به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، حمید فدایی عضو هیأت علمی پژوهشگاه و مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با اعلام اینکه زبان فارسیمیانه که در روزگار ساسانی رواج داشته را دارای دو تحریر خواند و گفت: یکی تحریر کتیبهای که در اصطلاح به آن پهلویِ کتیبهای میگویند و مربوط به شاهان و رجال پر نفوذ روزگار ساسانی ونخستین آن مربوط به اردشیر اول ساسانی و آخرین نوشتهبهجای مانده از آن به مهرنرسی بزرگفرمدار یزدگرد تعلق دارد.
او افزود: دیگری تحریر کتابی است که علاوه بر درج آنها در مواد نوشتاری مختلف در آن روزگار، در اغلب کتیبههای خصوصی نیز از این تحریر استفاده شده است.
او با بیان اینکه کتیبههای خصوصی نیز به دو دسته تقسیم میشوند که گروهی از آنها کتیبههای یادبودی و گروه دیگر گورنوشتهها و در دسته کتیبههای تدفینی قرار دارند اظهار کرد: کتیبه کوه رحمت (مهر) که اخیراً توسط پایگاه میراث جهانی تختجمشید معرفی شده به دسته اخیر تعلق دارد.
به گفته فدایی این کتیبه مدتها پیش توسط یگان حفاظت مورد شناسایی قرار گرفته بود و از سال گذشته با تأسیس مرکز پژوهشهای کتیبهشناسی تختجمشید، توسط کارشناسان فعال در این مرکز در حال بررسی و خوانش بوده و دربردارندهزبان فارسیمیانه و خط پهلویِ کتابی است و به سنت نوشتههای ایرانیان در روزگار ساسانی و اوایل دوران اسلامی تعلق دارد.
او افزود: این کتیبه توسط محمد جواد اولادحسین، مجتبی دورودی و محمد علی مصلی نژاد از واحد کتیبه شناسی پایگاه، مستندنگاری، خوانش و تحلیل شده و آماده انتشار در قالب مقالهای علمی-پژوهشی است و بهزودی نتایج نهایی آن از نظر علاقهمندان خواهد گذشت.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید چنین کتیبههایی را از چند منظر دارای اهمیت خواند و تصریح کرد: یکی از نقطه نظر زبانشناسی و دیگری از نظر تاریخی است.
او با بیان اینکه این نوشته با اهمیّت، با خط و زبان فارسیمیانه و از راست به چپ و در شش سطر، بهصورت عمودی تحریر شده گفت: موضوع و محتوای کتیبه نیز بهطور کلی احتمالاً به ایجاد سازهای آئینی اشاره دارد که گویا در آن روزگار از جمله کارهای نیک بهشمار میرفته است.
فدایی در ادامه وجود پرشمار چنین نوشتههایی در دشت غنی مرودشت را نکته بسیار حائز اهمیت دانست که پارهای از آنها پیشتر از سوی پژوهشگران معرفی شده است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تصریح کرد: اخیراً با آغاز به کار مرکز پژوهشهای کتیبه شناسی و توجه ویژه به اسناد مکتوب در محوطهی میراث جهانی تخت جمشید و لزوم بازبینی شواهد نوشتاری در منطقهی مرودشت، تعداد زیادی از اسناد نوشتاری شناسایی و یا در دست بررسی و کار کارشناسی و علمی قرار گرفتهاند.
او گفت: ذکر این نکته بسیار ضروری است که با توجه به مخاطراتی که کتیبههای نویافته با آن روبرو خواهند شد و از جمله خطر تخریب از سوی حفاران غیر مجاز، لذا پایگاه مستندنگاری و مطالعه و سپس فراهم شدن شرایط حفاظت را قبل از اطلاع رسانی جامع در اولویت قرار میدهد.
فدایی افزود: همچنین با توجه به مخاطراتی که به دلیل اطلاع رسانی نابجا از سوی کارشناسان آزاد برای کتیبههای فوق ایجاد شده ضروریست کارشناسان مربوطه قبل از هر گونه اطلاع رسانی و به مخاطره انداختن موجودیت کتیبهها از سوی افراد سودجو و سوداگران عتیقه مجوزهای قانونی لازم را برای بررسی و بازدید از پایگاه بگیرند، در این صورت قطعاً حقوق پژوهشی افراد با طی شدن مراحل قانونی و معمول یاد شده محفوظ است.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید اظهار کرد: اما بررسی میدانی آثار بدون مجوز و اطلاع پایگاه میراث جهانی تخت جمشید و یگان حفاظت و همچنین انتشار خودسرانه و بدون هماهنگی و کسب مجوز آثار و اسناد با اهمیّت و رسانهای کردن آثار بدون در نظر گرفتن تبعات حفاظتی و امنیتی آنها و در معرض خطر تخریب قرار دادن این آثار، کاری غیرقانونی و عملی مجرمانه تلقی می شودو افراد خاطی مورد پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.
فدایی در پایان گفت: در همین باره تا کنون دهها کتیبه از سوی همکاران یگان حفاظت پایگاه و همچنین کارشناسان واحد کتیبه شناسی در پایگاه مورد شناسایی قرار گرفته که مراحل مستندنگاری، خوانش و حفاظت آنها در حال انجام است منتها به دلیل ملاحظات حفاظتی تا کنون اطلاع رسانی جامع آنها انجام نشده است.
