به‌خود گرفته بود. همچنین راه‌اندازی خیابان غذایی در خیابان 30تیر که در شب‌های ماه مبارک رمضان با استقبال بسیار شهروندان رونق گرفته، در روزهای تعطیلات گذشته نیز با وجود گرمای هوا، شهروندان بسیاری را به‌خود جذب کرد. این استقبال موجب شده است تا به گفته معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران برخی خیابان‌های مشابه نیز شاهد اجرای چنین برنامه‌هایی باشند. درباره تأثیر چنین اقداماتی در محله‌ها و خیابان‌های ساکت شهر، گفت‌وگویی داشتیم با دکتر امان‌الله قرائی‌مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه که در ادامه می‌خوانید.

• آقای دکتر، مدت‌هاست که خیابان 30 تیر که شب‌ها غرق در سکوت بود و به‌عبارتی دچار شب‌مردگی می‌شد، با راه‌اندازی خیابان غذایی تبدیل به معبری بانشاط و غرق در نور شده است، نظر شما درباره چنین اقدامی چیست؟

چنین اماکنی از نیازهای اصلی شهرها هستند. فردگرایی، تنهازیستن، از خود بیگانه‌شدن و در تنهایی به سر بردن از نتایج صنعتی‌شدن جامعه و به‌وجود آمدن روابط صوری در شهرهای بزرگ است. در نتیجه چنین کارهایی از واجباتی است که باید در شهرهای بزرگ مورد توجه قرار گیرد. حتی باید چنین برنامه‌هایی را در خیابان‌های دیگر شهر نیز گسترش داد.

خیابان 30تیر هم که برای این کار انتخاب شده، مزیت‌های بسیاری دارد؛ اول اینکه یک خیابان تاریخی و با قدمت است. موزه ملی هم در ابتدای همین خیابان قرار دارد. همچنین فضای باز جلوی موزه جای بسیار مناسبی است که خدمات اینچنین ارائه شود. البته در کنار این مسئله می‌توان به فعالیت‌های آموزشی، علمی و فرهنگی هم پرداخت.

• نمونه چنین فضاهایی در شهرهای بزرگ و توریستی جهان نیز وجود دارد...

بله، من در مسکو چنین خیابانی را دیده‌ام که به‌شدت هم از سوی شهروندان و گردشگران مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایجاد چنین فضاهایی حتی در غنی‌ترشدن اوقات فراغت مردم نیز مؤثر بوده و مفید است. یکی از نیازهای اساسی جامعه صنعتی است که به‌دلیل افزایش بیش از حد تکنولوژی برای جامعه ایجاد نشاط می‌کند. همچنین وجود چنین فضاهایی از بروز آسیب‌های اجتماعی و به‌خصوص خودکشی که براساس تئوری کلاسیک، عامل اصلی آن تنهایی و بی‌کسی است، جلوگیری می‌کند؛ یعنی حتی دیدار شهروندان با یکدیگر در چنین فضاهایی مفید است. البته برگزاری مراسم‌های مختلف مانند نماز عید فطر، اعتکاف، پیاده‌روی و ورزش‌های گروهی نیز برای سلامت جامعه مفیدند و نمونه‌های اینچنینی به‌حساب می‌آیند.

• نظر شما درباره توسعه چنین اقداماتی در تهران و حتی دیگر شهرها چیست؟

وجود چنین مراکزی نباید فقط به خیابان 30تیر بسنده شود. ما محله‌های بسیاری در تهران داریم که می‌توان با اجرای چنین برنامه‌هایی حیات دوباره به آنها بدهیم یا نشاط بیشتر را در بین شهروندان این محله‌ها به‌وجود آوریم. اطراف بازار، منیریه و امیریه و در شمیران که بافت معنوی و حس نوستالژیک دارند، می‌توان چنین برنامه‌هایی را اجرا کرد. این کار موجب همدلی شده، سرمایه اجتماعی را بالا برده و از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری می‌کند. حتی این کار که از سوی شهرداری تهران پایه‌گذاری شده می‌تواند الگوی شهرهای دیگر چون شیراز، اصفهان و مشهد شود. این کار حتی از جنبه بین‌المللی نیز بازتاب خوبی دارد چراکه به خوبی می‌تواند چهره شاداب و شفافی از زندگی ایرانیان را به جهان نشان دهد.

• و نکته آخر...

باز هم تأکید می‌کنم که نباید شهرداری به این کار بسنده کند بلکه باید آن را افزایش دهد. رهبر معظم انقلاب هم در خطبه‌های نماز عید فطر درباره آتش به اختیار به این مسئله اشاره داشتند که کار فرهنگی خودجوش و تمیز است. این کار انجام شده در خیابان 30تیر هم یک اقدام فرهنگی و تمیز است که از لحاظ روحی و روانی در سلامت جامعه مؤثر است. این کار حتی از لحاظ اقتصادی نیز به‌دلیل اینکه موجب ایجاد اشتغال برای بسیاری از جوانان و دیگر شهروندان می‌شود، مفید است.