آسمان در آتش: موشک‌ها، پهپادها و سایه‌های ترور

باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهسا حنیفه -  شلیک‌ موشک از یمن به سمت اراضی اشغالی نه تنها توان رزمی یمنی‌ها را به نمایش گذاشته، بلکه ناکارآمدی فناوری‌های پیشرفته غربی و عملیات مخفیانه را به چالش کشیده است.

موشکی که دیوارهای دفاعی را لرزاند

خبر شلیک موشک از یمن به سمت اراضی اشغالی، که توسط کانال ۱۴ تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام شد، بار دیگر ثابت کرد که یمن، حتی در شرایط سخت جنگی، قادر به اجرای عملیات دوربرد است. شبکه عبری‌زبان «کان» ادعا کرد که سامانه‌های دفاعی هوایی آمریکا این موشک را پیش از ورود به آسمان فلسطین اشغالی رهگیری کرده‌اند، اما این ادعا سؤالاتی جدی را مطرح می‌کند. اگر سامانه‌های آمریکایی واقعاً موفق به رهگیری بوده‌اند، چرا موشکی با چنین بردی توانسته تا این حد به هدف نزدیک شود؟ این موضوع می‌تواند حاکی از شکاف‌هایی در سیستم‌های پدافندی باشد که پیش‌تر به‌عنوان غیرقابل نفوذ تبلیغ می‌شدند. از سوی دیگر، شلیک این موشک پیامی روشن دارد: یمنی‌ها نه‌تنها از نظر نظامی فعال باقی مانده‌اند، بلکه توان موشکی‌شان در حال ارتقاست.

داده‌های موجود نشان می‌دهد که موشک‌های یمنی، چه از نظر دقت و چه از نظر برد، به سطحی رسیده‌اند که می‌توانند اهداف استراتژیک را در فواصل بیش از هزار کیلومتر تهدید کنند. این پیشرفت، احتمالاً نتیجه سال‌ها تجربه جنگی و دسترسی به فناوری‌های بومی یا حمایت‌های خارجی است که هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است. این رویداد همچنین نشان‌دهنده تغییر استراتژی یمنی‌هاست؛ آن‌ها به جای تمرکز صرف بر دفاع، حالا به عملیات تهاجمی روی آورده‌اند که می‌تواند تعادل قدرت در منطقه را تحت تأثیر قرار دهد.

قاتلان خاموش پهپادها از یمن برخاستند

سرنگونی سومین پهپاد آمریکایی در کمتر از ۷۲ ساعت، آن هم از نوع MQ-9 Reaper که یکی از پیشرفته‌ترین پهپادهای جاسوسی و تهاجمی جهان است، نقطه عطفی در این تقابل محسوب می‌شود. این پهپادها، که هر کدام ارزشی بالغ بر ۳۰ میلیون دلار دارند، به‌عنوان چشم و گوش نیروهای آمریکایی در منطقه عمل می‌کنند. اما اینکه یمنی‌ها توانسته‌اند در چنین بازه زمانی کوتاهی سه فروند از آن‌ها را با سامانه‌های پدافندی خود ساقط کنند، دو واقعیت را برجسته می‌کند: اول، تسلط فزاینده ارتش یمن بر فناوری‌های ضد هوایی، که احتمالاً شامل موشک‌های زمین به هوای بومی یا ارتقایافته است؛ دوم، آسیب‌پذیری غیرمنتظره این ابزارهای گران‌قیمت در برابر تاکتیک‌های نامتقارن.

