به گزارش سرویس فرهنگی جام نیوز، مطابق سیاست‌های آرمانی طراحی‌شده در سند چشم‌انداز ایران 1404 و راهبردهای رهبر معظم انقلاب اسلامی، اقتصاد و آینده جامعه ایران باید بر محور دانایی و دانش تنظیم و مبتنی شده است. بر این اساس گسترش رویه تحقیق و پژوهش، انجام پژوهش‌های گسترده، حرکت در مرزهای دانش و تولید انبوه علم استراتژی بنیادین حرکت کشور به سمت تحقق اهداف توسعه‌ای به شمار می‌آید.
در حقیقت از نگاه مدیریت ارشد کشور علم‌محوری و دانایی ملاک ستاره راهنمای حرکت دستگاه‌های اجرایی به شمار می‌آید و البته اتخاذ این رویکرد با توجه به مجموعه تحولات جهانی کاملاً منطقی و صحیح به نظر میرسد؛ چراکه برخورداری از روش‌ها، نظریه‌ها و اندیشه‌های جدید، کلید حل مشکلات و حرکت سریع به سمت رفع تهدیدات و استفاده از فرصت‌ها می‌باشد و ازآنجا که رقبا و حریفان و سایر ممالک نیز به این مهم عطف توجه کرده‌اند ضرورت توجه به تولید علم و این زمینه‌های تحقق استراتژی دانایی‌محوری به شدت احساس میشود.
فرایند تولیدمحوری و گسترش پژوهش‌ها و تحقیقات بنیادین و کاربردی در حوزه‌های مختلف علوم تنها با عنایت به شکل‌گیری زمینه‌ها، بسترها و عواملی مؤثر بر آن امکان‌پذیر خواهد بود و بدون تحقق این زمینه‌ها نمی‌توان توقع و انتظاری برای گسترش علم و انجام مطالعات علمی داشت. یکی از مهم‌ترین بسترها و نمادها و جایگاه‌های مؤثر برای تحقق استراتژی دانایی‌محوری دانشگاه‌ها و مراکز علمی- پژوهشی می‌باشد؛ چراکه تولید علم در بطن نهاد دانشگاه و آموزش عالی و توسط اساتید و پژوهشگران حاضر در مراکز علمی – تخصصی محقق میشود.
در ادامه نگاهی داریم به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در باب تولید علم و اهمیت ویژه ای که این مساله در این مقطع حساس تاریخی برای کشورمان دارد:
عزم ملی, تحریم اقتصادی, تولید علم, پیشرفت هسته‌ای ایران, پیشرفت علمی ایران
ممکن است کسی بگوید اگر تحریم نبود از این ظرفیّتها میتوانستید خوب استفاده کنید، امّا [چون] تحریم هست نمیتوانید از این ظرفیّتها استفاده کنید؛ این خطا است؛ این حرف، درست نیست. ما در بسیاری از مسائل دیگر هم در عین تحریم توانسته‌ایم به نقطه‌های بسیار برجسته و بالا دست پیدا کنیم؛ یک مثال آن، تولید علم است؛ یک مثال آن، صنعت و فناوری است؛ در اینها ما تحریم بودیم، الان هم تحریم هستیم. در مورد دانشهای پیشرفته و روز، الان هم درهای مراکز علمی مهم بِروز دنیا به روی دانشمند ایرانی و دانشجوی ایرانی بسته است، امّا درعین‌حال، ما در نانو پیشرفت کردیم، در هسته‌ای پیشرفت کردیم، در سلّولهای بنیادی پیشرفت کردیم، در صنایع دفاعی پیشرفت کردیم، در صنایع پهپاد و موشک، به کوری چشم دشمن، پیشرفت کردیم؛ چرا در اقتصاد نتوانیم پیشرفت کنیم؟!
۱۳۹۳/۰۱/۰۱ بیانات در حرم مطهر رضوی
حرکت علمی یک دهه است که رو به رشد است
از حدود ده سال، دوازده سال پیش یک حرکت علمیِ جدید و رو به گسترشی در کشور آغاز شد و این حرکت ادامه پیدا کرد و رو به تزاید گذاشت. یعنی من اینجور می‌بینم و می فهمم که حرکت تولید علم و نگاه مجاهدت‌آمیز به کار علمی و تلاش علمی در کشور که از همان حدود ده دوازده سال قبل آغاز شده است تا امروز، نه فقط متوقف نشده است، بلکه رو به عمق و توسعه پیش رفته. تقریباً می شود گفت که در همه‌ی زمینه‌های علمی هم این حرکت وجود داشته است - در بعضی کمتر، و در بعضی بیشتر - این همان چیزی است که ما دنبالش بودیم؛ این همان مجاهدت علمی است که برای نظام جمهوری اسلامی و برای کشور ما لازم بود.
