• اینورژن چیست؟

در شرایط عادی آب و هوایی، هوای گرم به سمت بالا و هوای سرد به‌دلیل سنگینی به سمت پایین حرکت می‌کند. در شهر تهران در فصول سرد گاهی شرایط اقلیمی باعث می‌شود آسمان با پدیده اینورژن روبه‌رو باشد و طبق آن هوای سرد بالا رود و در مقابل هوای گرم به سطوح پایینی نفوذ کند. این شرایط موجب می‌شود آلودگی هوا همراه گرما در سطح پایین باقی بماند و هوای آلوده از محیط زندگی بیرون نرود. از سویی براساس آخرین اندازه‌گیری منابع آلاینده در شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، 85درصد آلودگی هوای تهران و بسیاری از کلانشهرها ناشی از منابع متحرک و 15درصد آن حاصل تولید منابع ثابت صنعتی و ساختمانی است. بدین‌ترتیب خودروها با تولید روزی 2هزار تن گازهای آلاینده آسمان تهران را خاکستری می‌کنند. برقراری اینورژن و تولید هزاران تن آلودگی هوا در دی‌ماه سال گذشته موجب شده بود 24روز مستمر تهران با آلودگی هوا مواجه باشد.

• بسته پیشنهادی شهرداری

از زمان ورود دولت یازدهم، شهرداری تهران بسته پیشنهادی برای کاهش آلودگی هوای پایتخت مطرح کرد که طبق آن بر راه‌حل‌های مطالعه شده تأکید شده بود. یکی از آن راه‌حل‌ها اجرای طرح کاهش بود که با ابلاغ وزارت کشور از ابتدای شهریور اجرایی شده و از چهارشنبه گذشته مرحله جریمه‌ای آن آغاز شد. در این زمینه از سوی ‌شهرداری تهران خبر رسیده که این بسته در مورد کنترل آلودگی هوا هم‌اکنون در کمیسیون زیربنایی دولت در دست بررسی است.

• اهمیت خروج فرسوده‌ها

علاوه بر طرح کاهش که درصورت اجرای کامل می‌تواند آلودگی هوای تهران را تا سالانه 405هزار تن کاهش دهد، محور دیگر برای کاهش آلودگی هوا تمرکز بر خروج خودروهای فرسوده است. هم‌اکنون ۴۲۰ هزار خودروی آلوده و فرسوده در تهران تردد می‌کنند. در این شهر ۱۲۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده و حدود ۳۰۰ هزار دستگاه خودروی کاربراتوری تولید سال ۸۲ و قبل از آن وجود دارد که ۱۰ درصد ناوگان خودرویی تهران را تشکیل می‌دهند اما ۵۰ درصد از آلودگی هوای تهران را تولید می‌کنند.

• آلودگی هوا و 600هزار متخلف

تهران حدود 3میلیون خودرو دارد که 1.2میلیون آنها نیاز به معاینه فنی ندارند و در مقابل 1.2میلیون آنها معاینه فنی گرفته‌اند. در این میان تنها 600هزار خودرو از گرفتن معاینه فنی سر باز زده‌اند که تردد آنها در محدوده زوج و فرد 50هزار تومان جریمه در پی دارد. این 600هزار خودرو اگر روزانه به طور میانگین 100کیلومتر تردد کنند و همه آنها دست‌کم استاندارد یورو2داشته باشند (که بیشتر آنها کاربراتوری هستند و بسیار آلاینده) در هر کیلومتر 2.7گرم آلودگی تولید می‌کنند که این عدد برای همه آنها در سال به 60هزار تن گازهای آلاینده می‌رسد. حال اگر این 600هزار خودرو را کاربراتوری و فرسوده بدانیم، هر کدام‌شان در یک کیلومتر 40گرم آلودگی هوا تولید می‌کنند که این عدد برای همه آنها به 876هزار تن می‌رسد.

• هزینه سرسام آور

آلودگی هوا می‌تواند منجر به بیماری‌های تنفسی، ریوی، ناراحتی‌های قلبی و سرطان شود. آلودگی هوا تنها یک عامل تهدید‌کننده سلامت نیست بلکه یک عامل عقب کشاندن کشورها‌ست. آلودگی هوا با افزایش میزان مرگ‌ومیر و بروز بیماری‌های متعدد منجر به کاهش کیفیت زندگی خواهد شد. در نتیجه آلودگی هوا با کاهش نیروی کار، سطح درآمد، بازدهی و اقتصاد را در این کشورها کاهش می‌دهد.

براساس گزارش بانک جهانی، هزینه آلودگی هوا در ایران معادل 3.2درصد تولید ناخالص داخلی برآورد شده است. از سویی ایران براساس سال معیار 2013، 997میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی دارد. بدین‌ترتیب رقم هزینه کشورمان در آلودگی هوا براساس قیمت دلار فعلی، 80هزار میلیارد تومان در هر سال است که با آن می‌شود 20هزار واگن مترو خرید یا 900بوستان 60هکتاری ساخت یا 140نیروگاه احداث کرد و یا 60ورزشگاه 50هزار نفری برای مردم ساخت.