اردشیر پشنگ، در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد آسیب‌شناسی تحولات اخیر در عراق و حمله به اماکن دیپلماتیک ایران از جمله در نجف اظهار کرد: نشانه‌ها روابط بسیار نزدیک و در هم تنیده که از آن به عنوان رابطه استراتژیک بین تهران و بغداد یاد می‌شود، گاه به مانند شمشیری دو لبه عمل می کند. بدین معنی که همانطور که وقتی گفته می شود نزدیک ترین دولت به عراق و حامی منطقه ای این کشور، ایران است و میان رهبران سیاسی دو کشور فراتر از روابط رسمی و دیپلماتیک روابط قدیمی دوستانه و عمیقی وجود دارد و در زمان تشکیل دولت و یا تلاش برای حل اختلافات داخلی، ایران نقش موثری دارد، در سوی دیگر وقتی انتقادها به دولت عراق افزایش پیدا می کند و این دولت را در زمینه کارآمدی و پاسخگویی به مطالبات مردم ضعیف تشخیص می دهند، برخی علاوه بر دولت مذکور انگشت اتهام را بسوی دوستان و حامیان نزدیکش نیز نشانه می‌روند و در چنین شرایطی است که هر از گاهی ایران در سیبل برخی از انتقادات طی دو سال اخیر قرار می گیرد و با تبلیغات وسیع جریان‌ها و کشورهای مخالف ایران، ماحصل این انتقادات حمله به برخی مراکز دیپلماتیک ایران در کربلا، نجف و بصره می شود.
وی ادامه داد: در چرایی حمله به مراکز دیپلماتیک نزدیک بودن دولت‌های ایران و عراق به هم تنها بعدی از ماجرا است، در این بین بایستی به حضور بازیگران رقیب که سعی دارند در آب گل آلود عراق ماهی های مد نظر خود را از دست ایران ربوده و در سبد خود قرار دهند، اشاره کرد. بازیگران فرامنطقه ای و منطقه‌ای که طبیعتا بر آتش این گمانه زنی ها و اتهامات بیشتر می دمند تا بی ثباتی و ناآرامی علیه دولت مستقر و نیز ایران بیشتر شود. آنان مخالف وضع موجودند و از هر فرصتی برای ضربه زدن به موقعیت ویژه و ممتاز روابط تهران –بغداد استفاده می‌کنند. در چنین موقعیتی هم از ابزارهای نرم نظیر تهییج افکار عمومی معترضین بصورت مستقیم و غیرمستقیم با استفاده از شبکه های تلویزیونی، شبکه های اجتماعی و اینترنتی استفاده می کنند و هم در بعد روابط آشکار بدنبال ایجاد صف بندی های جدید و تغییر در آرایش سیاسی موجود در عراق به نفع خود و علیه ایران هستند.
این کارشناس مسائل غرب آسیا در ادامه بر ضرورت بازنگری در سیاست های تبلیغی، رسانه ای و دیپلماسی عمومی ایران در تعامل با عراق تاکید می کند و می گوید: متاسفانه در میان این همه حساسیت ها و رقابت ها که بدان اشاره شد، دیده می شود برخی از شخصیت ها، تریبون ها و یا رسانه ها در داخل به اشتباه باعث غبارآلودتر شدن فضای موجود شده و با اظهار نظرهای نسنجیده، تیترهای رسانه ای که شائبه دخالت در امور داخلی عراق دارد، باعث افزایش حساسیت و واکنش بخشی از جامعه و گروه‌های سیاسی عراقی می شوند. موضوعی که باعث می شود در زمان بحرانی شدن و اعتراضات خیابانی تبدیل به مستمسک های قابل سرچ و عیان توسط برخی از معترضین علیه ایران شود در نتیجه می بایست در این حوزه ها بازبینی جدی کرد، چرا که در جهان رسانه و شبکه های اجتماعی دیگر هیچ گفته یا نوشتاری محلی و ملی محسوب نمی شود و با مانیتورینگ لحظه به لحظه این گفته ها بعدی فرامحلی و فراملی به خود می گیرند و زمینه ساز بروز آسیب های جدی می شوند.
پشنگ افزود: مساله دیگر به اولویت های سیاست خارجی جمهوری اسلامی باز می گردد همانطور که می دانیم ایران در یکی از امنیتی ترین مناطق جهان قرار گرفته است و از دیرباز رقابت های امنیتی بسیاری وجود داشته است امری که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به شرایط منطقه و تعارضی که منافع ایران با منافع برخی از قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای پیدا کرد، تشدید شده است و در نتیجه رویه و اولویت در سیاستگذاری ایران عمدتاً نگاهی امنیتی و سیاسی بوده است تا اقتصادی.
