پایان یک افسانه: هوش مصنوعی هرگز به خلاقیت انسان نمی‌رسد

باشگاه خبرنگاران جوان - وبگاه تِک‌اِکسپلور در گزارشی آورده است: یک پژوهش جدید، افسانه جایگزینی خلاق‌ترین مشاغل انسانی با هوش مصنوعی را رد کرده است. بر اساس این مطالعه، سامانه‌های هوش مصنوعی مولد مانند چَت‌جی‌پی‌تی هرگز نمی‌توانند جایگزین نمایشنامه‌نویسان، نویسندگان، ترانه‌سرایان، هنرمندان و فیلم‌نامه‌نویسان خلاق شوند.

سقف ریاضی خلاقیت هوش مصنوعی

مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) از یک محدودیت ریاضی ذاتی در ظرفیت خلاقانه برخوردارند. به این معنا که آنها هرگز قادر نخواهند بود با اصالت و نبوغ خلاق‌ترین افراد رقابت کنند. این یافته‌ها حاصل پژوهش دیوید کراپلی (David Cropley)، کارشناس خلاقیت و استاد نوآوری مهندسی در دانشگاه استرالیای جنوبی است که در مجله رفتار خلاق/ Creative Behavior منتشر شده است.

ارزیابی ریاضی خلاقیت

پروفسور کراپلی با استفاده از اصول ریاضی استاندارد، توانایی خلاقانه مدل‌های زبانی بزرگ را محاسبه کرد. نتایج نشان می‌دهد خلاقیت این مدل‌ها حداکثر ۰.۲۵ در مقیاس ۰ (بدون خلاقیت) تا ۱ (حداکثر خلاقیت) است.

وی در این زمینه توضیح می‌دهد: هوش مصنوعی می‌تواند رفتار خلاقانه را تقلید کند و گاهی این کار را به طور متقاعدکننده‌ای انجام می‌دهد، اما ظرفیت خلاقانه واقعی آن در سطح یک انسان معمولی متوقف شده و تحت اصول طراحی کنونی هرگز به استاندارد‌های حرفه‌ای یا تخصصی نخواهد رسید.

چالش با فرضیات رایج

به گفته وی، این یافته‌ها، فرضیات گسترده درباره قدرت خلاقانه هوش مصنوعی را به چالش می‌کشد و در میان مناقشات جهانی که اغلب با هیاهو و سوءتفاهم همراه بوده، شفافیت ایجاد می‌کند.

کراپلی در توضیح این مسئله می‌گوید: متأسفانه بسیاری از مردم معنای خلاقیت را به‌درستی درک نمی‌کنند. آنها فکر می‌کنند خلاقیت به معنای به وجود آوردن یا تولید چیزی است، در حالی که در واقع به معنای خلق چیزی جدید، اصیل و مؤثر است.

درک نادرست عمومی از خلاقیت

وی می‌افزاید: میزان خلاقیت انسان‌ها یکسان نیست. معمولاً ۶۰ درصد مردم از نظر خلاقیت زیر میانگین هستند؛ بنابراین اجتناب‌ناپذیر است که بخش چشمگیری از جامعه فکر کنند مدل‌های زبانی بزرگ مانند چَت‌جی‌پی‌تی خلاق هستند، در حالی که این‌طور نیست. افراد بسیار خلاق، ضعف سامانه‌های هوش مصنوعی مولد را به‌خوبی تشخیص می‌دهند و می‌فهمند که کار هوش مصنوعی تکراری و فاقد نوآوری اصیل و غیرمنتظره است.

نخستین محاسبه رسمی خلاقیت هوش مصنوعی

پروفسور کراپلی تأکید می‌کند که این پژوهش اولین محاسبه رسمی خلاقیت هوش مصنوعی بر اساس مکانیک داخلی مدل‌های زبانی بزرگ است. به گفته وی، هوش مصنوعی می‌تواند یک ابزار پشتیبانی مفید باشد، اما نمی‌تواند جایگزین یک فرد بسیار بااستعداد و خلاق شود.

پایان یک افسانه، آغاز یک درک جدید

کراپلی در پایان خاطرنشان می‌کند: این پژوهش نشان می‌دهد که جهان هنوز به انسان‌های خلاق نیاز دارد و شاید این نیاز، امروز بیش از هر زمان دیگری باشد.

این مطالعه نه تنها افسانه برتری خلاقیت هوش مصنوعی بر انسان را رد می‌کند، بلکه بر اهمیت بی‌بدیل خلاقیت انسانی در عصر فناوری تأکید می‌ورزد.

منبع: ایرنا