«شرح مختصری بر چاپ سنگی» با ارائه شرحی اجمالی از تاریخ چاپ در جهان آغاز شده و در ادامه به ارائه اطلاعاتی ارزنده درباره مخترع چاپ سنگی، روند اختراع چاپ سنگی، چاپ سنگی در جهان و ایران و دلایل شیوع چاپ سنگی می‌پردازد.

• آشنایی با مجله چاپ

پدیدآورنده کتاب «شرح مختصری بر چاپ سنگی» از یوهان آلوئیس زنه‌فلدر (1771 - 1834) بازیگر و نمایش‌نامه نویس اتریشی به عنوان مخترع چاپ سنگی نام برده و چاپ در جهان را وامدار اختراع زنه‌فلدر می‌داند. زنه‌فلدر در سال 1800 میلادی اختراع خود را در دفتر ثبت اختراع لندن به ثبت رسانده است.

در این کتاب، ارزان‌تر بودن هزینه‌های چاپ به عنوان مهمترین برتری چاپ سنگی بر چاپ گوتنبرگی یاد شده و از سرعت بیشتر، سهولت کار و ویژگی هنری به عنوان دیگر دلایل شیوع چاپ سنگی در برابر صنعت چاپ حروفی نام برده شده است. همچنین چاپ مبتنی بر واکنش شیمیایی در چاپ سنگی، در مقابل شیوه کاملا مکانیکی چاپ گوتنبرگی مورد توصیف قرار گرفته است.

بخش «تاریخچه چاپ سنگی در جهان» در کتاب «شرح مختصری بر چاپ سنگی»، نه تنها نقش پر رنگ زنه‌فلدر بازیگر بلکه ردپای مهندس اسپانیایی، معمار آلمانی یا هنرمندی ورشو تبار در شیوع این روش چاپ را به تصویر می‌کشد.

بر اساس اطلاعات این کتاب، بمبئی در هند، استانبول در ترکیه، کاظمین در عراق، حلب در سوریه و مکناس در مغرب، شهرهایی هستند که پایه‌گذار چاپ سنگی در کشورشان به شمار می‌روند.

مجید غلامی جلیسه، پدیدآورنده کتاب «شرح مختصری بر چاپ سنگی»، پس از آنکه از چاپ سنگی قرآن مجید در تبریز به عنوان اولین کتاب چاپ سنگی ایران نام می‌برد، از زادالمعاد، گلستان سعدی، نخبه، سوال و جواب و دیوان حافظ به عنوان اولین کتاب‌های چاپ سنگی ایران یاد کرده و همچنین به محمد صالح شیرازی پدر چاپ ایران می‌پردازد.

جلیسه در معرفی اولین کتاب فارسی چاپ سنگی، به کتاب «ادله قویه بر عدم جواز کبیسه در شریعت زرتشتیه» تألیف ملا فیروز بن کاووس (1830 - 1758) اشاره کرده که در رد «شواهد النفسیه» تألیف محمدهاشم اصفهانی نوشته شده و در سال 1827 میلادی در شهر بمبئی و در چاپخانه سماچار به چاپ رسیده است.

تصویری از زنه‌فلدر مخترع چاپ سنگی، تصویر یک کارگاه چاپ سنگی در هند، برش‌هایی تصویری از «قرآن مجید» و «زادالمعاد» به عنوان اولین و دومین کتاب چاپ سنگی در ایران و تصویری از روزنامه کاغذ اخبار از مجموعه خصوصی استاد سید فرید قاسمی، از جمله تصاویر دیدنی گنجانده شده در کتاب «شرح مختصری بر چاپ سنگی» است.

بخش دوم این کتاب، ترجمه‌ای به همت محمدجواد احمدی‌نیا است که تحت عنوان «تکنیک» نامگذاری شده و به محورهایی نظیر پیشینه، ابزار و روند پیشرفت چاپ سنگی و ویژگی‌های ماشین چاپ سنگی می‌پردازد.