آخرین وضعیت فرونشست زمین در کشور؛ ۳ استان در صدر مناطق آسیب‌پذیر

باشگاه خبرنگاران جوان ـ حسین ظفری با اشاره به وضعیت خشکسالی و فرونشست زمین در کشور، گفت: از اوایل دهه ۱۳۵۰ برداشت آب زیرزمینی شدت گرفت و توجه کشاورزان و سایر بهره‌برداران به منابع زیرزمینی افزایش یافت. به تدریج با این برداشت‌ها و تشدید خشکسالی‌ها، فرونشست زمین در برخی مناطق کشور شدت گرفت و این روند تاکنون ادامه دارد.

وی با بیان اینکه استان خراسان رضوی بیشترین وسعت پهنه فرونشست را در کشور دارد، افزود: پس از این استان، استان‌های فارس، کرمان، خوزستان و اصفهان قرار دارند. البته از نظر تعداد شهر‌های در معرض فرونشست، استان اصفهان در رتبه نخست است و پس از آن خراسان رضوی، فارس و تهران قرار دارند.

ظفری جمعیت تحت تأثیر فرونشست را نیز مورد اشاره قرار داد و گفت: بیشترین جمعیت تحت تأثیر فرونشست در استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان زندگی می‌کنند. شدت فرونشست در این مناطق بالاست و بر کشاورزی و زیرساخت‌های اصلی کشور تأثیرات منفی گذاشته است.

او درباره علل فرونشست زمین هم توضیح داد و افزود: برداشت بی‌رویه از آبخوان‌ها و سفره‌های زیرزمینی، الگوی نامناسب کشت در برخی مناطق و تغییر اقلیم از جمله گرمایش جهانی که موجب خشکسالی می‌شود، از دلایل اصلی این پدیده هستند.

ظفری همچنین اقدامات انجام شده برای کاهش اثرات فرونشست را تشریح کرد و ادامه داد: طی چند سال گذشته بیش از ۱۰۰ هزار حلقه چاه مجاز مجهز به سیستم کنترل هوشمند شده‌اند تا میزان برداشت آب زیرزمینی کنترل شود. همچنین در سال گذشته حدود ۲۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز مسدود شده است.

سخنگوی مدیریت بحران کشور افزود: نقشه پهنه‌های فرونشست توسط سازمان نقشه‌برداری کشور و سازمان زمین‌شناسی تهیه شده و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز ضوابط و دستورالعمل‌هایی برای کاهش پیامد‌های فرونشست در نقاط حیاتی و زیرساختی کشور تدوین کرده است تا پروژه‌های اجرایی با کمترین آسیب مواجهه شود.

سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور همچنین به اقدامات انجام شده برای کاهش اثرات فرونشست بر زیرساخت‌های حیاتی و خطوط حمل‌ونقل کشور اشاره کرد و گفت: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ارزیابی خطرپذیری فرونشست را در بخشی از خطوط زمینی، ریلی و فرودگاه‌های کشور انجام داده است.

ظفری افزود: علاوه بر این، وزارت نیرو و سازمان منابع طبیعی با هدف تغذیه آبخوان‌ها از طریق مدیریت سیلاب‌ها و آبخیزداری اقدام کرده‌اند و این اقدامات علاوه بر تأمین منابع آب، موجب کاهش پیامد‌های فرونشست نیز می‌شود.

وی با اشاره به نقش سازمان مدیریت بحران کشور در نظارت بر اجرای برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح، گفت: وظایف دستگاه‌ها در این برنامه مشخص شده است و سازمان مدیریت بحران به صورت دوره‌ای علاوه بر نظارت و راهبری، از اقدامات آنها حمایت می‌کند تا برنامه‌های کاهش خطر به نحو مؤثر اجرا شود.

سخنگوی مدیریت بحران کشور با تأکید بر تدوین ضوابط و دستورالعمل‌های فنی از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، گفت: تلاش بر این است که پیامد‌های فرونشست به حداقل برسد و سازه‌ها و زیرساخت‌های مهم کشور، از جمله خطوط ریلی، مترو و سایر تأسیسات حیاتی، کمترین آسیب را ببینند.

وی درباره وضعیت استان‌های مختلف توضیح داد: در اصفهان اقدامات کارگروه مربوطه در اماکن تاریخی برای حفاظت از بنا‌های تاریخی در برابر فرونشست در حال انجام است. بیشترین نرخ فرونشست نیز در جنوب کرمان، به ویژه در مناطقی از رفسنجان ثبت شده است.

ظفری تفاوت فرونشست و فروریزش زمین را این‌گونه تشریح کرد و گفت: فروریزش عمدتاً در یک نقطه محدود اتفاق می‌افتد و منجر به ایجاد چاله یا تخریب خیابان می‌شود، اما فرونشست یک پهنه گسترده هزاران هکتاری را به آرامی تحت تأثیر قرار می‌دهد. در صورت یکنواخت بودن فرونشست، سازه‌ها و ساختمان‌ها آسیب حداقلی می‌بینند، اما در صورت نامتقارن بودن، ممکن است ترک‌هایی در ساختمان‌ها ایجاد شود.

او در پایان به راهکار‌های کاهش اثرات فرونشست زمین اشاره کرد و گفت: همکاری با وزارت کشاورزی برای اصلاح الگوی کشت و شیوه‌های آبیاری، اجرای پروژه‌های آبخیزداری و مدیریت پایدار منابع آب از جمله اقداماتی است که در حال پیگیری هستند و از چند جنبه پیامد‌های فرونشست را کاهش می‌دهند.

منبع: ایسنا