از نگاه فعالان حوزه کشاورزی چند سالی می‌شود که ایران در بحث تولید سیب‌زمینی با مشکل عرضه و تقاضا روبه‌رو است. تجربه نشان داده که ایران در بعضی از سال‌ها با مشکل افزایش تولید سیب‌زمینی و کاهش چشم‌گیر قیمت این محصول کشاورزی و در برخی سال‌ها با مشکل کاهش تولید سیب‌زمینی و افزایش چشم‌گیر قیمت آن روبه‌رو می‌شود.

بر این اساس امسال نیز به نظر می‌رسد ایران با افزایش تولید این محصول روبه‌رو شده است؛ به طوری که قیمت آن به شکل چشم‌گیری کاهش یافته و دولت برای جلوگیری از زیان دادن کشاورزان، مجبور به خرید تضمینی این محصول شده است. در چنین وضعیتی باید بررسی شود که چرا اقتصاد ایران در زمینه کشت با نوعی بی‌نظمی مواجه است که به دنبال آن، یک سال مازاد محصول و یک سال با کمبود محصول روبه‌رو می‌شود؟

در این راستا، محمد رحیم نیازی، رئیس انجمن ملی سیب‌زمینی ایران، در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز، اظهار کرد: برای ساماندهی وضعیت کشت کشور، هم دستگاه‌های اجرایی مانند وزارت جهادکشاورزی و هم تشکل‌ها باید دست به کار شوند.

او افزود: ما در ایران با مشکل پراکندگی اراضی کشاورزی و البته زیاد بودن تعداد بهره‌وران روبه‌رو هسیتم، بنابراین ساماندهی این وضعیت نیاز به همکاری و برنامه‌ریزی این دو نهاد نامبرده دارد. تشکل‌ها می‌توانند عاملی برای ارتباط کشاورزانی شوند که تعدادشان زیاد است و در پراکندگی جغرافیایی قرار دارند و البته وزارت جهاد کشاورزی هم باید برای ساماندهی این وضعیت و به ویژه زمانی که بازار با مازاد محصول روبه‌روست، اقداماتی در جهت افزایش صادرات این محصول کشاورزی کند.

رئیس انجمن ملی سیب‌زمینی ایران، همچنین اظهار کرد: دولت در بهمن ماه سال 93 مصوبه‌ای داشت مبنی بر اینکه بابت هر کیلوگرم صادرات، 150 تومان، به کشاورزان اختصاص دهد که به دنبال این پیشنهاد تعداد زیادی از آنان برای صادرات این محصول تشویق شدند ولی در عمل دولت به وعده خودعمل نکرد و با پایان سال 93 و گذر پنج ماه از سال 94 هنوز خبری از اقدامات تشویقی برای انجام صادرات سیب‌زمینی نشده است.

او بابیان اینکه برای تولید محصولات کشاورزی باید استراتژی داشته باشیم، گفت: در چنین شرایطی ما برای مازاد محصول تولیدی خود نیز برنامه خواهیم داشت. بهترین برنامه هم در این زمینه، صادرات است. صادرات سیب‌زمینی علاوه بر بحث ارز‌آوری و ایجاد وجهه مناسب برای کشور صادرکننده، حمایتی از تولیدکننده به حساب می‌آید که به طور جدی باید برای آن برنامه‌ریزی شود. متاسفانه اکنون ما درصد ناچیزی از سیب‌زمینی خود را به کشورهایی مانند عراق و آذربایجان صادر می‌کنیم، این در حالی است که می‌توانیم برای صادرات سیب‌زمینی به کشورهایی مانند روسیه،ارمنستان و روسیه که پتانسیل واردات سیب‌زمینی از ایران را دارند، برنامه‌ریری کنیم.

نیازی گفت: متاسفانه تا کنون از این ظرفیت استفاده نشده است و بخشی از مازاد سیب‌زمینی در کشور توسط دولت به‌صورت خرید تضمینی خریداری می‌شود که ما موافق این سیاست نیستیم.

او تولید سیب زمینی در کشور را در سال جاری بین 4.5 تا 4.8 میلیون تن، اعلام و اظهار کرد: سرانه مصرف سیب زمینی ایرانیان، سالانه 45 کیلوگرم است.

به گزارش اقتصادنیوز، اگر سرانه مصرف سیب‌زمینی در ایران، 45 کیلوگرم باشد، با توجه به جمعیت 77.5 میلیونی کشور، سالانه قریب به سه میلیارد و 487 میلیون و 500 هزار کیلوگرم معادل سه میلیون و 487 هزار تن، سیب زمینی در ایران مصرف می‌شود.

از سوی دیگر با توجه به اینکه سیب‌زمینی در ایران با قیمت 300 تا 700 تومان به‌فروش می‌رسد، با در نظر گرفتن میانگین این مبلغ در حدود 500 تومان، سالانه معادل یک هزار و 743 میلیارد تومان، هزینه صرف سیب‌زمینی در کشور می‌شود.

از سوی دیگر اگر به طور میانگین در سال جاری بیش از 4.6 میلیون تن سیب‌زمینی تولید شود و میزان مصرف این محصول در کشور را حدود 3.5 میلیون تن در نظر بگیریم، بیش از به 1.1 میلیون تن معادل یک میلیارد و 100 میلیون کیلوگرم مازاد تولید سیب‌زمینی در کشور داریم که با احتساب سیب‌زمینی کیلویی 500 تومان؛ این میزان 550 میلیارد تومان هزینه بر می‌دارد.

با توجه به نبود برنامه‌ریزی مناسب برای صادرات این میزان، به نظر می‌رسد که بخش بزرگی از این 550 میلیارد تومان از محصولات کشاورزی کشور در معرض نابودی هستند و آن طور هم که مقامات بخش خصوصی این حوزه اعلام کرده‌اند احتمال معدوم‌ کردن آنها وجود دارد.

آن طور که تسنیم هم گزارش داده، محمد رحیم نیازی، رئیس انجمن ملی سیب زمینی کشور، گفته است: برای حفظ تعادل در بازار دولت باید سیب زمینی‌هایی را که در طرح خرید تضمینی از کشاورزان خریداری می‌کند، به جای اینکه دوباره به چرخه بازار برگرداند، معدوم یا برای خوراک دام مصرف کند.