طلاق یکی از پدیده‌های اجتماعی است که در همه جوامع وجود دارد و می‌تواند بر روی زندگی افراد و خانواده‌ها تأثیرات مختلفی داشته باشد. طلاق به معنای فسخ پیمان زناشویی است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عدم سازگاری، خیانت، خشونت، مشکلات مالی، اختلافات فرهنگی و مذهبی و... رخ دهد.

در ایران، طلاق بر اساس قوانین اسلامی و مدنی تنظیم شده است و انواع مختلفی هم‌چون از طرف مرد، از طرف زن و توافقی دارد که در این مطلب به آن‌ها پرداخته می‌شود. همچنین شرایط، مراحل و مدارک طلاق توافقی که یکی از رایج‌ترین انواع طلاق است، در سال 1402 مورد بررسی قرار می‌گیرد.

طلاق از طرف مرد

طلاق از طرف مرد به این صورت است که مرد بدون نیاز به اثبات علت و دلیل، می‌تواند از همسرش جدا شود. این نوع طلاق از اختیارات مرد است و بر اساس ماده 1133 قانون مدنی، مرد هر وقت که بخواهد می‌تواند زن خود را طلاق دهد. البته این طلاق باید با رعایت شرایط شرعی و قانونی انجام شود. از جمله این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مرد باید بالغ و عاقل و مختار باشد.

• مرد باید طلاق را با صیغه مشروع و با قصد جدی بیان کند و زن نیز آن را بشنود یا از آن باخبر شود.

• مرد باید حقوق زن را ادا کند یا زن آن را ببخشد. از جمله این حقوق می‌توان به مهریه، نفقه، جهیزیه، اجرت المثل و مهریه اشاره کرد.

به طور کلی طلاق از طرف مرد می‌تواند رجعی یا بائن باشد. طلاق رجعی آن است که مرد بتواند در مدت عده زن که حداکثر سه ماه است، به زن رجوع کند و طلاق را بر هم بزند. طلاق بائن آن است که مرد حق رجوع به زن را نداشته و ممکن است به دلایلی هم‌چون یائسگی زن باشد.

طلاق از طرف زن

طلاق یک طرفه مانند طلاق از طرف زن، طلاقی است که زن با اثبات عسر و حرج از طرف مرد، می‌تواند آن‌ را از دادگاه درخواست کند. این نوع طلاق در ماده 1130 قانون مدنی مقرر شده است و زن برای انجام آن باید بتواند دلیلی موجه هم‌چون بیماری مزمن، زندانی شدن، ترک خانه، خیانت، ضرب و جرح و... برای کراهت از زندگی مشترک ارائه دهد.

زن می‌تواند در ازای طلاق، مقداری از حقوق خود را هم‌چون مهریه، نفقه و... به مرد ببخشد. همچنین، زن می‌تواند با استفاده از حق طلاق که در عقدنامه خود، مرد به او می‌دهد، در صورت نارضایتی از وی جدا شود.

طلاق توافقی

طلاق توافقی، طلاقی است که زوجین با رضایت هر دو طرف و بدون نیاز به اثبات عسر و حرج، می‌توانند از دادگاه درخواست کنند. این نوع طلاق بر اساس ماده 1131 قانون مدنی و ماده 6 قانون حمایت از خانواده، از جمله حقوق زوجین است و نیاز به تنظیم یک قرارداد طلاق دارد.

زوجین می‌توانند در قرارداد طلاق، شرایط و حقوق خود را مشخص کنند و از دادگاه بخواهند که آن را تأیید کند. اگر دادگاه قرارداد طلاق را مغایر با شرع و قانون بداند، می‌تواند آن را رد کند. در غیر این صورت، دادگاه می‌تواند حکم به طلاق توافقی بدهد و قرارداد طلاق را معتبر اعلام کند.

شرایط، مراحل و مدارک طلاق توافقی در سال 1402

برای انجام طلاق توافقی در سال 1402، زوجین باید شرایط زیر را داشته باشند:

• هر دو طرف باید بالغ و عاقل باشند و از حق اختیار خود استفاده کنند.

• هر دو طرف باید به طلاق رضایت داشته باشند و از هر گونه اجبار و تهدید خودداری کنند.

• هر دو طرف باید در قرارداد طلاق، شرایط و حقوق خود را مشخص کنند و از هر گونه مغایرت با شرع و قانون پرهیز کنند.

مدارک لازم برای طلاق توافقی در سال 1402 به شرح زیر است:

• شناسنامه زوجین

• کارت ملی زوجین

• توافق‌نامه طلاق

• عقدنامه

• گواهی مشاوره

• گواهی عدم بارداری زوجه

• گواهی عدم امکان سازش

زوجین باید برای طلاق توافقی مراحل زیر را طی کنند:

• زوجین باید قبل از ثبت دادخواست طلاق توافقی، به مراکز مشاوره خانواده مراجعه کنند و گواهی عدم امکان سازش را دریافت کنند.

• زوجین باید دادخواست طلاق توافقی خود را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کرده و مدارک لازم را ضمیمه کنند.

• زوجین باید به دادگاه مراجعه کنند و قاضی بر اساس توافق آن‌ها حکم طلاق را صادر کند.

• زوجین باید حکم طلاق را دریافت کرده و به دفتر ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کنند.

• زوجین باید در دفتر ثبت ازدواج و طلاق، صیغه طلاق را با حضور شاهدان بخوانند و مدارک لازم را تحویل دهند.

• زوجین باید گواهی طلاق را پس از جدا شدن از یکدیگر دریافت کنند.

کلام آخر ...

طلاق در اسلام به عنوان یک حق مشروع برای زوجین در نظر گرفته شده است، اما به عنوان آخرین گزینه مطرح می‌شود و ممکن است برای زوجین و فرزندان آنها عواقب نامطلوبی به همراه داشته باشد. بنابراین، زوجین باید قبل از تصمیم به طلاق، تمام راه‌های حل مشکلات خود را امتحان کنند و از مراکز مشاوره خانواده کمک بگیرند.

اگر زوجین مشترکا به این نتیجه برسند که طلاق بهترین گزینه برای آن‌ها است، باید از نوع طلاق توافقی استفاده کنند و با توجه به حقوق خود و فرزندان خود، توافقات لازم را انجام دهند. زوجین باید مراحلی را طی کرده و در عین حال مدارک مورد نیاز طلاق توافقی را در سال 1402 را در اختیار داشته باشند و از هرگونه تخلف و سوء استفاده از قوانین پرهیز کنند. همچنین باید پس از طلاق، به رفاه و سلامت خود و فرزندان خود اهمیت بدهند و از هرگونه تنش و درگیری جدا شوند.