به گزارش ایسنا، در سالیان گذشته صنعتگران و اندیشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که دانشگاه‌ها می‌توانند با پرورش و توسعه کارکنان دانشی و تأمین اطلاعات مورد نیاز، نقش بسیاری در ایجاد و گسترش سیستم‌های نوآوری محلی و ملی داشته باشند. کشورهای توسعه‌یافته در سال‌های گذشته تلاش کرده‌اند تا تمرکز فزاینده‌ای بر نگهداشت و انتقال مناسب دانش از سمت دانشگاه به صنعت داشته باشند. بنابراین دانشگاه، منبعی ضروری برای دانش جدید صنایع است. معمولاً و از لحاظ نظری، دانشگاه‌ها در وضعیتی قرار دارند که بیشتر وقت خود را صرف فعالیت‌های علمی و آموزشی می‌کنند و صنایع مشغول فعالیت‌های عملی و تولیدی هستند، اما به واقع، دانش تولیدشده در دانشگاه‌ها می‌تواند مزیتی رقابتی برای بخش صنعت محسوب شود.
متخصصان معتقدند ارتباط میان صنعت و دانشگاه در چهار حوزه اصلی پژوهش پایه‌ای، پژوهش مشارکتی، انتقال دانش و انتقال فناوری می‌تواند صورت گیرد. همکاری‌های دانشگاه و صنعت می‌تواند با تأمین سرمایه از سمت صنعت و تأمین دانش مورد نیاز و نیروی کار از سمت دانشگاه، به ارتقای پژوهش‌ها و اختراعات و فناوری منجر شود. دولت نیز با ایجاد ساختارهای انگیزشی و بسترسازی قانونی می‌تواند به برقراری این ارتباط کمک کند. اهمیت رابطه میان صنعت و دانشگاه ناشی از این نکته است که این دو نهاد از جمله سرنوشت‌سازترین نهادهای اجتماعی هر جامعه‌ای به‌خصوص پس از انقلاب صنعتی هستند و دستیابی به توسعه بدون برقراری ارتباط مؤثر بین این دو نهاد امکان‌پذیر نخواهد بود.
اهمیت بالای این موضوع، پژوهشگران کشور را به صرافت انجام یک پژوهش در خصوص موانع این ارتباط در ایران انداخته است. در این پژوهش، محققانی از دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاه تهران به شناسایی علل ارتباط ضعیف دانشگاه با صنعت پرداخته و راهکارهایی برای بهبود آن ارائه کرده‌اند.
برای انجام این مطالعه تحقیقاتی، از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با ۱۸ نفر از اساتید هیئت‌علمی در تهران استفاده شده است و محققان پس از جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز، آنها را با استفاده از روش‌های آماری، به کمک کامپیوتر تجزیه‌وتحلیل کرده‌اند.
یافته‌های پژوهش، سه علت اصلی را برای ارتباط ضعیف دانشگاه و صنعت در ایران بیان کرده‌اند که شامل وجود دانشکده‌های تک‌بعدی، صنعت سطحی‌نگر و دولت غافل از بسترسازی هستند.
مجریان این پژوهش برای رفع این نقایص، سه راهکار را نیز به‌صورت نظیر به نظیر با علت‌ها و به شرح زیر ارائه داده‌اند: صنعت‌محور کردن دانش، دانش‌بنیان کردن صنعت و بسترسازی قانونی دولت.
در این رابطه، علی پور بهروزان، محقق دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی و سایر همکارانش می‌گویند: «منظور از تک‌بعدی بودن دانشکده‌ها آن است که صنعت و نیازهای آن، عمدتاً جایی در دانشگاه ندارند. وقتی تصمیم به ایجاد یا حذف یک رشته یا گرایش خاص گرفته می‌شود، این تصمیم‌گیری بدون در نظر گرفتن نیازهای واقعی صنعت و جامعه و براساس خواست مدیر گروه، پیشنهاد اساتید، تقاضای دانشجویان و یا صرفاً تقلید از برنامه درسی دانشکده‌های برتر دنیا است. درحالی‌که به‌زعم برخی مشارکت‌کنندگان، تصمیم گیران در این زمینه باید در ابتدا به سراغ چند مدیرعامل یا شخصیت‌های مطرح صنعتگر بروند و پیشنهادهای آنها را هم در حذف یا ایجاد چنین رشته‌هایی دریافت کنند».
این محققان می‌افزایند: «پراکنده‌کاری دانشگاهیان، یکی دیگر از ضعف‌های دانشکده‌های مدیریت است. حوزه کاری برخی پژوهشگران از رشته تحصیلی آنها بسیار دور و بعضاً بی‌ربط است. چنین عملی البته به نیت‌های مختلفی صورت می‌گیرد. ولی در هر صورت اقدام به این پراکنده‌کاری‌ها خود موجب ضعیف عمل کردن در پروژه‌های دریافتی از صنعت است. چرا که موجب بی‌اعتماد شدن صنعت به توان پژوهشی اساتید مربوطه و در نهایت دوری این دو نهاد از یکدیگر می‌شود».
از سویی، براساس یافته‌های این پژوهش که در فصل‌نامه «مجلس و راهبرد» متعلق به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده‌اند، صنعت به دلایل مختلف تمایلی ندارد که به دانشگاه نزدیک شود و این بی‌تمایلی، ذیل عنوان صنعت سطحی‌نگر، قرار می‌گیرد.
بنابه گفته پور بهروزان و تیم پژوهشی همکار او، «صنعت میل دارد از خار ج از کشور خرید کند. در واقع ترجیح می‌دهد به‌جای سرمایه‌گذاری بلندمدت بر پروژه‌های دانشگاهی، تکنولوژی مدنظر خود را به‌سرعت خریداری کند. صنایع کوچک نیز که دسترسی به خریدهای خارجی ندارند، از صنایع بزرگ داخلی الگوبرداری می‌کنند. اگر هم جایی جزو شرایط جذب یا همکاری خود با دانشگاهیان، شرط مدرک و موارد مشابه را می‌گذارند، به دلیل نگاه مُدگونه به مدرک تحصیلی و کسب وجهه اجتماعی است».
این یافته‌های پژوهشی که به آسیب‌شناسی روابط نامطلوب فعلی در این خصوص پرداخته‌اند، می‌توانند در نزدیک کردن دانشگاه و صنعت در کشور ما، مؤثر واقع شده و از این طریق، موجبات پیشرفتی همه‌جانبه و یکنواخت را در ایران فراهم آورند.
منبع: فصل‌نامه مجلس و راهبرد، دوره 26، شماره 99، 1398
انتهای پیام
