اما معضلاتی مانند کمبود جا برای پارک، آلودگی هوا، ترافیک و گرانی سوخت، خیلی‌ها را کلافه کرده، به‌طوری که ترجیح می‌دهند قید وسیله موتوری خود را بزنند. خب، مسئولان شهری هم یک راه‌حل مناسب و بسیار جذاب پیش روی شما قرار داده‌اند؛ می‌توانید به جای تردد با وسایل حمل‌ونقل دودزا، با یک دوچرخه در مسیر‌های ویژه‌ای که درنظر گرفته‌اند تردد کنید. پیش‌بینی می‌شود با کمی فراگیر شدن استفاده از خدمات خانه‌های دوچرخه، تقریبا 20 تا 30درصد از تردد خودروها در پایتخت کاهش یابد. اگر با خواندن همین مقدمه، ترغیب شده‌اید که سراغ دوچرخه‌سواری در تهران بروید، ادامه این مطلب را هم حتما بخوانید تا از جزئیات بیشتر دوچرخه‌سواری در این ابرشهر مطلع شوید.

• رفتن به ایستگاه‌های دوچرخه

153 ایستگاه دوچرخه در شبکه دوچرخه‌سواری تهران درنظر گرفته شده است که به نام خانه‌های دوچرخه هم شناخته می‌شود. مردم از این ایستگاه‌ها با قیمت بسیار ناچیز و حتی رایگان (درصورت عضویت) می‌توانند دوچرخه بگیرند و به رکابزنان شهر بپیوندند. بیشتر خانه‌های دوچرخه در محدوده ایستگاه‌های مترو، اتوبوس و مراکز خرید راه‌اندازی شده‌اند. این خانه‌ها در حقیقت کیوسک‌هایی هستند که به تعدادی دوچرخه و یک رایانه مجهزند. شهروندان می‌توانند با مراجعه به این کیوسک‌ها دوچرخه بگیرند و بعد از دوچرخه‌سواری دوباره تحویل دهند. البته لازم نیست که دوچرخه به همان خانه اول تحویل داده شود چرا که همه خانه‌های دوچرخه با هم ارتباط دارند و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

• ایستگاه‌ها کجای شهر هستند؟

اولین کاری که باید انجام دهید رسیدن به خانه‌های دوچرخه است. خب، حالا مهم‌ترین سؤال این است که خانه‌های دوچرخه کجا هستند؟ می‌توانید به نشانی اینترنتی http://bike.tehran.ir بروید. در این سایت فایل نشانی خانه‌های دوچرخه به تفکیک مناطق شهری وجود دارد. خیلی راحت می‌توانید نزدیک‌ترین خانه دوچرخه به محل زندگی‌تان را پیدا کنید. در ضمن در این سایت اپلیکیشن خانه‌دوچرخه برای تلفن همراه هم قابل دانلود است که به‌راحتی می‌توانید با این اپلیکیشن، خانه‌های دوچرخه را در هر نقطه از تهران پیدا کنید. شما برای استفاده از خدمات این خانه‌ها باید عضو آنها شوید که این کار را می‌توانید در خانه‌های دوچرخه انجام دهید، اما امکان ثبت‌نام اینترنتی هم در این سایت فراهم است.

• آیا تهران برای دوچرخه‌سواری مناسب است؟

اولاً اینکه دوچرخه‌سواری در شهر تهران می‌تواند برای سلامتی شهروندان مضر باشد خودش یک نظریه است که آن هم فقط مربوط به روزهای بسیار آلوده سال می‌شود. یعنی می‌توان آن چند روزی که هوا بسیار آلوده می‌شود از دوچرخه استفاده نکرد. طبیعی است که همه ما باید تلاش کنیم که دوچرخه‌های بیشتری در سطح شهر تردد کنند و از میزان خودروهای شخصی کاسته شود. اگر این امر محقق شود بخش قابل توجهی از‌ همان آلودگی هوا کاهش می‌یابد و دیگر مشکلی پیش نخواهد آمد. حالا اگر ما بخواهیم دوچرخه را حذف کنیم مجبوریم به یک وسیله نقلیه برای جابه‌جایی دسترسی پیدا کنیم و همین امر موجب تولید آلایندگی می‌شود. اینکه بیاییم و صورت مسئله را پاک کنیم در ‌نهایت شرایط زندگی را در شهری مثل تهران سخت‌تر از قبل خواهد کرد.