وی در همین راستا خاطرنشان کرد: یکی از خروجی‌های چنین دیدگاهی اولویت یافتن رابطه سیاسی-امنیتی به جای رابطه زیربنایی و اقتصادی میان دو کشور ایران و عراق است. گرچه در حال حاضر میزان تبادلات ایران و عراق در سطح بالایی قرار دارد و طی دو سال اخیر ایران در صدر روابط بازرگانی و اقتصادی با عراق قرار داشته است اما ظرفیت و کشش طرفین در این حوزه بسیار بیشتر از رقم 8 میلیارد و 900 میلیون دلاری در سال است.
این کارشناس مسائل غرب آسیا ادامه داد: اگر اهتمام جدی تری در این زمینه شود و تمرکز بیشتری در سیاست خارجی به سیاست های غیرتبلیغی و غیر نمادین شود و در حوزه زیربنایی روابط عمق بیابد در اینصورت در زمان های اعتراضات اینچنین ایران مورد حمله و هجمه قرار نمی گیرد.
وی با اشاره به تبلیغات وسیع برخی کشورهای منطقه در عراق علیه ایران اظهار کرد: با توجه به مشکلات معیشتی و زیرساختی در عراق، این ذهنیت در بین بخشی از جامعه عراق رواج داده شده است که قدرت بالادستی در عراق ایران است این موضوعی است که رقبای ایران به شدت بر روی آن تبلیغ می‌کند و برخی مقامات عراقی نیز با توجه به منافع خود به نوعی به آن دامن می‌زنند. برخی در کشور خودمان نیز در این زمینه بدسلیقگی به خرج می‌دهند و به اشتباه جایگاه ایران را به شکل نامناسبی بازتاب می‌دهند که این موضوع در کنار تبلیغات رقبا که در کمین نشسته‌اند، باعث می‌شود وقتی دولتی در عراق از نظر کارآمدی و پاسخگوی به مطالبات مردم در وضعیت مناسبی قرار نداشته باشد انگشت اتهام به سمت حامیان دولت یعنی ایران می‌رود. در چنین موقعیتی رقبای ایران از این نماد که به عنوان نماد نزدیکی ایران و عراق یاد می‌شود به عنوان بهانه حمله به ایران استفاده می‌کنند.
این کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان این که جامعه عراق می‌داند که در مسئله نجات این کشور از دست داعش و عبور از مرحله گذار، ایران نقشی کلیدی در رهایی عراق از تروریسم داشته است، گفت: ما هزینه گزافی را در این ارتباط در عراق پرداختیم ولی متاسفانه از این موضوع به نحوه مطلوب استفاده نشد و این بیانگر ضعف ما در دیپلماسی عمومی است.
وی با بیان این که دیپلماسی عمومی ایران در بعد سیاست خارجی همچنان براساس روش‌های کلاسیک است و توجه چندانی به تکنولوژی و استفاده از ابزارهای چون شبکه‌های اجتماعی و یا تلویزیون‌های اینترنتی و ماهواره‌ای ندارد تصریح کرد: ضعف موجود در دیپلماسی عمومی کشور باعث می‌شود به راحتی تلاش های ایران برای مبارزه با داعش فراموش شود و از آن سو با بهره برداری رقیب از این ظرفیت، انگشت اتهام از سوی معترضان عراقی که در معرض تبلیغات بسیار شدید قرار دارند به سرعت به سمت ایران روانه شود.
پشنگ در پایان این گفت‌وگو با بیان این که به نظر می‌رسد ایران با توجه به ظرفیت‌ها و اشتراکات فرهنگی و اجتماعی که در عراق دارد، در عرصه سیاست خارجی باید در استفاده از نمادهای خود در روابط با عراق تجدید نظر کند و بر روی مسائل جدید و پتانسیال‌های مغفول مانده تمرکز کند، گفت: از دیگر سو ما باید در به کار بردن کلمات در توصیف روابط دو کشور دقت بیشتری بکنیم در همین چارچوب ما باید به این موضوع توجه داشته باشیم که عراق یک جامعه متکثر است و باید با تمام گروه‌های عراق ارتباط داشت.
انتهای پیام
