هدف قرار دادن فلسطینی ها در غزه همواره ریسک پایینی برای اسرائیل داشته و معادله حمله اسرائیل به غزه ـ با ده ها یا صدها کشته فلسطینی در ازای یک کشته اسرائیلی ـ قابل توجیه بوده است، اما این معادله می تواند قابل تغییر باشد و هزینه هایی که رژیم صهیونیستی می پردازد می تواند برای تغییر چشم انداز سیاسی در سرزمین های اشغالی کافی باشد.

تساوی نامتوازن

یهودیان سرزمین های اشغالی، آگاهانه نسبت به انسان های قربانی شده در قتل عام ها بی توجهی می کنند. این پدیده در اسرائیل، بعضا به هدایت غلط تعمدی و تبلیغات دولت از جمله طرح ادعاهایی مانند استفاده شبه نظامیان در غزه از شهروندان به عنوان سپر نظامی برمی گردد و موجب بی اعتنایی به جان و مال مردم بومی (فلسطینی ها) و تبدیل آنها به شهروندان درجه دو شده است.

در مقابل، بسیاری از یهودیان اسرائیل نسبت به هزینه های خودشان بسیار حساس هستند و مرگ و میر و بویژه دستگیری سربازان خود را در میادین نبرد برنمی تابند. این حساسیت و برنتابیدن مرگ و میر یا بازداشت سربازان از سوی یهودیان، در گذشته به انحلال دولت و پایان دادن به چند شغل و منصب سیاسی در اسرائیل منجر شد. عمیر پرتز، کفیل وزارت جنگ اسرائیل در سال 2006 یکی از این موارد است. پرتز مسئولیت حمله اسرائیل به لبنان را به عهده داشت که موجب کشته شدن 121 سرباز اسرائیلی از سوی مبارزان حزب الله شد. هشت سال بعد، وی در زمره افراد گمنام و مورد تنفر مردم قرار گرفت.

هزینه جنگ اسرائیل

تجربه لبنان کاملا متفاوت از غزه است. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل انتظار نداشت مانند گذشته این حمله به فلسطینی ها نیز باعث مرگ شمار زیادی از سربازان اسرائیلی شود و تصور می کرد فایده سیاسی ناشی از این حمله ـ پایان دادن به روند آشتی فلسطین ـ بسیار بیشتر از هزینه احتمالی آن است. درواقع، اهمیت فواید سیاسی برای مسئولان رژیم صهیونیستی از اهمیت مرگ هزار فلسطینی بیشتر است و مسئولان اسرائیلی معتقدند هیچ کس هم نمی تواند جامعه بین المللی را به اعمال فشاری هدفمند وادارد.

اما تصمیم نتانیاهو به تغییر شیوه تهاجم از بمباران هوایی به حملات زمینی، وی را در معرض خطر بیشتر و فشار شدیدتر اعضای راست افراطی کابینه قرار داد.

شاخه نظامی حماس در طول روزهای حمله هوایی، سازگاری و قابلیت خود را در رابطه با اصول نظامی نشان داد. مبارزان فلسطینی بیش از 60 اسرائیلی را به هلاکت رساندند. آنها موفق شدند هزینه های اقتصادی و روانی جنگ را از جمله در قالب اختلال دو روزه در پرواز خطوط بین المللی به تل آویو، به اسرائیلی ها نشان دهند.

علاوه بر این، بی توجهی اسرائیل به جان و عزت مردم غزه شروعی برای انتفاضه سوم در کرانه باختری و بیت المقدس شد. تلاش دیرینه مقامات دولت اسرائیل برای تقسیم جغرافیایی فلسطینی ها چندان موفق نبوده و اختلافات موجود نیز در حد مقامات حکومت خودگردان فلسطین است. شماری از سران اسرائیلی به اخوت و همبستگی موجود میان فلسطینی ها در نوار غزه و کرانه باختری اذعان می کنند. آنچه اکنون در کرانه باختری می گذرد، به ضرر نتانیاهو است.

دولت ائتلافی

واقعیت آن است که تهاجم اخیر به فلسطینی ها در نوار غزه برای نتانیاهو بد بوده است. درست است که وی رهبر حزب راستگرای لیکود است، اما در اسرائیل به عنوان فردی میانه رو محسوب می شود.

وی سال 2013 با دادن وعده به آویگدور لیبرمن و نفتالی بنت، رهبران احزاب اسرائیل، خانه ما و خانه یهود که هر دو ریشه در جناح راست افراطی افکار عمومی اسرائیل دارند، دولت خود را تشکیل داد و برای جلب نظر راست افراطی بسیار تلاش کرد، اما صرفا توانست از طریق مدارا با عناصر افراطی تر کابینه اش، جلوی چالش های بر سر راه نخست وزیری اش را بگیرد.

با این حال، هم لیبرمن و هم بنت اخیرا ضمن محکوم کردن مدیریت کشتار غزه از سوی نتانیاهو، از وی به دلیل قصور در وارد کردن ضربه ای سخت به فلسطینی ها انتقاد کردند و به دنبال آن، لیبرمن، با حفظ حضور «اسرائیل، خانه ما» در دولت نتانیاهو، به ائتلاف حزب خود با لیکود پایان داد. فشار وارده از سوی این دو وزیر رژیم صهیونیستی مطمئنا در تصورات درباره نخست وزیر رژیم صهیونیستی خلل هایی ایجاد خواهد کرد.

اکنون نتانیاهو با مجموعه ناخوشایندی از گزینه های سیاسی در رابطه با غزه و کرانه باختری مواجه است. وی می تواند به کشتار فلسطینی ها در غزه ادامه دهد و با یک آتش بس معقول مخالفت کند. این گزینه، ادامه شلیک راکت های حماس و احتمال بسته شدن دوباره تنها فرودگاه بین المللی اسرائیل را افزایش می دهد؛ احتمالی که نتانیاهو بشدت از آن در هراس است. این گزینه احتمالا به معنای مرگ و میر بیشتر اسرائیلی ها و تبعات بدی است که به دنبال خواهد داشت.