۱۳۹۲/۰۵/۱۵ بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها
تولید علم اعتماد به نفس می آورد
یکی از صحنه‌های بسیار مهم دیگری که مردم عزیز ما در آن نقش ایفاء کردند و کسی هم تصور نمی کرد که این صحنه اینجور برای نقش‌آفرینی ظرفیت داشته باشد، عرصه‌ی علم و فناوری است. کی خیال میکرد جوانان ما اینجور وارد این میدان شوند؟ بمجرد اینکه نهضت تولید علم و جنبش نرم‌افزاری با نخبگان و زبدگان دانشگاهی مطرح شد، آنچنان حرکت عظیمی به وجود آمد که شد یک گفتمان عمومی، شد.
این کارهای علمی مایه‌ی اعتماد به نفس ملت ایران است، مایه‌ی رونق اقتصادی است. تجارتهای پرسود مادی، ناشی از پیشرفتهای علمی است. جوانان ما در این زمینه وارد شدند. آمارهای جهانی هم این را تأیید کرد. البته مسئولان هم تلاشهای باارزشی میکنند.
۱۳۹۰/۰۷/۲۰ بیانات در اجتماع بزرگ مردم کرمانشاه
فکر پیش از علم
ما احتیاج داریم به فکر، احتیاج داریم به فلسفه، تا بتوانیم علم را، فناوری را، مدیریت کشور را، مسائل گوناگون جامعه را به پیش ببریم و حل کنیم. فکر قبل از علم مورد نیاز است، و من این گرایش را مشاهده کردم. برخی از مطالبی که دوستان گفتند، خوشبختانه در مراکز فکری و تصمیم‌گیری مورد ملاحظه قرار گرفته و کارهائی هم انجام شده و بمرور ان‌شاءاللَّه آثار آن دیده خواهد شد و همچنان که یک روزی مسئله‌ی تولید علم، تولید فکر، نهضت علمی، نهضت نرم‌افزاری، غریبانه در جامعه مطرح میشد و امروز گفتمان غالب را تشکیل میدهد، ان‌شاءاللَّه یک روزی باز همین مطالبی که حالا گوشه و کنار گفته میشود یا خیلی مورد توجه نیست، بتدریج به گفتمان غالب جامعه تبدیل خواهد شد.
۱۳۹۰/۰۶/۰۲ بیانات در دیدار جمعی از اساتید دانشگاه‌ها
اهمیت علم در روایات معصومین
من یک وقتی این روایت را که از معصوم (علیه‌السّلام) است، عرض کردم، که فرمود: «العلم سلطان»؛ یعنی علم و دانش برای یک ملت و برای یک فرد مایه‌ی اقتدار است. «من وجده صال و من لم یجده صیل علیه»؛ کسی که این قدرت را پیدا کند، دست برتر را دارد و آن کسی که نتواند قدرت علمی را به دست بیاورد، زیردست باقی میماند و دیگران بر او دست برتر را خواهند داشت. علم و فناوری یک چنین خصوصیتی دارد.
۱۳۹۰/۰۱/۰۱ بیانات در حرم مطهر رضوی در آغاز سال ۹۰
پیشرفت علم، تولید محصول و تجاری‌سازی
نکته‌ی بعدی در مسئله‌ی پیشرفت علم این است که زنجیره‌ی علم، فناوری، تولید محصول و تجاری‌سازی - که این زنجیره‌ی بسیار مهمی است - در حال شکل‌گیری است؛ یعنی دانش را تولید میکنند، آن را تبدیل به فناوری می کنند، محصول را تولید می کنند، محصول را به بازار تجارت جهانی می‌آورند و برای کشور تولید ثروت میکنند. این دانش فقط دل‌خوشکنک نیست، که ما بدانیم حالا در این زمینه پیشرفت کردیم؛ نه، این دانش کشور را ثروتمند میکند، سودش به همه‌ی مردم میرسد. این، کشاندن مسیر تولید علم به ثروت ملی کشور است و پاسخگوئی به نیازهای ملت. این در زمینه‌ی علم، که حقاً و انصافاً همت مضاعف و کار مضاعف در آن مشهود است.
