چرا برای رفع معضل بارندگی، ابر‌ها پیوسته بارور نمی‌شوند؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ کیمیا قلی‌پور - محمد مهدی جوادیان زاده رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فن آوری‌های نوین آب‌های جوی به گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان نشست.

سوال: چرا برای رفع معضل بارندگی، ابر‌ها پیوسته بارور نمی‌شوند؟

 جوادیان زاده: بارور سازی پیوسته ابر‌ها نیازمند به بررسی چندین جنبه از این تکنولوژی است. باروری ابر‌ها روشی برای تأثیرگذاری روی ابر‌های طبیعی است که آب بیشتری از ابر به شکل باران یا برف گرفته می‌شود. بارورسازی ابر‌ها در روش کلاسیک با افزودن مواد (یدید نقره)‌به داخل یک ابر، برای زمان‌هایی بکار می‌رود که سامانه ابری بارش‌زایی در منطقه مورد نظر حضور داشته و دارای معیار‌های مورد نیاز اجرای عملیات باشد؛ لذا هر ابری مناسب اجرای عملیات بارور سازی نیست. شرایط و معیار‌های مورد نیاز اجرای عملیات باروری ابر‌ها شامل شرایط دمایی مناسب، ضخامت ابر، میزان محتوای آبی ابر و. می‌باشد که می‌تواند در بارور پذیری یک سامانه ابری تاثیرگذار باشد. بارورسازی ابر‌ها در جهان به عنوان یک روش مقرون به صرفه برای استحصال آب از منابع آب‌های جوی اثبات و درصد تاثیر آن بر افزایش بارش مشخص شده است.

سوال: آیا دولت سرمایه کافی برای مدیریت منابع آب جوی و بارور کردن ابر‌ها را در اختیار دارد؟

جوادیان زاده: سرمایه کافی برای مدیریت منابع آب جوی و بارورکردن ابر‌ها در کشور وجود دارد. اما درتوجیه علمی و عملی موضوع و ایجاد انتظارات واقعی از این فناوری هنوز جای کار زیادی دارد. اگر موضوع به درستی تبیین نشود در بین جامعه و تصمیم گیران ممکن است انتظاراتی فراتر از توان فناوری یا ناامیدی از این فناوری ایجاد شود.

سوال: با مقایسه آمار کشور‌های دنیا در بارورسازی ابرها، آیا ایران در این زمینه کمتر ورود نکرده است؟

جوادیان زاده: در دنیا بارورسازی ابر‌ها علاوه بر افزایش بارش با اهداف مختلفی از قبیل سرکوب تگرگ، مه‌زدایی، تاخیر و جلوگیری از بارش و افزایش آب پشت سد به منظور افزایش توان نیروگاه‌های برق‌آبی نیز استفاده می‌شود. در کشور ما ایران با توجه به قرارگیری در مناطق خشک و نیاز مبرم به منابع آبی تجدیدپذیر، بارورسازی ابر‌ها تنها به منظور افزایش بارش در حوضه‌های مختلف آبریز انجام می‌شود. همچنین در مقایسه با کشور‌های پیشرو در زمینه بارورسازی ابر‌ها با کمبود شدید زیرساخت‌ها از قبیل تجهیزات بارورسازی ابر‌ها شامل هواپیما، پهپاد و ژنراتور‌های زمینی، سنسور‌های هوا برد و زمینی بارورسازی ابرها، رادار‌های هواشناسی، آزمایشگاه‌های مجهز برای تست‌های آزمایشگاهی، آموزش‌های تخصصی به‌روز و ... مواجه هستیم. اما با توجه به شرایط تحریمی و اقتصادی کشور در برخی زمینه‌ها مانند ساخت و تامین مواد بارورسازی، ارتقای روش‌های اجرا مانند استفاده از فلر‌های سوزنده در محل، استفاده از پهپاد ساخت داخل و ژنراتور‌های زمینی بارورسازی ابر‌ها پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته است. بر اساس گزارش‌های منتشر شده توسط مراجع معتبر جهانی، در دنیا ۷۰ کشورحداقل برای یک بار هم که شده از این تکنولوژی استفاده کرده‌اند و ۳۹ کشور جهان بطور مستمر در حال استفاده از این فناوری هستند

سوال: آیا ایران از جدیدترین تکنولوژی‌ها برای بارورسازی ابر‌ها استفاده می‌کند؟

جوادیان زاده: در زمان انتقال تکنولوژی بارورسازی ابر‌ها به کشور، ابزار وتجهیزات خوبی فراهم شده بود و درطول این سال‌ها از آنها استفاده شده است. ولیکن باگذشت زمان دو اتفاق رخ داده است. اول اینکه باپیشرفت علم این ابزار‌ها در دنیا به روز رسانی شده است فلذا خیلی دقیق‌تر وپیشرفته‌تر عمل می‌کنند. دوم اینکه ابزار‌های موجود در کشور با گذشت بیش از ۲۰ سال از عمر آنها دیگر فرسوده و بعضا غیرقابل استفاده شده‌اند؛ که ساخت یا واردکردن تجهیزات به روز باروری ابر‌ها از مهمترین نیاز‌ها و برنامه‌های این سازمان است. خوشبختانه در سال‌های اخیر استفاده از فناوری‌های مختلف مانند فلر‌های درجاسوز، پهپاد و ژنراتور‌های زمینی که تولید داخلی بوده در پروژه‌های بارورسازی مورد استفاده قرار گرفته است.. همچنین یکی از رادار‌های هواشناسی در اختیار سازمان توسط شرکت‌های داخلی، سخت افزار‌ها و نرم‌افزار‌های آن بروز رسانی انجام و مرحله تست نهایی را می‌گذراند.