به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، توجه به این مهم که مرکزیت صنعت بانکرینگ، سوخت و عملیات سوخت رسانی است بسیار حائز اهمیت است. بدین معنی که سایر اجزا به واسطه و حول این فرآیند شکل خواهند گرفت. از مزایای صنعت بانکرینگ می‌توان به رونق اقتصادی منطقه، ارتقای جایگاه جهانی، به ویژه در حوزه‌های اقتصاد و سیاست، کاهش میزان قاچاق سوخت، ارز آوری و کاهش نرخ بیکاری اشاره کرد.
مشارکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در پروژه بانکرینگ سلخ قشم
پروژه بانکرینگ سلخ قشم طی ده سال گذشته با مشارکت ۶۰ درصدی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، ۲۵ درصدی منطقه آزاد قشم و ۱۵ درصدی شرکت ملی نفتکش ایران آغاز شد.
مطالعات اولیه و امکان سنجی طرح به لحاظ اقتصادی و فنی در همان سال‌های اولیه، در دو بخش ساحلی و فراساحلی به انجام رسید و طراحی و ساخت این بخش‌ها با هدف ایجاد زیرساخت‌های لازم برای بارگیری و تخلیه سوخت و مشتقات نفتی و تأمین ترابری دریایی پیش بینی و به انجام رسیده است که با در نظر گرفتن قابلیت‌های این سایت، دستیابی به ظرفیت عملیاتی تا چهار میلیون تُن در سال امکان پذیر است.
مجموعه ساحلی طرح سوخت رسانی در زمینی به مساحت بیش از ۱۲ هکتار با ۱۰ مخزن اتمسفری عمودی با سقف ثابت و ارتفاع ۹.۶ متر و قطر ۲۷ متری و تمام تأسیسات و تجهیزات جانبی، در سال ۱۳۹۵ تکمیل شده است؛ ظرفیت هر یک از این ۱۰ مخزن، ۵۲۶۰ مترمکعب و به عبارتی در مجموع ۵۲ هزار و ۶۰۰ مترمکعب است.
بخش فراساحل این طرح مهم نفتی در منطقه سلخ جزیره قشم دارای دو موج شکن است که موج شکن اصلی آن به طول ۱۶۰۰ متر و موج شکن فرعی هم با ۶۰۰ متر طول تکمیل شده است. این پروژه دارای یک اسکله در کنار موج شکن اصلی است.
بندر سوخت رسانی و خدمات کشتیرانی در جزیره قشم با هدف احداث اسکله و موج شکن در مجاورت سایت خشکی و مخازن و در جهت تکمیل مسیر انتقال سوخت و پهلوگیری ایمن شناورها احداث شده است.
این پروژه به صورت بندری شامل دو شاخه موج شکن اصلی و فرعی و همچنین مجهز به یک پست اسکله برای پهلوگیری شناورها با ظرفیت بار ۱۰ هزار تُن (DWT) طراحی و اجرا شده است.
این پست اسکله به صورت شمع و عرشه L. شکل به ابعاد ۵۰*۲۰ مترمربع و یک پل به عرض ۱۰ متر، بر روی ۵۰ شمع فلزی و در ضلع غربی حوضچه آرامش احداث گردیده است که با عمق آبخور هشت و نیم (۸.۵) متر بدون نیاز به لایروبی، قابلیت پهلودهی شناورهای سوخت رسان (با کمک ۴ دلفین و ۸ بولارد) را دارد.
تأسیسات بخش ساحلی شامل (ساختمان‌های اداری، صنعتی، محوطه، ۱۰ مخزن نگهداری فرآورده‌های نفتی به حجم ۵۲۶۰۰ متر مکعب، بیش از ۱۰ کیلومتر خطوط لوله انتقال سوخت، پمپ خانه، تأسیسات دوش‌های تخلیه تانکرهای حامل سوخت سنگین و گازوئیل، تأسیسات بلندینگ و بویلر روغن داغ و…) است.
شایان ذکر است یک شرکت سوخت رسانی و خدمات کشتیرانی در جزیره قشم پس از احداث و تکمیل تأسیسات مورد نیاز سوخت‌رسانی از جمله مخازن ذخیره سازی، خطوط لوله انتقال سوخت و بندرگاه در آغاز نیمه دوم سال ۱۳۹۹، آماده بهره برداری و انجام عملیات سوخت رسانی شده است.
همچنین این شرکت با توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت مازاد (با توجه به کمبود سوخت کم سولفور در داخل کشور) امکان مخزن داری، ارائه خدمات بندری و انجام عملیات انتقال سایر فرآورده‌ها برای مشتریان و درخواست کنندگان خدمات را دارد.
