فرهنگی‌هنری 09:58 - 19 فروردین 1400

در ضرورت فراگذشتن از ترجمه

به گزارش خبرنگار مهر، حامد صفاریان پژوهشگر و مؤلف فلسفه در یادداشتی با عنوان «در ضرورت فراگذشتن از ترجمه»، به چگونگی ترجمه آثار فلسفی خصوصاً ترجمه آثار هگل به زبان فارسی پرداخته است:

با انتشاریافتن ترجمه‌ی جدیدی از «پدیدارشناسی روح» هگل، پرونده‌ی ترجمه‌ی آثار فلسفی به زبان فارسی را می‌توان بار دیگر مفتوح نمود و مورد تأمل قرار داد. من -از آنجا که این ترجمه‌ی اخیر را هنوز ندیده ام- نمی‌توانم شخصاً قضاوتی نهایی درباره‌ی کیفیت جزئیات آن داشته باشم؛ با این حال، با شناختی که از کار مترجمان دارم -به رغم برخی اختلاف نظرهایی که شاید با مترجمان در نفس این کار، یعنی ترجمه، جایگاه و غایت آن در نزد ما، و همچنین با روش انجام آن، داشته باشم- (تا اطلاع ثانوی) اطمینان دارم که این ترجمه در مقام مقایسه با ترجمه های بعضاً بسیار بد و نامطلوب پیشین از همین اثر، باید قابل استفاده ترین ترجمه برای پژوهندگان متن هگل در زبان فارسی باشد.

بدین ترتیب مترجمان این ترجمه‌ی اخیر ابزاری دقیق‌تر از ابزارهای پیشین در اختیار پژوهندگان جدی فلسفه‌ی هگل در زبان فارسی قرار داده‌اند و ارجمندی این کار سترگ ایشان از این نظر خدشه ناپذیر است. به همان سان که عدسی‌تراشان هلندی تلسکوپ را برای گالیله ساختند و در توسعه‌ی آن بدو یاری رسانیدند تا انقلاب علمی روزگار خود را پی‌ریزد، مترجمان متون فلسفی نیز به یک معنا ابزارسازان ارجمند فرهنگ و فلسفه به شمار می‌روند، چراکه هیچ فرساختی، خواه تمدّنی، خواه فرهنگی، بدون «ابزارِ دقیق» تحقق نمی‌پذیرد، و فلسفه نیز از این امر مستثنی نیست. ترجمه‌ی دقیق و درخور متون فلسفی از این نظر در حکم ساختن یکی از ابزارهای از آن‌خود کردنِ هیئات خردِ محقق شده و به منصّه‌ی ظهور رسیده در فرساخت‌ها و زبان‌های دیگر است.

با این‌حال هگل در نخستین بند از مقدمه‌ی پدیدارشناسی روح متذکر می‌شود که هر ابزاری که برای فراچنگ آوردن امری بکار گرفته شود لاجرم تغییری در نفس‌الامر پدید می آورد که دسترسی بدان را، چنان که فی حدّ نفسه هست، ناممکن می‌سازد، و در نهایت این تردید را در قالب این پرسش درمی‌افکند که اساساً در کار شناخت نفس‌الامر، استفاده از ابزار چونان یک واسطه خود تا چه اندازه موجه تواند بود؟ این تردیدی است که ای‌بسا در متون هگل بیش از هر متن دیگر مصداق داشته باشد؛ متونی که گویی به‌تمامی تن به هیچ ابزاری نمی‌دهند و به ذرات بنیادینی می‌مانند که در نظریه‌ی هایزنبرگ هیچ‌گاه نمی‌توان هم‌هنگام خصوصیات مکمل آن‌ها در تمامیت‌شان، هرچند با دراختیارداشتن ابزارهایی بی‌نهایت دقیق، اندازه‌گیری نمود. با این اوصاف آیا اساساً می‌توان در این‌جا از «خود متن» سخن به میان آورد؟

