پرونده یارانه له‌کننده روی میز دولت

هفته گذشته وزیر نفت اعلام کرد که وزارتخانه متبوعش روزانه 125میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی کنار می‌گذارد که این مبلغ کمرشکن است. زنگنه گفته است که وزارت نفت زیر بار پرداخت یارانه له شده است. این اظهارات با واکنش سخنگوی دولت مواجه شد. محمدباقر نوبخت ضمن همدردی با وزیر نفت، گفت: «احساس درد ما بیشتر از ایشان است؛ باید با همفکری و همکاری با یکدیگر راه‌حلی مناسب برای این حجم از یارانه پیدا کرد.» دولت یازدهم در آستانه دوسالگی همچنان پرونده اصلاح شیوه اجرای هدفمندی یارانه‌ها را روی میز دارد و نتوانسته برای حل این معما راهکاری را پیش روی خود قرار دهد.

طبق اختیاراتی که قانون هدفمندی یارانه‌ها به دولت داده است، امکان اصلاح شیوه پرداخت یارانه نقدی و کم کردن فشار له‌کننده برای دولت وجود داشته است اما دولت تاکنون حاضر نشده است که 10میلیون شهروند پردرآمد را از لیست یارانه‌بگیران کنار بگذارد. در ماه‌های ابتدایی فعالیت دولت یازدهم، موضوع سرکشی به حساب‌های بانکی افراد مطرح شد اما دولت اعلام کرد که قصد ندارد اعتماد مردم به سیستم بانکی را خدشه دار کند و هرگز در حساب‌ها وارد نخواهد شد. برخی از موافقان حذف یارانه پردرآمدها اما معتقدند که دولت محرم اسرار مردم است و می‌تواند از دارایی افراد اطلاع کسب کند. با وجود این هنوز دولت حاضر به پذیرش ریسک اقتصادی و اجتماعی حذف یارانه پردرآمدها نشده است.

براساس بند ح تبصره۲۰ قانون بودجه سال۹۴ کل کشور، دولت موظف است یارانه خانوارهای پردرآمد را قطع کند. خانوارهای پردرآمد به تشخیص دولت و براساس شرایط اقلیمی، بعد خانوار و محل سکونت و میزان درآمد تعیین می‌شود. میزان یارانه پرداختی در بودجه سال94 از ۴۲ به ۳۹هزار میلیارد تومان کاهش یافته و این در حالی است که حدود ۷۶میلیون متقاضی یارانه نقدی در کشور وجود دارد. پرداخت یارانه نقدی از آذر1389 که فاز اول قانون هدفمندی یارانه‌ها در دولت نهم کلید خورد آغاز شده است و تاکنون یک خانواده 5نفری هزینه‌ای نزدیک به 11.3میلیون تومان را برای دولت به همراه داشته است. مجموع این ارقام در 4سال گذشته، هزینه‌ای بالغ بر 190هزار میلیارد تومان را که به اندازه منابع عمومی بودجه در یک سال می‌رسد به دولت تحمیل کرده است.

در حالی این مبلغ میان خانواده‌ها توزیع شده است که طبق قانون هدفمندی باید نیمی از منابع ناشی از افزایش قیمت حامل‌های انرژی برای توزیع نقدی هزینه می‌شد. مبلغ توزیع شده میان مردم بیش از 100درصد منابع حاصل از افزایش قیمت حامل‌های انرژی بوده است که عملا این موضوع برای دولت بار مالی بیشتری به همراه داشته است.

هنوز دولت موفق نشده روش پرداخت یارانه نقدی را اصلاح کند و به آنچه قانون تأکید کرده بازگردد. برای کاهش 3هزار میلیارد تومانی پرداخت یارانه نقدی باید حداقل 5میلیون نفر از 76میلیون نفر یارانه‌بگیر از ابتدای امسال با قطع یارانه مواجه می‌شدند اما نخستین یارانه نقدی سال‌جاری بدون تغییر نسبت به گذشته پرداخت شده است. محمدباقر نوبخت پس از گلایه وزیر نفت از فشار یارانه نقدی گفت: در تبصره٢٠ بودجه سال٩٤ منابع و مصارف هدفمندی یارانه‌ها مشخص شده است که باید در همین بخش هزینه شود و نمی‌توان در جای دیگری از آن استفاده کرد.