به گزارش خبرنگار مهر، عدالت آموزشی یکی از حلقه‌های مفقوده در نظام آموزشی کشور بوده که طی سال‌های اخیر بیشتر بدان توجه شده است؛ تلاش‌ها در راه تحقق سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش از آن‌جا که در آن به عدالت آموزشی هم توجه شده، موجب می‌شود تا عدالت آموزشی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد؛ در سخنان مسئولان به آن توجه شود و وزارت آموزش و پرورش در دوره اخیر خود با ساماندهی قرارگاه عدالت تربیتی و نصیب آموزشی برابر به تحقق عدالت آموزشی اهتمام ورزد.
عدالت آموزشی در سال‌های اخیر با طرح‌های گوناگونی در مناطق مختلف پیش رفته است؛ ساخت مدرسه در مناطق محروم و کم‌برخوردار، ایجاد مدارس مردمی و توجه به فرهنگیان مناطق محروم در رتبه بندی معلمان از مواردی است که نشان می‌دهد نظام آموزشی کشور تا حدودی بیش از گذشته به عدالت آموزشی توجه کرده است. با این وجود فاصله ایجاد شده بین مناطق برخوردار و مناطق محروم در نظام آموزشی به حدی است که جبران این فاصله نیازمند توجه بیشتر مسئولان امر است.
سعید واحد نژاد فعال فرهنگی مدرسه شهدای علم و فناوری همدان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: مدرسه‌ای که ما در آن فعال هستیم؛ به نوعی مدرسه مردمی است؛ مدرسه‌ای که کاملاً از سوی مردم اداره می‌شود؛ نه خصوصی و نه دولتی است و هیئت امنایی هم نیست.
وی با بیان اینکه حوزه فعالیت مدارس مردمی، حاشیه شهرها است، گفت: این مدارس توسط مردم اداره می‌شود و قالب مدرسه غیر دولتی است؛ اما تمام تلاش ما این است که اداره مدرسه با مردم باشد؛ در همه لایه‌های مدیریتی مدرسه، هم در بحث تولید محتوا و هم در بحث زیرساخت مردم دخیل باشند و با مدرسه سر و کار داشته باشد.
وی با بیان اینکه مجموعه شهدای فناوری همدان چهار مدرسه مردمی فعال در شهر همدان هستند، گفت: در سراسر کشور کمی بیش از دو برابر شهر همدان مدارس به سبک مدارس شهدای فناوری همدان اداره می‌شوند که مردم از مدیریت تا اجرای آن را به عهده دارند.
در یک فضای دینی عدالت آموزشی محقق می‌شود
واحد نژاد در پاسخ به این سوال که عدالت آموزشی چقدر برای ما مهم است، گفت: مدارس شهدای علم و فناوری را از زمانی که در مناطق محروم تأسیس کردیم؛ خدمت به مستضعفین برای ما یک اصل بود اما امروز مسئله این است که اگر بخواهیم عدالت اتفاق بیافتد باید کلان‌تر به موضوع نگاه کنیم و این سوال را بپرسیم که بی عدالتی از کجا پیش می‌آید و چرا بی عدالتی داریم.
وی با بیان اینکه عدالت را باید در یک مجموعه دینی بررسی کنیم، گفت: عدالت باید در کنار نماز، روزه و جهاد و در یک پازل دیده شود؛ اگر فضای دینی نداشته باشیم عدالتی نداریم؛ اگر فضا را دینی کردیم عدالت هم شکل می‌گیرد؛ هر جا که تبعیض وجود داشته باشد به این دلیل است که دین در آن فضا کم رنگ شده است
وی با طرح این سوال که چرا عدالت آموزشی در نظام آموزش و پرورش کشور وجود ندارد؛ گفت: ابزاری به اسم مدرسه داریم که زاییده فکر سرمایه داری است؛ نظام سرمایه داری یک زمین بازی را طراحی کرده است که می‌خواهد نتیجه‌ای از این فضا کسب کند که خروجی آن مطلوب نظام سرمایه داری و خدمت به این نظام است؛ طبیعی است که هر چقدر در این فضا بخواهیم عدالت آموزشی را برپا کنیم یا توزیع متوازن و برخورداری همه دانش آموزان را داشته باشیم؛ باز هم به فضای فکری و ساختار سرمایه داری کمک می‌کنیم؛ حتی شما اگر به روستا بروید و مدارس نو ساخته بنا کنید؛ باز هم خروجی مطلوب نظام سرمایه داری است. فرض کنید قطاری به سمت دره حرکت می‌کند تجهیز و زیباسازی قطار هیچ کمکی به نجات سرنشینان قطار نخواهد کرد. به نظر من تا وقتی که نظام آموزشی کشور ما طبق استانداردهای نظام سرمایه داری و در زمین آنها فعالیت کند عدالت آموزشی ایجاد نمی‌شود.
واحد نژاد با بیان اینکه بر اساس احادیث اسلامی هرچه از طاغوت دوری کنیم به توحید نزدیک می‌شویم؛ گفت: هر چه در نظام آموزشی خود سرمایه داری فاصله بگیریم به عدالت نزدیک تر می‌شویم.
همسان سازی مهمترین اصل نظام سرمایه‌داری است
مدیر مدرسه شهدای علم و فناوری همدان با طرح این سوال که برای رسیدن به عدالت آموزشی باید چه کنیم گفت: باید از نظام آموزشی سرمایه داری فاصله بگیریم که مهمترین اصل آن همسان سازی است؛ نظام سرمایه داری کانالی درست کرده است و مثل کارخانه یک ورودی و یک خروجی داشته باشد؛ فرد نمی‌تواند خارج از این کارخانه و این کانال محصول دیگری داشته باشد؛ طبیعی است که این نظام خلاقیت را از بین می‌برد؛ مدیریت را از بین می‌روند؛ دانش آموز کنشگر شکل نمی‌گیرد و دانش آموزی که بتواند در اجتماع فعالیت کند و نه مدیر کار و نیروی کار بومی آن منطقه را می‌توانید ایجاد کنید.
وی با طرح این انتقاد که کلاس درس قرآن یک وصله ناجور به نظام آموزشی فعلی است گفت: اکثر دانش آموزانی که قرآن را به خوبی فرا گرفته اند؛ از مسجد و دارالقرآن‌ها تلاوت قرآن را یاد گرفتند و مسجد نقش چندانی در آموزش قرآن به آنان نداشته اند؛ در فضای مدرسه اصلاً قرآن خوان و دانش آموز قرآنی تربیت نمی‌شود؛ هیچ وقت چاقو دسته خودشو نمی‌برد؛ با قرآن بردن در نظام سرمایه داری قرائت قرآن رشد نمی‌کند. هر چقدر دولت نظام و مردم می‌خواهند عدالت آموزشی داشته باشیم هر چقدر بخواهد تربیت دینی شکل بگیرد و فراگیر شود باید همسان سازی را از بین ببریم.
