جواد عقیلی عاشق نقاشی قهوه‌خانه‌ای است و از آخرین بازمانده‌های نسل طلایی نقاشان قهوه‌خانه‌ای است. نام او با هنری گره خورده که برخاسته از تمدن ایرانی و اسلامی است. استادانی بزرگ چون حسین و فتح‌الله قوللر ‌آغاسی، محمد مدبر، عباس بلوکی‌فر، حسن اسماعیل‌زاده، حسین همدانی، محمد فراهانی و... در عرصه نقاشی قهوه‌خانه‌ای آثاری شایسته خلق کردند اما در سال‌های اخیر به دلایلی به‌دست فراموشی سپرده شد و اگر حمایت نشود، این هنر از بین می‌رود.

• علاقه به مذهب

عقیلی که در رشته فنی دانش‌آموخته شده، خود را برادر ناتنی حوزه نقاشی قهوه‌خانه‌ای می‌داند و با خنده به همشهری می‌گوید: از میان نقاشانی که در این عرصه کار می‌کنند، من برادر ناتنی هستم. البته نقاشی قهوه‌خانه‌ای هنری است که از دل مردم به‌وجود آمده و کسانی که در این زمینه کار کرده‌اند تحصیلات دانشگاهی نداشته‌اند. بسیاری از استادان این حوزه براساس استعداد، علاقه دینی و مذهبی و تعهد به آب و خاک به این هنر روی آوردند.

• آخرین استاد

عقیلی در ادامه می‌افزاید: در مشهد به دنیا آمدم و از کودکی به پرده‌خوانی و نقالی دینی علاقه وافر داشتم. ضمن اینکه به سردر قهوه‌خانه‌ها و پرده‌های بزرگ حماسی توجهی ویژه نشان می‌دادم. نقاشی قهوه‌خانه‌ای را در کنار مرحوم عباس بلوکی‌فر کار کردم و آموختم. متأسفانه در این سال‌ها چند نفر بیشتر نیستند که در این حوزه فعالیت می‌کنند و ما جزو آخرین افراد نقاشی قهوه‌خانه‌ای هستیم.

• تلاش برای بقا

این استاد نقاشی همچنین اضافه می‌کند: چند سال تلاش کردیم مراکزی برای آموزش نقاشی قهوه‌خانه‌ای ایجاد شود. این نقاشی برآمده از فرهنگ ایرانی است و نباید فراموش شود اما متأسفانه این امر محقق نشد. در زمان مرحوم حسن حبیبی درخواست کردیم نقاشی قهوه‌خانه‌ای به‌عنوان یک واحد آزاد در میان دروس دانشگاهی قرار بگیرد که به سرانجام نرسید. آن زمان رمقی برای آموزش بود اما با گذشت زمان این توانایی کمتر می‌شود.

عقیلی یادآور می‌شود: نقاشی قهوه‌خانه‌ای از ایسم‌های موجود در نقاشی تأثیر نگرفته و یک نقاشی کاملا ایرانی و دینی است. نقاشی قهوه‌خانه‌ای در 3بخش دینی و مذهبی، حماسی و ادبی و فرهنگ عامه وجود دارد که هر 3بخش در ایران پیشینه خاص دارند. امروز خیلی از نقاشان قهوه‌خانه‌ای از دنیا رفته‌اند و به تعداد انگشتان دست هم نقاش نداریم. این هنر نسل به نسل و استاد و شاگردی به این زمان رسیده و نباید بگذاریم گذر زمان آن را از بین ببرد.

• تثبیت نقاشی قهوه‌خانه‌ای

عقیلی درباره حضور آثار نقاشی قهوه‌خانه‌ای در موزه دیگر کشورها می‌گوید: کسانی که هنر ایران را خوب می‌شناسند، با نقاشی قهوه‌خانه‌ای هم آشنا هستند. در این سال‌ها برخی آثار در موزه‌های مختلف به نمایش درآمده و خوشبختانه این آثار به سمت حراجی‌ها نرفته و هنوز پاک باقی مانده‌اند. امیدوارم هنر نقاشی قهوه‌خانه‌ای جایگاه خود را ابتدا در ایران و بعد در دیگر نقاط جهان تثبیت کند و این تثبیت به حمایت نهادها و ارگان‌های دولتی نیازمند است.

• آثار دیده‌نشده بزرگان

این روزها نمایشگاهی از آثار بزرگان نقاشی قهوه‌خانه‌ای در خانه هنرمندان برپاست و تا 27تیر و پایان‌ماه مبارک رمضان ادامه دارد. جواد عقیلی به همشهری می‌گوید: در این نمایشگاه علاوه بر پرده‌های بزرگ و تابلوهای نقاشی قدیمی، 27اثر از استادان نقاشی قهوه‌خانه‌ای وجود دارد که برخی از این آثار تاکنون در موزه یا نمایشگاه به نمایش درنیامده‌اند. همه هنرمندانی که آثارشان در این نمایشگاه در معرض دید قرار گرفته، از دنیا رفته‌اند و من تنها بازمانده آنها هستم.