ضرورت وجود بنادر قوی صنعت بانکرینگ در خلیج فارس
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بخش زیادی از سوختی که بندر فجیره به کشتی‌های بین‌المللی به فروش می‌رساند، از طریق ایران تأمین می‌شود. اگرچه امارات دارای یکی از بزرگترین مراکز بانکرینگ است، اما سنگاپور اولین کشور دنیا در زمینه صنعت بانکرینگ محسوب می‌شود. کشوری که از منابع نفت و گاز نیز بی‌بهره است!
منطقه خلیج‌فارس ۴۷.۹ درصد ذخایر اثبات‌شده نفت خام دنیا را دارا بوده و همچنین ۳۴.۹ درصد صادرات نفت خام دنیا از این منطقه انجام می‌گیرد که انتقال این حجم عظیم مواد نفتی و فرآورده‌های حاصل از آن، نیازمند عبور و مرور گسترده‌ی کشتی‌های غول‌پیکر و قاره‌پیمای نفتی است که به دلیل پیمایش مسافت‌های طولانی و حجم بزرگ خود، نیازمند بنادر قوی در عرصه صنعت بانکرینگ است.
به دلیل نبود راه آبی به مناطق آسیای مرکزی و منطقه خاورمیانه، خلیج‌فارس موقعیتی ترانزیتی پیدا کرده است که این موضوع سبب عبور و مرور گسترده کشتی‌های تجاری از نقاط مختلف دنیا به این منطقه می‌شود.
این موضوعات نشان‌دهنده آن است که منطقه خلیج‌فارس یکی از مناطق مستعد برای صنعت بانکرینگ به شمار می‌رود.
همچنین تردد مالکان کشتی‌ها به بنادر ایران، موجب توسعه فعالیت‌های جانبی و افزایش اشتغال در این محل نیز خواهد شد. مطالعات نشان می‌دهد که راه‌اندازی و توسعه صنعت بانکرینگ می‌تواند به ایجاد مشاغل متنوعی مرتبط با امور خدماتی کشتیرانی و کارهای تخصصی جانبی منجر شود.
موقعیت ژئوپلتیک ایران برای بهره‌مندی از درآمدهای بانکرینگ به گونه‌ای است که هر ۱۲ دقیقه یک کشتی از تنگه هرمز و سالانه بالغ بر ۴۷ هزار فروند کشتی در منطقه خلیج فارس تردد می‌کنند که نشان‌دهنده‌ی حجم بسیار بالایی از تردد در این منطقه است. این آمار و ارقام و میزان دریافت سوخت برای کشتی‌ها می‌تواند در صورتی‌که سرمایه‌گذاری لازم صورت گیرد برای کشورمان درآمدزایی بسیار بالایی داشته باشد.
مزیت جزیره قشم برای فعالیت در زمینه بانکرینگ
جزیره قشم واقع در جنوب ایران، به دلیل قرار گرفتن در فاصله ۵ مایلی مسیر کشتیرانی بین المللی و با دارا بودن سواحل مناسب و امکانات بالقوه و مزیت‌های عظیم نفت و گاز و ظرفیت‌های فراوان اقتصادی در منطقه آزاد و ویژه اقتصادی، همچنین تدوین طرح جامع بانکرینگ کشور و مشخص شدن منطقه سلخ در جنوب جزیره به عنوان منطقه استراتژیک سوخت رسانی کشور و تصویب قوانینی در سطح قوای مقننه و مجریه، پتانسیل‌های زیادی داشته و توانایی ایفای نقش ارزنده در اقتصاد ایران را دارد. این جزیره فاقد پالایشگاه بوده که این موضوع و همچنین عدم ساخت پل ارتباطی با سرزمین اصلی، موجب افزایش هزینه‌های بانکرینگ شده است.
با این حال وزارت نفت بر اساس میزان ذخایر عظیم نفت و گاز و موقعیت جغرافیایی جزیره قشم، این منطقه را به عنوان قطب بانکرینگ سوخت رسانی و خدمات جانبی به کشتی‌های تجاری و صنعتی در جنوب کشور تعیین و طرح‌هایی را برای پیشبرد این هدف دنبال می‌کند. از جمله طرح‌هایی که در جزیره قشم اجرا خواهد شد ساخت پالایشگاه با ظرفیت ۱۴۰ هزار بشکه در روز است که خوراک آنها نفت خام سنگین و فوق سنگین خواهد بود. کاهش ۱۳۰ مایلی سایت سوخت رسانی سلخ قشم در مقایسه با بندر فجیره، به عنوان یک امتیاز ویژه برای کشتی‌ها در صرفه جویی زمان و سوخت به شمار می‌رود. منطقه سلخ قشم با تبدیل شدن به قطب بانکرینگ جنوب کشور نقش مهمی در تحولات کلان اقتصادی این منطقه ایفا خواهد کرد.
