به گزارش گروه سیاست خارجی فرهنگ نیوز، دشمنی با شیعیان در عربستان محدود به بازداشت و شکنجه و محدودیت های اجتماعی نیست. باز گذاشتن مسیر برای جلادان وهابی- داعشی در مناطق شیعی نشین یکی دیگر از اهرم های سعودی ها برای فشار بر جمعیت شیعه عربستان است. با افزایش تحرکات داعش در سوریه و عراق، عربستان با افزایش تدابیر امنیتی در مرزها و اقدامات اطلاعاتی در داخل کشور، مدعی حفظ امنیت عربستان در مقابل نفوذ عناصر تروریستی به داخل شده بود اما به نظر می رسد که این تدابیر مختص مناطق شیعی نمی شود.

منبرهای تفرقه افکن مفتی ها

پذیرش مسئولیت حمله انتحاری به مسجد شیعیان در شهر القدیح توسط داعش تنها چند ساعت بعد از آن، نکته جالبی است که برای اولین بار اتفاق افتاده است. در یکی از حساب‌های توییتر نزدیک به داعش عکسی از کسی که حمله انتحاری را انجام داده، منتشر شده است.  

از سوی دیگر، مفتی های عربستان در مراسم های مختلف به تاسی از ابن تیمه و محمد بن عبدالوهاب بر آتش اختلافات شیعه و سنی می دمند، بدون اینکه از سوی رژیم آل سعود از این لفاظی های خطرناک جلوگیری به عمل آید. براساس گزارش اکونومیست (1) از عربستان، تنها چند ساعت پیش از حمله تروریستی به مسجد امام علی (ع)، یکی از مفتی های عربستان در خطبه های نماز جمعه ریاض خطاب به نمازگزاران و در دعاهایی گفته بود: خدایا، شیعیان را در هرجایی که هستند مورد حمله قرار ده، پروردگارا، زلزله های خود را بر شیعیان نزول فرما، یا رب، همه آنها را به هلاکت برسان!!"

این درحالی است که منبرهای تفرقه افکن در عربستان سعودی تنها محدود به وهابی هایست که خون شیعه را حلال می دانند و مسلمانان را به جهاد علیه شیعیان مظلومی فرا می خوانند که در بدترین شرایط ممکن در نواحی شرقی عربستان به سر می برند. کافی است که از سوی یک روحانی شیعه، به سیاست های مقامات عربستان در حوزه های غیرحساسی مانند امور اجتماعی، اعتراضی شود، تا وی به بدترین شکل ممکن مجازات شود. رهبر شیعیان عربستان، شیخ باقر النمر، تنها به جرم انتقاد از نظام حاکم عربستان به اعدام محکوم شده است. این روحانی شیعه در حالی توسط نظامیان عربستانی دستگیر شد که شرطه های سعودی با شلیک به پای او، این روحانی را زخمی به زندان فرستاند.

به نظر می رسد عربستان، ماموریت سرکوب شیعیان داخل مرزهایش را به مفتی ها و داعشی ها سپرده است تا از یکسو مفتی ها خوراک تبلیغاتی جنگ علیه شیعیان را ترویج کنند و از سوی دیگرتروریست های وهابی و تکفیری آن را به مرحله اجرا بگذارند، بدون اینکه کمترین خطری متوجه دیگر شهروندان عربستانی شود. بدین صورت حرکت های بعدی علیه شیعیان با عنوان حرکت تروریستی علیه آنان توجیه خواهد شد.

داعش و عربستان؛ دو روی یک سکه

عربستان در خارج از مرزهای خود برای مقابله با شیعیان، سیاست جنگ مستقیم و حمایت از درگیری های نیابتی را در پیش گرفته است. رژیم آل سعود از روزهای آغازین بهار امسال، جنگی را علیه یمن و برای نابودی حوثی ها و زیدی ها به راه انداخته و بهانه این تهاجم را دفاع از مشروعیت دولت مستعفی یمن، یعنی عبدالمنصور الهادی عنوان کرده است. اما در نقاط دیگر خاورمیانه نیز، سعودی حمایت های مالی و نظامی خود را روانه گروه های تندرو تکفیری نظیر داعش کرده و به نحوی توانسته بدون دخالت مستقیم در عراق و سوریه، این دو کشور را تا مرز نابودی و تجزیه بکشاند.

در حالی که عربستان نتوانست در عراق و سوریه گروه های سنی مذهب طرفدار خود را به حکومت برساند، سیاست تجزیه را در پیش گرفت تا بدین صورت عراق به سه کشور و سوریه به دو کشور تجزیه شود. ادامه روند حمایتی از داعش و گروه های تروریستی در  این کشورها توسط عربستان در این چارچوب قابل تحلیل است. بدین صورت دو کشوری که دارای روابط استراتژیک با ایران هستند از دایره روابط با ایران خارج و بازو های منطقه ای تهران قطع خواهند شد.

بنابراین برخورد خشن سعودی ها با شیعیان در داخل عربستان، زمانی قابل فهم تر می شود که این نکته را در نظر بگیریم زمانیکه پادشاهی عربستان تاب و تحمل نفوذ ایران در خاورمیانه و شمال آفریقا را ندارد و به شیوه های مختلف در پی کاهش نفوذ است، چگونه می تواند حرکت های شیعیان کشورش را در داخل عربستان تحمل کند. شیعیان در کشور سعودی، تحت بدترین فشارها قرار دارند و هر حرکت کوچکی برای احقاق حقوق توسط آنها، با سرکوب شدید پلیس امنیت روبه رو می شود.