گزارش‌ها حاکی از آن است که این پهپادها در حین انجام مأموریت‌های خصمانه، از جمله جاسوسی یا آماده‌سازی برای حملات هدفمند، هدف قرار گرفته‌اند. این در حالی است که حملات هوایی آمریکا به زیرساخت‌های غیرنظامی یمن، مانند بیمارستان‌ها و منابع آب، همچنان ادامه دارد، اما ظاهراً این اقدامات نتوانسته سامانه‌های پدافندی یمنی‌ها را فلج کند. بر اساس داده‌های موجود، از ابتدای سال ۲۰۲۵، دست‌کم ۱۷ پهپاد آمریکایی در آسمان یمن ساقط شده‌اند که این آمار نشان‌دهنده نرخ بالای موفقیت پدافند یمنی و در عین حال هزینه سنگین برای ارتش آمریکا است. این روند می‌تواند فشار مالی و عملیاتی قابل توجهی بر نیروهای آمریکایی وارد کند و آن‌ها را وادار به بازنگری در استراتژی استفاده از پهپادها در این منطقه کند.

خنجر پنهان در قلب صنعا

ادعای یک رسانه عبری‌زبان درباره ترور یکی از مسئولین ارشد انصارالله در صنعا توسط موساد، لایه‌ای دیگر به این درگیری اضافه می‌کند. اگر این خبر درست باشد، نشان‌دهنده تلاش برای تضعیف ساختار فرماندهی یمنی‌ها از طریق عملیات مخفیانه است. ترورهای هدفمند در شرایطی که یمن با حملات گسترده هوایی مواجه است، می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای ایجاد هرج‌ومرج داخلی طراحی شده باشد.

با این حال، تاریخ نشان داده که چنین اقداماتی در یمن اغلب نتیجه معکوس داشته و به جای تضعیف، روحیه مقاومت را تقویت کرده است. داده‌های جدید حاکی از آن است که انصارالله در سال‌های اخیر ساختار خود را به شکلی غیرمتمرکز و انعطاف‌پذیر بازسازی کرده، به‌طوری که حذف یک فرد، حتی در سطح بالا، تأثیر محدودی بر عملیات کلان آن‌ها دارد. این انعطاف‌پذیری، ریشه در تجربه یک دهه جنگ و سازگاری با شرایط بحرانی دارد.

اگر موساد در این عملیات دست داشته باشد، این پرسش مطرح می‌شود که چرا با وجود منابع عظیم اطلاعاتی و عملیاتی، نتوانسته ضربه‌ای پایدار به این گروه وارد کند؟ شاید پاسخ در این باشد که یمنی‌ها دیگر صرفاً یک نیروی محلی نیستند، بلکه به بازیگری منطقه‌ای تبدیل شده‌اند که از حمایت‌های چندجانبه و توان داخلی بهره می‌برد.

نبردی که پایان ندارد

این تقابل، از شلیک موشک به اراضی اشغالی تا ساقط کردن پهپادهای آمریکایی و شایعات ترور، نشان‌دهنده عمق یک جنگ چندلایه است که یمن را به کانون توجه منطقه تبدیل کرده. موشک‌هایی که از فواصل دور شلیک می‌شوند، پهپادهایی که یکی پس از دیگری سقوط می‌کنند و عملیات مخفیانه‌ای که در سایه جریان دارد، همگی حکایت از اراده‌ای آهنین در برابر فشارهای خارجی دارند.

یمنی‌ها با تکیه بر تاکتیک‌های نامتقارن و ارتقای توان نظامی خود، نه تنها در برابر حملات گسترده مقاومت کرده‌اند، بلکه ضرباتی وارد آورده‌اند که قدرت‌های بزرگ را به بازاندیشی واداشته است. در مقابل، آمریکا و متحدانش، با وجود برتری تکنولوژیک، در مهار این تهدیدات با چالش‌هایی جدی روبه‌رو شده‌اند. داده‌های جدید نشان می‌دهد که از ابتدای سال جاری، بیش از ۳۰۰ حمله هوایی علیه یمن انجام شده، اما این حملات نتوانسته‌اند توان عملیاتی نیروهای یمنی را به‌طور کامل مختل کنند. این نبرد، بیش از آنکه صرفاً یک درگیری نظامی باشد، آزمونی برای استقامت و استراتژی است؛ آزمونی که یمن را به‌عنوان نیرویی غیرقابل چشم‌پوشی در معادلات منطقه‌ای تثبیت کرده و هنوز پایان آن در افق دیده نمی‌شود.