به گزارش ایسنا، حجت‌الاسلام داوود فیرحی، طی سخنانی در ششمین شب از سلسله نشست‌های «عاشورا و امروز ما» که به همت انجمن اندیشه و قلم و خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، درباره موضوع عاشورا و بحران سنت گفت: اول باید این پرسش را پاسخ داد که سنت چیست؟ اگر به تاریخ اسلام و مسلمانان نگاهی بیندازیم، متوجه می‌شویم دو واژه از اهمیت بالایی برخوردار است: کتاب و سنت. اینها هم معیار اعتقادات مسلمانان و هم حجت عمل آنهاست. آنچه در قرآن آمده است، سنت آن را تفسیر کرده و توضیح داده است. مثلا در قرآن آمده نماز بخوانید و سنت توضیح داده روزانه چند رکعت و چگونه نماز بخوانید. معیار سنت، حضرت رسول (ص) است.
این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه کار سنت، توضیح قرآن است، تصریح کرد: نکته جالب توجه اینکه پیامبر(ص) هیچگاه اصرار نمی‌کرد که قبایل مسلمان شوند. در مجموع حدود ۱۳۲ قراردادی که ایشان امضا کرده، نه تنها اصراری بر مسلمان شدن قبایل ندارد، بلکه تاکید دارد استقلال آنها و سنت آنها حفظ شود.
فیرحی با بیان اینکه سنت در حوزه حکمرانی از اهمیت بالایی برخوردار است، اظهار کرد: بنا بود اگر جامعه مسلمانان دولتی تشکیل دهد، بر سنت پیامبر باشد. این ویژگی اصلی و اهمیت سنت است. در تاریخ اسلامی، پاسداران یا مفسران این سنت، صحابه بودند.
وی افزود: دولت اسلامی به دلیل عملکرد صحابه دچار فساد شد، یعنی گروهی که باید معیار عمل دولت شناخته می‌شدند، خود تبدیل به مشکل شدند. این وضعیت در زمان حکومت معاویه به اوج خود رسید. او متوجه این شکاف عمیق بین سنت و وضع موجود شد و تصمیم گرفت برای حل این معضل، در سنت تحریف ایجاد کند و برای جامعه جدید تئوری ایجاد کند.
فیرحی در ادامه تأکید کرد: اینجا ما شاهد دو گفتمان بزرگ هستیم؛ عده‌ای همچون امام حسین(ع) بر این باورند که حکومت اسلامی از جا کنده شده و در شیب انحطاط قرار گرفته است و باید اصلاح شود و به سنت پیامبر بازگردد و جریان دیگری، بر این باور است که برای حفظ وحدت باید به عمل صحابه بازگشت، نه سنت پیامبر.
این استاد دانشگاه افزود: به دنبال این وقایع و رویکردها دو گفتمان شکل می‌گیرد که یکی سنت پیامبر است و دومی سنت برساخته که دومی همانی است که صحابه با محوریت شام از پیامبر روایت می‌کند.
وی با اشاره به ادبیات امام حسین (ع) درباره سنت گفت: از سوی ایشان تأکید شده است اگر ما به سنت پیامبر عمل نکنیم، مسلمان می‌مانیم اما هلاک می‌شویم. یعنی تنها اسم مسلمانی می‌ماند اما رسم آن نیست.
فیرحی ادامه داد: در تعارض میان سنت برساخته و سنت پیامبر که ایده اصلاحی امام حسین (ع) بود، انتخابی سخت به جامعه پیشنهاد شد؛ برخی بر این باور بودند که باید با امام حسین (ع) مماشات کرد و عده‌ای در مقابل معتقد بودند چون ایشان مغضوب خلیفه‌ای است که معیار وحدت مسلمانان شده، باید جان‌شان را گرفت.
انتهای پیام