از این رو می توان سیاست داعش و عربستان را در مقابله با شیعیان در یک راستا قرار داد. عربستان نمونه واقعی حکومت داعش است. به طور قابل ملاحظه ای بسیاری از سیاست های عربستان در مناطق تحت اشغال داعش در حالی اجرایی شدن هستند. برداشت خشک و ظاهری از قرآن و احکام اسلام همانگونه درعربستان اجرا می شود که توسط داعش در عراق و سوریه. عربستان با جنگندهای اف-16 در حال شخم زدن یمن است و داعش با شمشیر و تفنگ ام – 16 آمریکایی، در حال نابودی مسلمانان در عراق و سوریه است. مفتی های تندرو سنی با مشاهده این جنایتکاران در عربستان و داعش به خود می بالند که نظریه های افراطی آنها بر روی زمین نمانده و فرزندان آل سعود برای ارضاء امیال قدرت طلبانه خود در حال اجرای آن هستند.

دمیدن بر آتش جنگ مذهبی

اما چرا عربستان در دنبال کردن سیاست های افراط گرایانه اش، دست به قماری خطرناک در منطقه زده است. حمله به یمن، تجهیز گروه های تروریستی در عراق، سوریه، لبنان، پاکستان و افغانستان، اجازه فعالیت به مفتی های افراط گرا و کودتای سیاسی، عربستان را به انبار باروت خطرناکی تبدیل کرده که آتش انفجار آن در مرحله نخست دامن خود مقامات سعودی را خواهد گرفت.

اکونومیست در گزارش خود از حادثه روز جمعه قطیف خاطرنشان کرد که به نظر می رسید عربستان کم و بیش به مانند حفاظی در مقابل جنگ ها و خونریزی های فرقه ای که در عراق، سوریه و یمن طغیان کرده است، عمل می کند. اما حمله روز جمعه نشان داد که خشونت فرقه ای که در شمال و جنوب پادشاهی در جریان است به داخل مرزها نفوذ کرده و داعش این سرزمین را "استان نجد" نامیده است. انتقادها به نظام پادشاهی عربستان در حالی ادامه دارد که شاهزادگان هیچ کاری برای مقابله با ریشه های افراط گرایی و دیدگاه های تندروانه انجام نداده اند. کشور برپایه عقاید وهابیت بنیان گذاری شده که از لحاظ ایدئولوژیک در بسیاری از حوزه ها با داعش مشابه است.

روزنامه واشنگتن پست(2)  نیز در مطلبی در همین زمینه نوشت، این برای اولین بار است که تروریست های شبه نظامی ادعا می کنند به پادشاهی نفت خیز عربستان حمله کرده اند و باعث وحشت نسبت به شروع جنگ فرقه ای در منطقه شدند. مقامات سعودی با شروع تهاجم به یمن، تدابیر امنتی شدیدی را در مناطق شیعی عربستان اتخاذ کرده بودند، چرا که رهبران شیعه از حمایت از تهاجم به یمن سرباز زده بودند.

جنگ فرقه ای در خاورمیانه بزرگترین اشتباهی است که عربستان به آن دامن می زند، هرچند ممکن است دمیدن به این آتش، منافعی را برای رژیم آل سعود به دنبال داشته باشد اما بسیار زودگذر خواهند بود. عربستان در دیدگاه راهبردی خود به منابع مالی، تجهیزات نظامی و پشتیبانی آمریکا در حفظ نظام پادشاهی، حساب ویژه ای کرده ولی این موضوع را از یاد برده که خود نیز بخشی از پازل خاورمیانه جدید است که به پنج بخش تقسیم خواهد شد.

فارین پالیسی (3) نیز در گزارش خود از حمله انتحاری داعش به شیعیان عربستان تحت عنوان حملات "گرگ تنها" در داخل پادشاهی یادکرده است. طی سال‌های اخیر حدود دو هزار و ۵۰۰ شهروند سعودی برای جنگ به عراق یا سوریه سفر کرده اند- اما اواخر سال گذشته وزیر کشور عربستان به یک روند جدید اشاره کرد. الترکی در اینباره می‌گوید: «داعش حال پیامی منتقل می‌کند با این مضمون که «ما نیازی نداریم که به عراق یا سوریه بیایید.‌ همان جا که هستید بمانید و در کشور خودتان جهاد کنید.»

هرچند روزنامه ها و سایت های غربی سعی بر آن دارند تا نشان دهند، مقامات عربستانی سعی در مبارز با تروریست ها در داخل خاک خود دارند ولی همگی به این امر اذعان دارند که افزایش افراط گری در این پادشاهی، نتیجه سیاست های مذهبی تندروانه و محدودیت های اجتماعی شدیدی است که توسط مفتی ها و سران این رژیم دنبال می شود. در همین زمینه مداخله در امور کشورهای همسایه و پاشیدن بذر تفرقه و درگیری های قومی، روزی دامن عربستان را خواهد گرفت.

از سوی دیگر، شیعیان همواره قربانیان سیاست های تبیعض آمیز عربستان بوده اند. چند روز پیش، ابوبکر بغدادی، رهبر تروریست های داعش، عربستان را تهدید به حملاتی کرده بود اما این قربانی این حملات تنها شیعیانی بیگناهی بودند که هیچ جایگاهی در ساختار سیاسی و اجتماعی عربستان ندارند و این خود نشان می دهد کینه سعودی ها و داعشی ها نسبت به شیعیان به یک اندازه است.

پانوشت:

1- Bloodshed in the kingdom

2- Islamic State asserts responsibility for Shiite mosque blast in Saudi Arabia

3- The Islamic State Brings the War to Saudi Arabia