوستت دارم آن را هدیه می‌کنند. رز قرمز پررنگ نشانه‌ای از زیبایی بی‌انتهاست.

 

 زرد: هر چند گفته شده که در گذشته به معنی کاهش میزان علاقه یا حتی نفرت به‌کار می‌رفته اما امروزه معنی شادی و خوشحالی می‌دهد.



سفید: به معنی عشق روحانی و پاک است و بسیار زیاد در دسته گل عروس استفاده می‌شود که در این صورت احساس عاشقانه و شادی و عشق فرخنده و مبارک را تداعی می‌کند. هدیه دادن گل رز سفید، این معنی را به ذهن‌ گیرنده متبادر می‌کند که علاقه و عشق شما به او عمیق و خالصانه است.



 بنفش: تمایل و اشتیاق را نشان می‌دهد.



 نارنجی: فریختگی و دلباختگی را نشان می‌دهد و گاهی به معنی اشتیاق و آرزوست. رنگ نارنجی نیز در روانشناسی رنگ‌ها، رنگی به‌وجد آورنده و انگیزنده است.





 صورتی: کم‌رنگ نوعی تحسین و ستایش را به‌همراه دارد و وقار و شایستگی و زیبایی را تداعی می‌کند و رز صورتی پررنگ به معنای تشکر از طرف مقابل است.



چه خاکی دوست دارد؟



گل رز مخلوطی از خاک رسی و شنی را می‌پسندد. رز خاک سنگین را ترجیح می‌دهد. ویژگی خاک سنگین این است که وقتی خیس باشد و با آن کار می‌کنیم به بیلچه می‌چسبد. در این خاک ریشه‌های بوته رز به‌خوبی رشد و گسترش پیدا می‌کنند. باغبان‌ها برای آماده‌سازی خاک باغچه در آبان‌ماه اقدام می‌کنند. خاک را تا عمق 80سانتی‌متری بر می‌گردانند و به آن کود گاوی اضافه می‌کنند تا یکی، دو هفته بعد بتوان بوته‌های گل سرخ را در آن کاشت. باغبان‌های حرفه‌ای از کود گرانوله برای پای رز استفاده می‌کنند و در ماه‌های اردیبهشت و خرداد یک قاشق غذاخوری از سولفات منیزیم در کنار کود گرانوله می‌تواند رشد بهتر بوته را تضمین کند.



فوت و فن‌های کوزه‌گری



یکی از اصول مهم در پرورش گل رز هرس به‌موقع و صحیح بوته است. معمولا توصیه می‌شود هرس در اواخر زمستان انجام شود و همه شاخه‌های نازک و ضعیف از بوته جدا شود. راحت‌ترین روش تکثیر گل رز خوابانیدن بوته است. البته رز با روش‌های زیادی تکثیر می‌شود اما درصد موفقیت در روش خوابانیدن بسیار زیاد است. گل سرخ در سه فصل بهار و تابستان و پاییز گل می‌دهد و در زمستان زیر برف و سرما استراحت می‌کند تا در بهار دوباره جوانه بزند. یک درختچه گل سرخ بیش از هر چیز به نور خورشید نیاز دارد.





پس مراقب باشید که آن را در گوشه‌ای از باغچه بکارید که بیشترین نور به آن برسد و اگر قرار است در گلدان زندگی کند گلدانش را در سایه قرار ندهید. رز ازجمله گیاهانی است که به پیوند خوب جواب می‌دهد. یادتان باشد که اگر رز را در گلدان نگه می‌دارید بهترین گلدان برای آن گلدان‌های سفالی قدیمی است تا ریشه‌ها بتوانند هوا بخورند. اگر به اجبار در گلدان پلاستیکی گل رز را نگهداری می‌کنید، می‌توانید سوراخ‌هایی را روی بدنه گلدان ایجاد کنید تا هوادهی به ریشه‌ها صورت بگیرد در غیر این‌صورت بوته شما خواهد مرد. بعد از گلدهی باقی‌مانده کاسبرگ‌ها را از بوته جدا کنید. اگر می‌خواهید بوته‌های پر گلی داشته باشید، گونه‌هایی را انتخاب کنید که در شهر محل زندگی‌تان به‌خوبی جواب می‌دهند.