۱۳۹۰/۰۱/۰۱ بیانات در حرم مطهر رضوی در آغاز سال ۹۰
عقب ماندگی سیصدساله را قبول ندارم
دوستان اشاره کردند به برنامهریزی سیصد ساله. البته من اعتقادی به سیصد سال برنامهریزی ندارم؛ اما این فکر را، این روحیه را میپسندم که احساس کنیم سی سال گذشته، ما قدم اولیم؛ ده قدم بخواهیم برداریم، میشود سیصد سال دیگر. باید بدانیم قدمهای اولیم، باید بدانیم میتوانیم قدمهای بلندتری را برداریم؛ این احساس باید به وجود بیاید. و من اعتقادم این است که این احساس حتماً به وجود می‌آید؛ کمااینکه این حرکت عظیم علمی، این نوآوری علمی، این تولید علم، این پرداختن به مرزهای دانش، به فکرمان نمیرسید که شدنی باشد؛ خوب، مطرح شد، گفته شد، دنبالگیری شد؛ امروز شما ثمراتش را دارید مشاهده میکنید. بنابراین میتوانیم قدمهای بلندتر را برداریم، میتوانیم کارهای بزرگی را انجام دهیم.
۱۳۸۹/۰۶/۱۴ بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها
فلسفه پایه علم
پایه ی علم هم بر فلسفه است؛ فلسفه نباشد، علم وجود ندارد. اگر استنتاج فلسفی نباشد، اصلًا علم میشود بیمعنا. تولید فکر خیلی مهم است. البته تولید فکر از تولید علم دشوارتر است. متفکرین و نخبگان فکری در معرض آسیبهائی هستند که نخبگان علمی کمتر در معرض آن آسیبها قرار میگیرند. بنابراین کار، کار دشواری است؛ اما بسیار مهم است. نکتهای که مطرح کردند، نکته‌ی درستی بود؛ بنده بهره بردم و این را قبول دارم.
۱۳۸۹/۰۶/۱۴ بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها
سرعت علمی کشور یازده برابر متوسط جهانی
در نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، بحثهای هسته‌ای، بحثهای هوا- فضا و رشتههای گوناگون علمی پیشرفتهائی شده که مهم و بزرگ است؛ اما اینها در مقیاس و معیار حرکت علمی یک کشور چیزی نیست. یکی از دوستان گفتند و بنده هم این آمار را دارم، که سرعت پیشرفت علمی و تولید علم در کشور ما یازده برابرِ متوسط دنیاست. این را یک مرکز تحقیقاتی غربی- مستقر در کانادا- با جزئیاتش ذکر کرده است. البته این یازده، متوسطش است؛ در بعضی از قسمتها سی و پنج برابرِ سرعت رشد دنیاست؛ در بعضی جاها هم کمتر است؛ متوسطش میشود یازده برابر. یعنی سرعت پیشرفت علمی ما در طول این ده سال پانزده سال اخیر یازده برابرِ سرعتی است که دنیا داشته؛ این خیلی چیز مهمی است. لکن این آن چیزی نیست که ما توقع داریم و دنبالش هستیم؛ این خیلی کمتر از آن است. این سرعت بایستی با همین شدت ادامه داشته باشد تا ما به تراز مورد نظر برسیم؛ این در دانشگاه لازم است.
۱۳۸۹/۰۴/۰۲ بیانات در دیدار اعضای بسیجی هیأت علمی دانشگاه‌ها
پیشرفت علمی متوقف بر تولید و علم
پیشرفت مادی کشور در درجه ی اول، متوقف بر دو عنصر است: یک عنصر، عنصر علم است؛ یک عنصر، عنصر تولید است. اگر علم نباشد، تولید هم صدمه میبیند؛ کشور با علم پیش میرود. اگر علم باشد، اما بر اساس این علم و بر بنیاد دانش، تولید تحول و تکامل و افزایش پیدا نکند، باز کشور درجا میزند. عیب کار ما در دوران حکومت طواغیت این بود که نه علم داشتیم، و چون علم نبود، نه تولید متکی بر پایهی علم و پیشرونده و رشدیابنده داشتیم.
۱۳۸۹/۰۲/۰۸ بیانات در دیدار کارگران نمونه سراسر کشور
115
4635339
