انتخابات، تجلی عملی جایگاه مردم در جمهوری اسلامی

باشگاه خبرنگاران جوان - یادداشت هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان با عنوان «انتخابات، تجلی عملی جایگاه مردم در جمهوری اسلامی» در روزنامه «جام جم» منتشر شد، که متن آن به شرح زیر است:

در نظام‌های مردم‌سالار، انتخابات مهم‌ترین سازوکار تحقق حاکمیت ملت به شمار می‌آید. نظام جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک الگوی خاص از مردمسالاری دینی، همواره تأکید فراوانی بر جایگاه والای مردم و نقش برجسته آنان در تعیین سرنوشت سیاسی کشور داشته است. کارآمدی و اعتبار در چنین نظام‌های سیاسی‌ای، تا حد زیادی وابسته به نحوه برگزاری انتخابات و میزان تحقق معیار‌هایی همچون سلامت، رقابت، امنیت و مشارکت گسترده مردمی است.

مردم در نظام جمهوری اسلامی ایران از جایگاه و ارزش والایی برخوردارند و این امری است که برخلاف بسیاری از ادعاها، در عمل نیز به اثبات رسیده؛ چرا که در این نظام سیاسی، همواره بر اهمیت رأی و اراده مردم تأکید ویژه‌ای وجود داشته است. برگزاری موفق پنج مرحله انتخابات در عرض چند ماه و بدون هیچ‌گونه خلل و اختلالی، خود گواهی روشن و عملی بر عملکرد مثبت و قابل توجه این نظام سیاسی در عرصه مشارکت سیاسی مردم است.

در یک سال اخیر با انجام هماهنگی‌های دقیق و گسترده، انتخابات مطابق با تقویم قانونی برگزار شد و شاهد حضور فعال و مشارکت آگاهانه مردم در مراحل مختلف اجرا و نظارت انتخابات بودیم. این انتخابات شامل مراحل اول و دوم دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری و همچنین مراحل اول و دوم چهاردهمین دوره ریاست جمهوری بود.

در فرآیند برگزاری این انتخابات‌ها، وزارت کشور به‌عنوان مجری اصلی و سایر دستگاه‌های مسئول با انجام اقدامات لازم، وظایف خود را انجام دادند. در این میان، شورای نگهبان نیز به‌عنوان نهاد ناظر بر انتخابات، دغدغه و مسئولیت ویژه‌ای داشت تا وظایف قانونی خود را در امر نظارت، به بهترین نحو ممکن انجام دهد.

شورای نگهبان در تمامی مراحل انتخابات، تأکید ویژه‌ای برتحقق حداکثری راهبرد‌های چهارگانه‌ای داشت که ابتدای سال گذشته توسط رهبرمعظم‌انقلاب اسلامی ابلاغ و بر تحقق آنها تصریح شده بود. این راهبرد‌ها عبارت‌اند از: «سلامت، رقابت، امنیت و مشارکت.»

به‌منظور تحقق عملی این راهبردها، شورای نگهبان از ابتدای سال و پیش از برگزاری انتخابات، جلسات متعدد و مستمری را با دستگاه‌های مسئول و دست‌اندرکار انتخابات برگزار کرد و عملا متولی هماهنگی‌های لازم برای برگزاری مناسب و مطلوب انتخابات شد. البته باید توجه داشت که شورای نگهبان تنها یکی از نهاد‌های دخیل در انتخابات است و سایر دستگاه‌ها نیز به طور طبیعی وظایف و مسئولیت‌هایی در این راستا بر‌عهده داشتند.

بی‌طرفی، یکی از اصول بنیادین و محوری در فعالیت شورای نگهبان است. این شورا به‌عنوان نهادی فراجناحی، همواره تلاش داشته تا در جایگاه داور بی‌طرف، وظایف قانونی خود را ایفا نماید. از این منظر، تحقق حداکثری راهبرد‌های چهارگانه (سلامت، رقابت، امنیت و مشارکت) در انتخابات‌های اخیر، به‌عنوان شاخص‌های مطلوب انتخابات، مورد توجه ویژه شورای نگهبان بوده است.

همچنین، صیانت و حفاظت از آرای مردم از اولویت‌های اصلی شورای نگهبان محسوب می‌شود. این نهاد هر یک از آرای مردم را مصداقی از حق‌الناس می‌داند و از این رو، شبکه‌ای وسیع و منسجم از ناظرین در سراسر کشور را به کار گرفته است تا از آرای مردم و اراده عمومی آنان که مبنای هر انتخابات است، به نحو مطلوب محافظت نماید.

نکته دیگری که شورای نگهبان همواره بر آن تأکید کرده است، محوریت قانون است. به نظر می‌رسد چنانچه همه کارگزاران و دستگاه‌ها، قانون را مبنای عملکرد خود قرار دهند، بسیاری از مشکلات قابل حل خواهد بود و امور به نحو احسن انجام خواهد شد. در همین راستا شورای نگهبان از ابتدا تا انتهای فرآیند انتخابات، قانون را فصل‌الخطاب دانسته و تلاش کرده تعامل سازنده و مثبتی را با مجریان، دست‌اندرکاران و مردم داشته باشد.

در مجموع، برگزاری موفق انتخابات‌های متعدد و متوالی در سال جاری و تحقق عملی راهبرد‌های اساسی شامل سلامت، رقابت، امنیت و مشارکت، نشان‌دهنده عملکرد مطلوب و قابل تقدیر نظام جمهوری اسلامی ایران در عرصه انتخابات است و تأکید مستمر بر بی‌طرفی، قانون‌مداری و حفاظت از حق رأی مردم توسط شورای نگهبان، نقشی مهم و برجسته در افزایش اعتماد عمومی و تثبیت جایگاه مشارکت مردمی ایفا کرده است. این دستاوردها، افزون بر تقویت بنیان‌های مردم‌سالاری دینی در کشور، موجب تقویت انسجام ملی و تحکیم مشروعیت سیاسی نظام خواهد شد.