به گزارش سرویس دینی جام نیوز؛یکی از سوالاتی که در پی عملیات انتحاری گروه های تکفیری در عراق در ذهن بر خی از زائرین  وشیعیان مطرح میشود این است که  اگر فردی در سفر  کربلا به خاطر عملیات های انتحاری فوت کند ایا جزو شهدا است

پاسخ سوال :

 جهت پاسخ به این سوال ابتدا به تعریف شهادت اشاره می گردد و با آگاهی از تعریف شهادت بدون شک ابهامات در این باره خود به خود رفع خواهد شد.

شهید و شهادت در لغت به معنای شهود یا حضور است و شاهد و شهید یعنی حاضر و جمع آن شهدا است. (۱) در مجمع البحرین آمده است: شهادت یعنی کشته شدن در راه خدا. وجه تسمیه چنین قتلی به شهادت، بدین جهت است که ملائکه رحمت بدین صحنه حضور یابند و بر این وجه، شهید به معنای شهود است، یا بدین سبب که خدا و فرشتگانش به دخول شهید به بهشت گواهی دهند و یا بدین لحاظ که شهید به همراه انبیا در قیامت بر دیگر امم گواهی دهند و یا چون شهید زنده و حاضر است، به موجب آیه: “احیاء عند ربهم یرزقون؛ (۲) شهدا زنده‏اند و نزد پروردگارشان روزی داده میشوند”، و یا به این جهت که وی به شهادت حق قیام نمود تا کشته شد.(۳)

در تفسیر نمونه نیز آمده است: اطلاق “شهید” از ماده “شهود” بر آن‏ها یا به خاطر حضور رزمندگان اسلام در میدان نبرد با دشمنان حق است، یا به خاطر این که در لحظه شهادت، فرشتگان رحمت زا مشاهده میکنند، و یا به خاطر مشاهده نعمت‏های بزرگی است که برای آن‏ها آماده شده و یا به جهت حضورشان در پیشگاه خداوند است، آنچنانکه در سوره آل عمران میفرماید: “هرگز گمان مبر آن‏ها که در راه خدا کشته شده‏اند مردگانند، بلکه آن‏ها زنده‏اند و نزد پروردگارشان روزی داده میشوند”.(۴)

همیشه در تاریخ ملت‏ها روزهایی پیش میآید که بدون ایثار و فداکاری و دادن قربانیان، بسیاری از خطرات برطرف نمیشود، و اهداف بزرگ و مقدس محفوظ نمیماند. این جا است که گروهی مؤمن و ایثارگر باید به میدان آیند و با نثار خون خود از آیین حق پاسداری کنند. در منطق اسلام به این گونه افراد “شهید” گفته میشود.

در اسلام کمتر کسی به پایه و عظمت شهید میرسد؛ شهیدانی که آگاهانه و با اخلاص نیت به سوی میدان نبرد حق و باطل رفته، و آخرین قطرات خون پاک خود را نثار میکنند.

درباره مقام شهیدان، روایات عجیبی در منابع اسلامی دیده میشود که حکایت از عظمت فوق‏العاده ارزش کار شهیدان میکند. در روایتی از رسول گرامی (ص) میخوانیم: “در برابر هر نیکی، نیکی بهتری وجود دارد تا به شهادت در راه خدا رسد که برتر از آن چیزی متصور نیست”.(۵)

در روایت دیگری از امام زین العابدین (ع) میخوانیم: “هیچ قطره‏ای محبوب تر در پیشگاه خدا، از دو قطره نمیباشد: “۱ – قطره خونی که در راه او ریخته میشود. ۲ – قطره اشکی که در تاریکی شب از خوف خدا جاری میگردد و فقط به این قطره اشک، خدا اراده شده باشد”.(۶)

اگر تاریخ اسلام را ورق زنیم، می بینیم قسمت مهمی از افتخارات را شهیدان آفریده و بخش عظیمی از خدمت را آنان کرده‏اند. نه تنها دیروز، امروز نیز فرهنگ سرنوشت ساز “شهادت” است که لرزه بر اندام دشمنان میفکند، و آن‏ها را از نفوذ در دژهای اسلام مأیوس میکند.

بدون شک “شهادت” یک هدف نیست؛ هدف پیروزی بر دشمن و پاسداری از آیین حق است، اما پاسداران باید آن قدر آماده باشند که اگر در این مسیر، ایثار خون لازم شود، از آن دریغ ندارند، و این معنای امت شهید پرور است، نه این که شهادت را به عنوان یک هدف طلب کنند.

اما شهادت در فرهنگ اسلام دو معنای متفاوت دارد:

۱ – معنای خاص.

۲ – معنای گسترده و عام.

معنای خاص، کشته شدن در معرکه جنگ در راه خدا است که احکام خاص در فقه اسلامی دارد، از جمله عدم نیاز شهید به غسل و کفن، بلکه با همان لباس خونین دفن میشود.

معنای وسیع شهادت آن است که انسان در مسیر انجام وظیفه الهی کشته شود، یا بمیرد، مثل سربازی که در درگیری با اشرار و … به درجه رفیع شهادت رسیده است. هر کس در حین انجام چنین وظیفه‏ای به هر صورت از دنیا برود، “شهید” است.

در روایات اسلامی آمده است که چند گروه شهید از دنیا میروند:

۱ – از پیامبر گرامی (ص) نقل شده: “کسی که در طریق تحصیل علم از دنیا برود، شهید مرده است”. (۷)

۲ – حضرت علی (ع) میفرماید: “کسی که در بستر از دنیا رود، اما معرفت حق پروردگار و معرفت واقعی پیامبر (ص) او و اهلبیتش (ع) را داشته باشد، شهید از دنیا رفته است”. (۸)

۳ – در حدیث دیگری از امام صادق (ع) میخوانیم: “کسی که برای دفاع از مال خود در برابر مهاجمان ایستادگی کند و کشته شود، شهید است”. (۹)

هم چنین کسان دیگری که در مسیر حق کشته میشوند یا میمیرند.

از این جا عظمت فرهنگ اسلامی و گسترش آن روشن میشود.

حال در مورد کشته شدگان در انفجارها حرم اهل بیت نیز می توان گفت که آنها نیز با توجه به مطالبی که بیان شد در صورتی که همراه با معرفت پروردگار و اهل بیت باشد شهید محسوب می شوند و از ثواب آن بهره مند می شوند.

پی نوشت‏ها:

۱ – لسان العرب به نقل از بهاءالدین خرمشاهی، دانش‏نامه قرآن، ج ۲، ص ۱۳۳۹، کلمه شهید و شهادت.

۲ – آل عمران (۳) آیه ۱۶۹٫

۳ – شیخ فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، ج الربع الثانی، ص ۵۵۳٫

۴ – آیت الله مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۲۱، ص ۴۰۵٫

۵ – بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۱۵، چاپ بیروت.

۶ – همان، ج ۹۷، ص ۱۰، حدیث ۱۶٫

۷ – سفینه البحار، ج ۱، ماده “شهد” ص ۷۲۰ چاپ قدیم.

۸ – نهج البلاغه، خطبه ۱۹، آخر خطبه.

۹ – سفینةالبحار، ج اول، ماده “شهد” چاپ قدیم.

۱۰ – بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۲۷۲؛ تفسیر نمونه، ج ۲۱، ص ۴۰۳ – ۴۰۸، با تلخیص و برداشت.