دکتر محمد خبیری در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: اگر ورزشکاری قبل از شرکت در رقابت حساس و مهم حریف خود را تجزیه و تحلیل کند و روی نقاط ضعف و قوت وی تمرکز لازم داشته باشد، دیگر دچار استرس قبل از مسابقات نخواهد شد. استرس زمانی به وجود می‌آید که تمرکز خود را به جای نقاط ضعف حریف روی ضعف‌های خود متمرکز کنیم و نتوانیم توانایی خود را ارتقا ببخشیم. ضمن این که استرس زاییده تفکرات خود ورزشکاران است و در حین مسابقات هم از لحاظ ذهنی رقیب خود را آماده‌تر و بهتر از خود قلمداد می‌کند و در نتیجه‌ عملکرد وی تحت تاثیر فشار زیاد و به خاطر دریافت پیام‌های منفی از سوی ذهنش دچار افت می‌شود.

وی افزود: اگر ورزشکاری بتواند پیام‌های منفی را به مثبت تبدیل کند و خودش را آماده‌تر از حریف بداند و تمام توانمندی‌های خود را به نمایش بگذارد، حتی در صورت باخت، دیگر ورزشکار خود باخته نیست. هم چنین خیلی از ورزشکاران هستند که به خود می‌بازند تا حریف، این ورزشکاران قبل از ورود به صحنه مسابقات چون توانمندی‌های خود را کمتر از حریف مقابل می‌داند در نتیجه‌ نمی‌تواند با تمام قوا و انرژی ظاهر شود. البته گاهی وقت‌ها نیز دیده شده بعضی رکوردها فراتر از تمرینات شکسته شده و این به خاطر آن است که ورزشکار در صحنه مسابقات به دلیل اعتماد به نفس بالایی که دارد، از یک نیروی مضاعفی برخوردار می‌شود و توانمندی‌های خود را خلاف آن چیزی که در تمرینات بوده در صحنه مسابقات نشان می‌دهد.

این متخصص روانشناسی ورزشی خاطرنشان کرد: در رشته‌هایی همچون تیراندازی ، تیر و کمان و وزنه‌برداری که نیاز به مهارت و تمرکز زیادی داریم از تمرکز مهم‌تر، تمرکز مجدد است؛ یعنی تیراندازی که دو تیر را به هدف می‌زند اگر تیر سوم را به خط بزند، اگر مهارت تمرکز مجدد را آموزش ندیده باشد و نسبت به این مهارت آمادگی کافی نداشته باشد، فاجعه است و این فاجعه شکست ورزشکار را بلافاصله رقم می‌زند. به عبارت دیگر وقتی ورزشکاری انرژی و تمرکز اولیه خود را در رقابت بعدی از دست بدهد، دچار افت می‌شود و اگر مهارت تمرکز مجدد را تمرین نکرده باشد، پشت سر هم دچار اشتباه و در نتیجه‌ چیزی جز شکست عاید وی نمی‌شود.

او اضافه کرد: یکی از چالش‌های اصلی مربیان یا بازیکنان حفظ تمرکز مجدد است و همین مشکل بارها سبب شده تا در یک بازی فوتبال فوتبالیست بازی برده را به راحتی ببازد؛ بنابراین گاهی وقت‌ها تمرکز مجدد به مراتب سخت‌تر از تمرکز است.

خبیری تصریح کرد: ورزشکاران همان طور که مهارت بدنی را خیلی جدی می‌گیرند، به مهارت روانی توجهی ندارند و زمانی که در آخرین ثانیه‌ها رقابت را واگذار می‌کنند تنها چیزی را که علت باخت خود عنوان می‌کنند، مشکل روانی و استرس است که متاسفانه در هیچ رویداد حساس و مهمی به این مساله توجه خاصی نمی‌شود.