• دوچرخه‌سواری کنید، ورزیده شوید

دوچرخه‌سواری نه تنها می‌تواند اوقات فراغت شما را پر کند بلکه راهی عالی برای ارتقای فیزیک و اندامتان نیز به‌شمار می‌رود. برخی از بهترین فوایدی که با دوچرخه‌سواری می‌توانید به بدنتان برسانید، بالا بردن مصرف اکسیژن بدن، تقویت قدرت عضلانی پا‌ها، تقویت توانایی بدن برای جلوگیری از ساخت اسیدلاکتیک و کاهش درصد چربی بدن است. از دیدگاه قدرتی، دوچرخه‌سواری بر دویدن به‌عنوان یک ورزش قلبی- عروقی ارجحیت دارد، چون در دوچرخه‌سواری شما به‌طور مداوم علیه یک مقاومت در حال ورزش هستید. کارشناسان بهداشت معتقدند روزانه نیم ساعت دوچرخه‌سواری، تعداد ضربان قلب در دقیقه را به 60 کاهش می‌دهد و قلب و عروق را برای کارهای سخت تقویت می‌کند.

• مشکلاتی که در این راه وجود دارد

برای راه‌اندازی کامل سیستم استفاده از دوچرخه‌ها در شهر چند مشکل جدی وجود دارد؛ نخستین مشکل شیب شمالی- جنوبی پایتخت است که همین مسئله، دوچرخه‌سواری را برای مردم مشکل می‌کند. البته در طرح جامع دوچرخه‌سواری شهر تهران که برای تمامی مناطق ۲۲گانه شهر تهران نیز به تفکیک تهیه شده، به این مسئله، توجه ویژه‌ای شده است. دومین مشکل به عدم‌امکان استفاده بانوان از دوچرخه مربوط می‌شود. خوشبختانه با راه‌اندازی 4پارک مخصوص بانوان در تهران، حالا این قشر جامعه هم می‌توانند با خیال راحت در پیست‌های دوچرخه‌سواری این بوستان‌ها رکاب بزنند. متأسفانه در مراحل اولیه اجرای طرح خانه‌های دوچرخه، تعدادی از دوچرخه‌ها هرگز به خانه‌های دوچرخه بازگردانده نشدند.

• حتما با تجهیزات کامل رکاب بزنید

همانطور که موتورسواری در خیابان نیاز به کلاه ایمنی دارد، برای دوچرخه‌سواری هم باید از کلاه‌ایمنی مخصوص استفاده کرد. دستکش مخصوص دوچرخه‌سواری هم از لوازمی است که زمان گرفتن فرمان، فشار وارد شده به کف دست را تنظیم می‌کند و نوع بلند آن برای حفاظت بیشتر دست‌ها در فصل سرما کاربرد دارد. پس خوب است دوچرخه‌سوارانی که می‌خواهند با این وسیله در شهر تردد کنند حتما یک جفت دستکش مناسب تهیه کنند.

درضمن یادتان باشد که تردد دوچرخه در شهر دارای قوانین ویژه‌ راهنمایی و رانندگی است. این‌طور نیست که فکر کنید چون دوچرخه‌سوار شده‌اید می‌توانید از هر معبری عبور کنید و همه تابلوهای راهنمایی و رانندگی را نادیده بگیرد. حتما قبل از دوچرخه‌سواری در شهر نگاهی هم به قوانین موجود در این زمینه بیندازید.

• پاریس؛ شهر دوچرخه‌های رایگان

مطالعه تجربه‌های موفق جهانی درخصوص توسعه فرهنگ دوچرخه‌سواری باعث می‌شود تا راهکارهای تجربه شده در اجرای موفق این طرح مد نظر کار‌شناسان شهری قرار گیرد. مسئولان شهر پاریس، دوچرخه‌های رایگان در ایستگاه‌های تعیین شده در اختیار مردم پاریس قرار می‌دهند و اینچنین به جنگ ترافیک می‌روند. درضمن، آنها مردم و گردشگران خارجی حاضر در این شهر را به استفاده از این وسیله‌نقلیه راحت دعوت کرده‌اند. در طرح جدید، هر شهروند پاریسی از ایستگاه محل زندگی یا کار خود یک دوچرخه تحویل می‌گیرد و پس از تردد در شهر و انجام کارهای ضروری خود آن را در ایستگاه بعدی تحویل می‌دهد. این طرح با هدف کاهش استفاده از خودرو و همچنین پایین آوردن میزان آلودگی هوا به اجرا درمی‌آید. فاصله ایستگاه‌ها براساس زمان مورد نیاز طوری تنظیم شده است که دوچرخه‌سواران پیش از پایان زمان ۳۰دقیقه‌ای به ایستگاه بعدی رسیده و دوچرخه را تحویل مسئولان آن ایستگاه بدهند. در ازای هر ۳۰ دقیقه تأخیر یک یورو جریمه درنظر گرفته شده است که پس از پایان زمان ۳۰ دقیقه‌ای محاسبه می‌شود. دست‌اندرکاران این طرح همچنین به‌منظور جلوگیری از عدم‌بازگرداندن بموقع یا دزدیده شدن دوچرخه‌ها، کارت‌هایی با‌ مدت زمان معین ( همان۳۰ دقیقه) طراحی کرده‌اند که به محض اتمام زمان تعیین شده زنگ خطر را به صدا درمی‌آورد.