پذیرش آتش بس، گزینه دیگری است که نتانیاهو در رابطه با غزه پیش رو دارد، اما این آتش بس احتمالا برای فلسطینی هایی که به نظر می رسد حاضر به دست کشیدن از اصول اساسی خود نیستند، فواید بیشتری دارد. نتانیاهو با تقویت حماس و فلسطینی ها و به خاطر قربانی کردن سربازان اسرائیلی به بی کفایتی متهم خواهد شد.

این احتمال وجود دارد که سیاستمداران یهودی اسرائیل، بویژه چهره هایی مانند بنت و لیبرمن در هر فرصتی از این روزنه ایجاد شده برای تضعیف نتانیاهو استفاده کرده و حتی برگزاری انتخابات را تسریع کنند.

البته هنوز نمی توان با قاطعیت گفت که دوره زمامداری سیاسی نتانیاهو به پایان رسیده ، زیرا در حال حاضر یهودیان اسرائیل ـ از هر حزب و گروهی ـ از ماجراجویی وی در غزه حمایت می کنند. علاوه بر این، وی مستعدترین سیاستمدار در محیطی است که دورویی، فریب، تحریف حقایق و فیلم بازی کردن را پاس می دارد. با این حال، قریب به یقین، وی می داند که ماجرای اخیر غزه به عنوان بزرگ ترین شکستش در طول هشت سال نخست وزیری اش محسوب می شود و این، فرصتی را برای دست کم دو نفر از وزرای کابینه اش فراهم می کند تا نخست وزیری اش را به چالش بکشند.

انتقاد شدید رسانه های صهیونیستی از دولت نتانیاهو

طی بیش از 40 روز گذشته و با آغاز حملات متعدد و وحشیانه رژیم صهیونیستی به نوار غزه، انتقادات بین المللی فراوانی نسبت به این حملات شده و روزنامه ها و رسانه های معتبر دنیا در گزارش های خود ارتش رژیم صهیونیستی و سران عالی رتبه نظامی و سیاسی تل آویو را مقصر این درگیری ها دانسته اند. در این میان انتقادات داخلی نسبت به عملکرد بنیامین نتانیاهو بیشتر شده و هرروز روزنامه های عبری زبان آن را بازتاب می دهند.

از جمله این موارد می توان به گزارش چند روز پیش شیمون شیفر، تحلیلگر سیاسی روزنامه یدیعوت آحارونوت اشاره کرد که در مطلبی به تندی از مقامات رژیم صهیونیستی به خاطر جنگ اخیر در غزه انتقاد کرد و اقدامات آنها را باعث ناامیدی و کشاندن اسرائیل به دادگاه های بین المللی خواند. وی با بیان این که نتانیاهو هیچ تفکری برای ورود به این جنگ نداشت، افزود: اما حماس و جهاد از همان ابتدا به دنبال تحقق اهدافی بودند که تعیین کرده بودند. آنها از ابتدا به دنبال پایان محاصره غزه و بازگشایی معابر مرزی بودند و بدون تحقق آنها حاضر به توقف پرتاب موشک های خود نشدند.

وی خطاب به نتانیاهو و دیگر مقامات نوشت: چه چیزی می خواهید؟ اشغال نوار غزه را؟ نه، هیچ عاقلی پیشنهاد اشغال نوار غزه را نمی دهد اما این پیشنهاد باید برپایه یک منطق نظامی باشد که براساس آن حماس و قدرت نظامی اش به کنترل درآید، اما این ادعا که حماس با مشاهده حجم خرابی های ناشی از بمباران به آتش بس مطابق با خواست شما تن در دهد کلامی بیخود است.

روزنامه «معاریو» نیز در مقاله ای به قلم اسحاق بن نر نویسنده اسرائیلی نوشت: ارتش اسرائیل از آمادگی قدرت مقاومت فلسطین غافلگیر شد و سازمان های اطلاعاتی در ارزیابی درست توانایی های مقاومت ناتوان ماندند و اسرائیل در چاره اندیشی برای تهدید تونل ها یا بازگرداندن آرامش به جنوب شکست خورد و حماس از این نبرد، قدرتمندانه خارج شد. در ادامه این مقاله آمده است: نیروهای نظامی اسرائیل از جنگ دوم لبنان عبرت نگرفتند و بسیاری از اشتباهات آن جنگ را تکرار می کنند و این در حالی است که گروه های فلسطینی از حملات سابق نظامی و محاصره درس های زیادی گرفتند.

همچنین روزنامه هاآرتص در گزارشی به این موضوع اشاره کرد که اسرائیل ارتش بزرگی سازماندهی کرده اما این ارتش باهوش نیست. این روزنامه در ادامه گزارش خود آورد: با وجود بالابردن بودجه هنگفت ارتش، اما تخریب تونل های حماس با موفقیت همراه نبود و حماس با تعداد تونل ها، نوع و عمق آن ما را غافلگیر کرد و جدا دردآور است که حماس بدون سلاح دریایی، هوایی و خودروهای زرهی می نشیند و عقل خود را به کار می اندازد و ارتش اسرائیل را شکست می دهد. مسخره تر ادعای کسانی است که می گویند حماس ضربه سختی خورد. هاآرتص خطاب به ارتش و رهبران تل آویو نوشت: چه زمانی در اسرائیل ابزار قدرت را خواهند آموخت و عقل خود را از صندوقچه بیرون خواهند آورد؟

الجزیره انگلیسی / ترجمه: صفا فقیه