مسوول گروه روانشناسی ورزشی دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران اظهار کرد: قهرمانان اول دنیا شاید از لحاظ فیزیک بدنی و قوای جسمانی بهم نزدیک باشند، اما کسی بالای سکو می‌رود که از لحاظ ذهنی و قوای روانی آماده‌تر از بقیه ورزشکاران باشد، ورزشکاران بزرگ دنیا یک سرسختی ذهنی خاصی دارند که این سرسختی یک مهارت است و سبب می‌شود تا ورزشکار از شرایط بسیار سخت و تنگناهای روانی و ذهنی عبور کند و خود را به بالاترین قلعه توانایی‌های ذهنی برساند؛ در حقیقت آمادگی جسمانی شرط لازم است، اما کافی نیست. اگر هر کدام از اسطوره‌های تاریخ ورزش ایران و جهان را بررسی کنید، می‌بینید تنها چیزی که آن‌ها را اسطوره کرده است، توانمندی‌های ذهنی آن‌ها است نه آمادگی جسمانی.

خبیری گفت: یکی از مهارت‌های ورزشکاران این است که بتوانند استرس خود را به خوبی مدیریت کنند، یعنی این که وقتی می‌خواهند در رقابتی شرکت کنند به موقع غذای مناسب بخورند، استراحت کافی داشته باشند و در تمرینات خود تمرکز و دقت کافی را داشته باشند و اگر بتوانند تمام این فاکتورها را به درستی مدیریت کنند، در اجرا نیز موفق عمل خواهند کرد. البته بعضی چیزها در اختیار ورزشکار نیست، مثلا حریف، نحوه تمرین و قضاوت داوران مسایلی هستند که ایجاد استرس می‌کند و اگر ورزشکار نتواند با این مسایل به خوبی کنار بیاید و یا استرس خود را به درستی کنترل نکند، بدون شک در مسابقات مهم به خاطر کنترل نکردن استرس و اضطراب ناشی از این گونه مسایل به راحتی تن به شکست می‌دهد.

این روانشناس ورزشی ادامه داد: بسیاری از استرس‌ها در شرایطی است که لحظه مسابقات مهم و حساس سراغ ورزشکاران می‌آید و اگر ورزشکار با راهکارهای کنترلی این گونه استرس‌ها آشنایی نداشته باشند، باز هم فرصت قهرمانی خود را از دست خواهد داد. متاسفانه ورزشکاران ما همیشه با کوله باری از استرس و فشار روانی وارد مسابقات می‌شوند و کمتر مربیان و یا روانشناس توانسته‌اند به کاهش استرس وی کمک کنند،‌ اما در عین حال با پشت سر گذاشتن این مراحل سخت باز هم افتخارآفرین بودند.

وی خاطرنشان کرد: هر موفقیتی که در صحنه مسابقات عاید ورزشکار می‌شود، بستگی به عملکرد خوب ذهن دارد. اگر ذهن ورزشکار به موقع تصمیم بگیرد و تمرینات لازم را به درستی انجام دهد،‌ عضلات و جسم مجریان بی عیب و نقصی هستند که کارها را بدون کوچک‌ترین اشتباه انجام می‌دهند، حال اگر ذهن نتواند کار خود را به خوبی انجام دهد،‌ بدون شک عضلات، اعصاب، هورمون‌ها و سایر قسمت‌های بدن چون هماهنگ عمل نمی‌کنند، اجرا کننده‌های موفقی نخواهند بود.

خبیری در پایان با بیان این که روانشناس نزدیک اعزام به مسابقات و پس از آن کارساز نیست، افزود: اگر در تمرینات ۹۰ درصد قوای فیزیکی و جسمی و ۱۰ درصد مهارت ذهنی ذخیل باشد، در مسابقات ۹۰ درصد ذهن و ۱۰ درصد قوای جسمانی دخیل است. بنابراین هر چقدر به بازیهای حساس و مهم نزدیک‌تر می‌شویم، نیاز مربی و ورزشکار به روانشناسی بیشتر احساس می‌شود. بنابراین به فدراسیون‌ها و باشگاه‌ها توصیه می‌کنم روانشناس ورزشی باید کاملا در کنار بدنسازان و کادر فنی کار خود را شروع کند و این طور نباشد نزدیک به مسابقات تیم‌های ورزشی تازه به فکر استفاده از روانشناس باشند، چون دیگر روانشناس نمی‌تواند کارساز و کارایی مثبتی داشته باشد، درست است کلید موفقیت ورزشکار مربی است، اما این موفقیت زمانی شکل می‌گیرد که روانشناس نیز در کنار مربی باشد و در صورت نیاز اطلاعات لازم را به مربی منتقل کند.

انتهای پیام

.