یک راز زمین‌شناسی ۵۰۰ میلیون ساله کشف شد

باشگاه خبرنگاران جوان؛ جواد فراهانی - در شرق قطب جنوب (انتارکتیتا)، رشته‌کوه وسیعی زیر هزاران متر یخ پنهان شده است، به گونه‌ای که میلیون‌ها سال در آن محاصره بوده است.

دانشمندان شوروی برای اولین بار این شگفتی زمین‌شناسی را در دهه ۱۹۵۰ کشف کردند، اما تحقیقات مداوم نشان می‌دهد که این چشم‌انداز زیریخچالی حتی عجیب‌تر هم هست.

کوه‌های یخ غول‌پیکر زیر یخ، به کوه‌های یخ گامبورتسف معروف هستند و تا عمق ۳.۱ کیلومتری زیر سطح یخسار شرق قطب جنوب، بزرگترین یخسار روی کره زمین، قرار دارند.

این شبکه وسیع از قله‌ها و تپه‌های سنگی حدود ۱۲۰۰ کیلومتر امتداد دارد و ارتفاع آن به ۳۴۰۰ متر می‌رسد.

آنچه این کوه‌ها را به یک راز زمین‌شناسی منحصر‌به‌فرد تبدیل می‌کند این است که آنها با تمام قوانین شناخته شده مغایرت دارند. در حالی که بیشتر رشته‌کوه‌ها هنگام برخورد صفحات تکتونیکی ایجاد می‌شوند، این کوه‌های عظیم در قلب قاره‌ای قرار دارند که میلیون‌ها سال از نظر زمین‌شناسی پایدار بوده است.

زمین‌شناسان دانشگاه تاسمانی و دانشگاه مک‌کواری با مطالعه دقیق کریستال‌های میکروسکوپی زیرکن، تاریخ جذاب کوه‌های پنهان قطب جنوب را کشف کردند. این بلور‌های کوچک مانند ساعت‌های طبیعی دقیقی عمل می‌کنند و وقایع زمین‌شناسی را که صد‌ها میلیون سال پیش رخ داده‌اند، ثبت می‌کنند.

داستان از ۶۵۰ میلیون سال پیش آغاز می‌شود، زمانی که دو قاره باستانی با هم برخورد کردند و این رشته کوه عظیم را تشکیل دادند. با گذشت زمان، کوه‌ها به رشد و افزایش خود ادامه دادند، تا اینکه ۵۸۰ میلیون سال پیش به ارتفاعات باشکوهی مشابه آنچه امروزه در هیمالیا می‌بینیم، رسیدند. پس از رسیدن به اوج ارتفاع خود، این کوه‌های غول‌پیکر زیر وزن عظیم خود شروع به فروپاشی کردند. 

سطح پنهان زیر یخ‌های قطب جنوب

همانطور که پوسته ضخیم شروع به عقب‌نشینی کرد، اتفاق شگفت‌انگیزی رخ داد: سنگ مذاب در اعماق زمین شروع به حرکت به پهلو کرد و یک پایه محکم در اعماق زمین به جا گذاشت. این شالوده، همراه با پوشش ضخیم یخی که بعد‌ها شکل گرفت، دژ مستحکمی را تشکیل داد که کوه‌ها را در طول اعصار از فرسایش و خوردگی محافظت کرده است.

دانشمندان توضیح می‌دهند که پوشش ضخیم یخ مانند پتویی عمل کرده که این کوه‌های باستانی را حفظ کرده و آنها را به یکی از نادرترین رشته‌کوه‌های باستانی حفظ‌شده روی زمین تبدیل کرده است.

در حالی که بیشتر کوه‌های باستانی به دلیل فرسایش ناپدید شده‌اند یا در اثر حرکات بعدی زمین تغییر شکل یافته‌اند، این کوه‌ها همچنان شاهد زنده‌ای از رویداد‌های زمین‌شناسی با قدمت نیم میلیارد سال هستند.

منبع: ساینس آلرت