تاجیکستان تنها کشور از میان سه کشور فارسی زبان است که تقویمش بر اساس گاهشمار میلادی بنا شده است، در حالی که در ایران و افغانستان، نوروز به عنوان اولین روز از سال تازه جشن گرفته می شود در تاجیکستان اما اولین روز سال نو برابر با اولین روز ژانویه است.



دانش آموزان و دانشجویان تاجیک نیز برخلاف هم سن و سالهای خود در ایران و افغانستان، در اولین روزهای زمستان به تعطیلات یک ماهه می روند.



تقویم تاجیکستان، همچون خط و الفبای رسمی این کشور یادگاری است به جا مانده از دورانی که این جمهوری عضوی از اتحاد جماهیر شوروی بود.



بسیاری در تاجیکستان بر این اعتقادند که جشن سال نوی میلادی با فرهنگ و تاریخ تاجیکها مناسبتی ندارد و ضرورتی برای گرامیداشت آن وجود ندارد.



در تاجیکستان سالها است که موضوع تغییر تقویم و جشن گرفتن سال نوی میلادی مورد بحث است. هنوز بسیاری مخالف برچیده شدن جشن های سال نوی میلادی هستند.



برخی اسلامگرایان تاجیک بر روی وجهه «مسیحی» بودن جشن های سال نوی میلادی و اساس این تقویم که بر پایه رخدادی مذهبی شکل گرفته است تاکید می کنند و اینکه این فرهنگ در دوران شوروی به این منطقه مسلمان نشین تحمیل شده است. در همین حال رسانه های محلی از دعوت برخی روحانیون برای عدم برگزاری این جشن توسط مردم خبر داده اند.



در پی موضع گیریهای مختلف در این زمینه، 'سیدمکرم عبدالقادرزاده'، رئیس شورا علمای مرکز اسلامی تاجیکستان در آخرین جمعه سال 2014 در خطبه نماز جمعه خود تاکید کرد، “رفتن به گرد ارچه(کاج تزئین شده) برای سال نو میلادی انسان را کافر نمی کند.



وی با اشاره به نظر برخی که گفته اند؛ رفتن به گرد ارچه سال نو عامل کافرشدن انسان است، اظهار داشت که چنین نیست و “به گرد ارچه رفتن و از پیش ارچه گذشتن انسان را کافر نمی کند.



با وجود این که عید مذهبی و دینی ما نیست. اما انسان را کافر نمی کند.”



به گفته رئیس شورا ی علمای مرکز اسلامی تاجیکستان بر اساس اعتقاد پیروان بعضی از دین ها، گویا حضرت عسیی در زیر ارچه به دنیا آمده است و به همین مناسبت آنها در گرد آن خرسند ی و خوشحالی می کنند.



سیدمکرم عبدالقادرزاده همچنین تاکید کرد، با پوشیدن نوعی از لباس انسان کافر نشده همچنان که با مرتکب شدن گناه هم ، انسان کافر نمی شود، بلکه گنهکار شده، به عذاب خداوند گرفتار می شود. چرا که کافر شدن شرک آوردن و انکار کردن خداوند است”.



سرزمین تاجیکها که اکنون بیش از هشت میلیون نفر جمعیت را در خود جای داده است، در سال ۱۸۶۶ و به تدریج به زیر سلطه تزارهای روس درآمد و بعدها به عنوان یک جمهوری در درون مرزهای شوروی شناخته شد. در طی آن سالها بسیاری از شاخصه های فرهنگی تاجیکستان کمرنگ شد و جای خود را به فرهنگ روس ها داد.



با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ میلادی برابر با سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی، تاجیکستان به استقلال دست یافت و تلاشهایی برای رونق دوباره آئین ها و مناسبت های کهن در این کشور جوان آغاز شد.



'حاج اکبر تورجان زاده' از رهبران مذهبی معروف تاجیکستان ، منشا شایعات درباره لغو تعطیلات سال نوی میلادی را به دشمنان جنبش های اسلامی نسبت می دهد.



او از توطئه ای علیه جنبش اسلامی خبر می دهد و می گوید : «آنها در تلاشند که چنین ظاهر سازی کنند که روحانیت از جشن گرفتن سال نوی میلادی ممانعت می کند، اما هیچکس پبرامون من چنین مساله ای را مطرح نکرده است.



او می افزاید: مسلمانان تقویم خود را دارند. سال جدید ما در روز دیگری آغاز می شود. اما این بدان معنا نیست که من مخالف جشن گرفتن مردم دیگر هستم.»



وزارت معارف و علم تاجیکستان طی نامه ای با امضای نور الدین سعید اف، وزیر معارف و علم تاجیکستان از رهبران بخشهای معارف ولایات، شهرها، نواحی، دانشگاهها و مدارس خواسته است که بر برگزاری جشنها نظارت بیشتری کرده و از همه گونه مواد آتش بازی، خریداری هدایا، خرجهای بیهوده و سفره آرایی جلوگیری کنند.



نور الدین سعیداف در نامه خود بر « بر پایی آیین های فرهنگی و ورزشی، از جمله شعرخوانی، مسابقات نقاشی و دانش آموز برتر، مسابقه های فوتبال، بسکتبال، کشتی، بوکس، تأسیس نشریه های دیواری تاکید کرده است .



همچنین ،در سال جاری مقامات تاجیکستان در رابطه با جشن سال نو میلادی محدودیتهایی راه اندازی کرده اند.



از جمله مسئولان کمیته رادیو و تلویزیون تاجیکستان گفته اند که در برنامه های سال نو امسال بابای برفی (یا بابا نوئل) و درخت کاج که از رمزهای عمده سال نو مسیحی محسوب می شوند، حضور نخواهند داشت.



برخی از صاحب نظران می گویند که تصمیمات اخیر مقامات تاجیک از مذهبی شدن بیشتر جامعه تاجیکستان گواهی می دهد. زیرا برخی از جانبداران ارزشهای اسلامی بر این نظرند که تجلیل از سال نو مسیحی با ارزشهای اسلامی متناقض است.



شایان ذکر است همه ساله به مناسبت سالروز ولادت عیسی مسیح و آغاز سال نو مسیحی در میدان مرکزی شهر دوشنبه ارچه سال نویی بر پا می شد اما ارچه سال نویی امسال با سالهای پیشین تفاوت دارد. چرا که تاجی مشابه آنچه که بر سر مجسمه اسماعیل سامانی قرار دارد، بر بالای آن قرار داده شده است .



مطابق اعلان شهرداری پایتخت تاجیکستان در میدان دوستی تاجیکستان که در یک گوشه آن ارچه سال نو برپا شده است روز سی و یکم ماه اکتبر از ساعت 19تا 21 مجلس بزم و شادمانی و کنسرت ستاره های تاجیکستان برگزار و سپس مراسم آتش بازی و نور افشانی صورت می گیرد.



آساق*1*312*1579