هدررفت سالانه ۴۰ میلیون تن محصول کشاورزی در کشور

باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی - بنابر آمار میزان تولید محصولات کشاورزی با رشد ۴۰۰ درصدی نسبت به ابتدای انقلاب به ۱۳۰ میلیون تن رسیده است که متاسفانه سالانه بخش قابل توجهی از این میزان تولید در طول مراحل تولید و مصرف هدر می رود که این امر یکی از تهدیدات جدی بخش کشاورزی است.

طبق اعلام فائو ایران با هدررفت سالانه ۳۰ تا ۳۵ درصد محصولات کشاورزی، رتبه نخست در دنیا را داراست که برای کاهش میزان ضایعات از مزرعه تا سفره باید تمهیداتی صورت گیرد تا امنیت غذایی پایدار محقق شود.

بسیاری از کارشناسان اذعان می کنند که کشاورزی سنتی، فرسودگی و قدیمی بودن ماشین آلات و کمباین، عدم حمل و نقل مناسب، بی توجهی کشاورزان به اجرای مصوبه الگوی کشت، عدم فرهنگ مناسب مصرف و کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی و نیود زنجیره مناسب تولید تا مصرف موجب شده تا سالانه ۴۰ میلیون تن محصول کشاورزی دور ریخته شود، درحالیکه جلوگیری از هدررفت این میزان در کاهش واردات و ارتقای امنیت غذایی نقش بسزایی دارد.

غلامرضا گل محمدی رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: اجرای مصوبه الگوی کشت، ضایعات بخش کشاورزی ۱۰ درصد کاهش می یابد که این‌ میزان معادل ۱۳ تا ۱۴ میلیون تن بر تولید محصولات کشاورزی افزوده می شود.

معاون وزیر جهاد گفت:  با استفاده از ضایعات و کاهش هدررفت ۲۰ تا ۳۰ درصد به ۱۰ درصد، تولید حداقل به ۱۴۵ میلیون تن محصولات کشاورزی در کشور می‌رسد که با توجه به چالش‌های موجود در امنیت غذایی در ارتقا این بخش بسیار کمک‌کننده است. 

کاهش ضایعات محصولات کشاورزی راه حلی موثر در ارتقای بهره وری و افزایش ضریب امنیت غذایی

رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: یکی از مهم ترین مسائل اثرگذار در کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، افزایش امنیت غذایی و ارتقای بهره وری بخش کشاورزی است که با کاهش ضایعات می توان به این اهداف رسید.

وی با اشاره به راهکارهای کاهش ضایعات محصولات کشاورزی افزود: بخشی از ضایعات محصولات کشاورزی در بخش تولید است که با انتخاب بذور مناسب و نهال های مقاوم به آفات و بیماری و تنش ها انتخاب کنیم، همچنین زمان بندی دقیق کشت و برداشت برمبنای شرایط اقلیم برنامه ریزی کنیم. آموزش کشاورزان مبنی بر مدیریت مزرعه و باغ، تغذیه گیاهی کنترل آفات و روش های تلفیقی استفاده بهینه کنیم.

نورانی ادامه داد: استفاده از فناوری های نوین کشاورزی همچون آبیاری هوشمند، سنجش از دور و کشاورزی دقیق باید مورد توجه قرار بگیرد، بهبود دسته بندی اولیه در مزارع صورت بگیرد چراکه دسته بندی نقش مهمی در کاهش ضایعات دارد و دیگر مرحله پس از برداشت بسیار مهم است به طوریکه تجهیزات مناسب داشته باشیم و سورتینگ و درجه بندی محصولات بدرستی انجام شود و ایجاد و توسعه سردخانه های مراکز نگهداری و انبارهای سرد در باغات و مزارع داشته باشیم.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با تاکید بر خشک کردن و فرآوری محصولات فاسدشدنی بیان کرد: بهبود حمل و نقل یخچال دار است که کالایی از مزرعه به بازار مصرف برده شود. بدلیل نبود سردخانه در تابستان بدلیل گرمای زیاد و زمستان یخ زدگی از بین می رود.

وی تبدیل پسماندهای کشاورزی به محصولات جانبی و خوراک دام را یکی دیگر از عوامل موثر در کاهش ضایعات دانست و افزود:ایجاد زنجیره منسجم از تولید تا سفره و ایجاد بازارهای محلی و الکترونیکی برای فروش مستقیم محصولات و اطلاع رسانی شفاف قیمت ها، بهبود حمل و نقل و زیرساخت های بین راهی و همچنین فرهنگ سازی و آموزش به مصرف کنندگان مبنی بر خرید به اندازه از دیگر عوامل موثر در کاهش ضایعات است. گفتنی است نوسازی ماشین آلات در بخش کشاورزی در کاهش ضایعات نقش مهمی دارد.

نورانی با اشاره به هدررفت بالای تولید محصولات کشاورزی در کشور گفت: بنابر آمار اعلامی فائو، سالانه ۳۰ تا ۳۵ درصد محصول کشاورزی در کشور هدر می رود که براین اساس سالانه ۴۰ میلیون تن محصول کشاورزی از بین می رود که این میزان غذای چندمیلیون نفر را تامین می کند که در کاهش واردات بسیار نقش دارد. گفتنی است برای این حجم واردات هزینه زیادی بابت حمل و نقل و سوخت باید داده شود.

نقش موثر کاهش ضایعات محصولات کشاورزی در رسیدن به خودکفایی

عطااللّه هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی تامین نهاده های مناسب را یکی از راهکارهای کاهش ضایعات محصولات کشاورزی اعلام کرد و گفت: محصولات سردرختی در اثر مناسب نبودن کیفیت سموم دچار ضایعات می شوند، درحالیکه استفاده از نهاده های مناسب  و استانداردهای بین المللی منجر به کاهش ضایعات می شود.

وی تغذیه مناسب، توسعه مکانیزاسیون و صنایع تبدیلی و تکمیلی از دیگر عوامل موثر در کاهش ضایعات اعلام‌ کرد و افزود: گندم با استفاده از تغذیه و در اختیار داشتن سموم مناسب، مکانیزاسیون و کمباین مناسب می توان حداقل ۳۰ درصد ضایعات در بخش گندم و مواد غذایی کاهش یابد.

هاشمی گفت: با کاهش ضایعات از مرحله آماده سازی و اتمام انجام بگیرد، حداقل ۳۰ درصد مصرف کاهش می یابد که حال این میزان از تولید داخل یا واردات برای کشور صرفه اقتصادی در بر دارد.

بنابر آمارهای اعلامی وزارت جهاد سالانه ۱۲۵ تا ۱۳۰ میلیون تن محصول کشاورزی در کشور تولید می شود که براین اساس سهم بخش کشاورزی در تولید ناخالص کشور ۱۲ درصد است که ارزش تولیدات این حوزه از اقتصاد ۴۵ میلیارد دلار است که کاهش ضایعات بخش کشاورزی در افزایش تولید و سهم تولیدات کشاورزی در حوزه اقتصاد کشور و در نهایت ارتقای ضریب امنیت غذایی نقش موثری دارد.