اگر بخواهیم به این پرسش پاسخی منطبق با منطقی که خود فلسفه‌ی هگل کوششی برای تبیین و تصریح آن به شمار می‌رود ارائه دهیم، در خواهیم یافت که پاسخ «آری» است؛ و اصلاً به ضرورت جز «آری» نمی‌تواند بود. اینکه چگونه چنین چیزی ممکن است در گنجایش این یادداشت نیست. اما به اجمال همین اندازه می‌توان گفت که: ما وقتی به خود متن دست خواهیم یافت که بتوانیم آن را از آن‌ِخود کرده باشیم، یعنی از «خود» بی‌واسطه‌ی خود آغاز کنیم و از راه نفی آن، از خلال «غیر»، یعنی از خلال همان متنی که تصور می‌کردیم اصلاً خودی ندارد و یا اگر هم خودی داشته باشد هیچ گاه نمی‌توان به تمامی بدان دست یافت -یعنی همان رویکرد مترجمان-، «خود» را بجوییم و بازیابیم؛ خودی که دیگر نه آن خود بی واسطه‌ی نخست در تضاد با غیر، یا خود دست‌نایافتنی متن در تضاد با خود ما، بلکه خودی است که غیر را در خود حفظ و رفع، یعنی از آن‌خود کرده است و از این راه از خلال آن غیر به نزد خود بازگشته است، البته طی این راه مستلزم فراگذشتن از ترجمه چونان ترجمه و قدم گذاشتن در راه «فلسفه» است.


11016459
 
پربازدید ها
پر بحث ترین ها

مهمترین اخبار فرهنگی‌هنری

فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» مشاور و دستیار مقام معظم رهبری گفت: دشمن می‌خواست رسانه ملی یعنی صدای حقانیت ملت ایران را خاموش کند که حتی در این هدف نیز با شکست مواجه شد.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» مجموعه انیمیشن «تندر» دوشنبه ۲۳ تیر حوالی ساعت ۱۵:۲۰ از قاب شبکه تهران تقدیم نگاه مخاطبان می‌شود.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» خانه‌ای که از چوب درختان کهنسال و بومی ایران ساخته شده باشد، از طوفان نمی‌هراسد، بلکه هر باران و هر تابش تند آفتاب، آن را آب‌دیده‌تر و جان‌سخت‌تر می‌کند.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» نمایش موزیکال «کارخانه هیولاها- سالیوان در ایران» با احتمال رکوردشکنی تازه در تئاتر کودک و نوجوان ایران مجدد به صحنه تئاتر بازگشت.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» برمهانی درباره حضور چهره‌ها و شگفتانه معاونت سیما برای مردم به این توضیح بسنده کرد که بعد از دهه آخر صفر اتفاقاتی از این دست خواهد افتاد.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» معاون سیاسی رسانه ملی گفت: ما به شرایط استقرار رسیدیم و تدابیر لازم برای احتمالات آینده اندیشیده شده است.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» معاون فرهنگی سازمان اوقاف از تدفین ۱۴۶ نفر از شهدای مظلوم تهاجم رژیم صهیونیستی به کشور در جوار امامزادگان و بقاع متبرکه سراسر کشور خبر داد.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» تحلیلگر نروژی با تأکید بر افول نظم غربی، نقش تبلیغات رسانه‌ای در جنگ‌افروزی و سیاه‌نمایی علیه کشورهایی، چون ایران را افشا کرد.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» یک انسان‌شناس در پی ثبت جهانی «دره خرم‌آباد» به‌عنوان بیست‌ونهمین میراث جهانی ایران، این دستاورد را گواهی صریح بر آغاز تاریخ بشر از سرزمین ایران دانست.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» «جایی برای همه» مجموعه‌ای تلویزیونی در ۱۱ قسمت است که در ایام محرم سال ۱۴۰۴ هر شب ساعت ۲۱:۱۵ از شبکه دو سیما روی آنتن رفت.

مشاهده مهمترین خبرها در صدر رسانه‌ها

صفحه اصلی | درباره‌ما | تماس‌با‌ما | تبلیغات | حفظ حریم شخصی

تمامی اخبار بطور خودکار از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شود و این سایت مسئولیتی در قبال محتوای اخبار ندارد

کلیه خدمات ارائه شده در این سایت دارای مجوز های لازم از مراجع مربوطه و تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد.

کلیه حقوق محفوظ است